Federaal N-VA-parlementslid Theo Francken herhaalt in een blogpost de nood om Brussels Airport te regionaliseren. Naast een politieke strategie, zegt Francken dat een economische overname ook een realistische strategie is voor zijn partij. Over die strategie — die niet bij iedereen binnen de N-VA gedeeld wordt — publiceerde Doorbraak al in het magazinenummer van december.

Theo Francken hekelt het uitblijven van een voorzitter voor de bestuursraad van Brussels Airport. In een blogpost viseert hij daarbij eerste minister Alexander De Croo (Open Vld). Volgens Francken zou De Croo de benoeming van een voorzitter tegenhouden via de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij (FPIM) omdat de liberale voorzitterskandidaat Wouter Gabriëls niet de voorkeur wegdraagt van de luchthavendirectie. Die directie geeft de voorkeur aan voormalig Nuon-directrice Roberte Kesteman.

Zaventem

Francken neemt ook federaal minister van Mobiliteit op de korrel in zijn post. Die wordt verweten het dossier-Zaventem niet aan te kunnen. Eventjes recapituleren. Federaal minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo) stelde eind oktober vorig jaar een beleidsnota voor aan de federale regering en het parlement. Daarin beschrijft de Franstalige ecologist zijn visie op de luchthaven Brussel-nationaal.

De toon was toen duidelijk: ‘Als we ons afvragen of we verder kunnen op dezelfde weg, dan is het antwoord: zeker niet. De chaotische zomer op de luchthavens, de dieprode financiële balansen van de luchtvaartmaatschappijen, de controverse over privéjets, de toename van klachten over het lawaai van overvliegende vliegtuigen… Dit alles vraagt om een ander model. De huidige spelregels reguleren de sector slechts ten dele en zetten vaak aan tot economisch twijfelachtig, sociaal schadelijk en ecologisch onverantwoord gedrag’, zo begon Gilkinet zijn beleidsvisie over luchtvaart.

Heilig Verbond

Gilkinet lijkt daarmee de lijn van de Brusselse afdeling van zijn partij in de Brusselse regering te volgen. In Brussel is Ecolo de drijvende kracht om niet alleen nachtvluchten te verbieden, maar zelfs een groot deel van vliegen boven Brussel tout court onmogelijk te maken. Als puntje bij paaltje komt, zeker in verkiezingstijd, zijn de Franstalig-Brusselse partijen altijd bereid om Ecolo te volgen. Zelf noemt Ecolo dat de ‘Brusselse union sacrée’.

De federale minister zette zich bij zijn aantreden in 2020 nochtans in om via overlegcomités en vergaderingen met omwonenden en alle deelstaten een oplossing proberen te vinden voor het debacle rond de luchthaven van Zaventem. Gilkinet erfde een van de meest hopeloze dossiers van het federale België: dat van de vliegwet en de geluidsoverlast rond Zaventem.

MER vergeten

Al twee decennia lang opereert de luchthaven zonder een duidelijk wettelijk kader. En kunnen vliegroutes en de daarbij horende overlast makkelijk wijzigen wanneer het verkiezingen zijn, of wanneer het Brussels Hoofdstedelijk Gewest inbreuken vaststelt via de vele geluidsmeters die op haar grondgebied staan.

Toenmalig staatsecretaris Melchior Wathelet (Toen CDH) kwam in 2014 dicht bij een vliegwet. Maar hij ‘vergat’ toen dat het geheel nog eens moest afgetoetst worden op milieu-effecten voor de omwonenden. Waardoor actiegroepen het wetsontwerp konden aanvechten. Tot op de dag van vandaag is geen enkele federale regering er verder in geslaagd een milieu-effectenstudie (MER) af te ronden die iedereen aanvaardt. Zonder MER geen vliegwet. Zonder vliegwet geen duurzame ecologische en economische basis voor de luchthaven.

Vlaamse Open Vld

De Vlaamse regering is voorstander van een spreiding waarbij ook Brussel een flink deel van de overlast op zich neemt. De Vlaamse regering stapte daarom in de zomer van 2022 — nog voor Gilkinet zijn beleidsnota goedkeurde dus — uit het overleg toen Vlaanderen concludeerde dat dat MER-studie die Gilkinet had besteld bij het Franse consultancybureau Envisa te veel de Brussels-ecologische kaart trok.

Maar wat kan Vlaanderen daar tegenin brengen wanneer het overleg niet meer lukt? Over de te volgen koers zijn de meningen binnen de Vlaamse regering verdeeld. Tot voor kort leek er een consensus te bestaan tussen de Vlaamse regeringspartijen N-VA, CD&V en Open Vld om het dossier over de verkiezingen van 2024 te tillen. Wat de impact is van Franckens open aanval op Alexander De Croo is daarbij niet geweten. De Vlaamse Open Vld wordt geconfronteerd met een federale Open Vld die het radicale ecologische gedachtegoed van Ecolo en Groen geen duimbreed in de weg legt.

Aandelen kopen

De Federale N-VA parlementsleden Theo Francken, Sander Loones en Bert Wollants hebben daarom al een tijdje een wetsvoorstel klaar om de luchthaven wettelijk te regionaliseren. De kans lijkt klein dat dat meteen zal gebeuren. Ook na de verkiezingen van 2024 worden onderhandelingen over de politieke toekomst van de luchthaven loodzwaar.

Sommige N-VA’ers — waaronder Francken — willen de piste van de (gedeeltelijke) economische overname van de luchthaven verkennen. Vlaanderen zou daarbij een deel van de aandelen van de luchthaven overkopen. Die strategie is in het verleden al minstens één keer intern besproken op ministerieel Vlaams niveau.

‘Niet aan de orde’

‘Momenteel is dat niet aan de orde’, zo verwoordde de woordvoerder van Vlaams minister Ben Weyts de economische strategie in november. ‘Maar we geven wel toe dat er binnen onze partij voorstanders van die strategie zijn. We verwachten echter dat zulke strategie vooral veel problemen zal opleveren. Er is dan ook geen concreet plan voor.’ De strategie van de gedeeltelijke economische overname lijkt op papier alvast niet zo moeilijk. Brussels Airport is voor het grootste deel namelijk in privéhanden: 75 procent is in handen van het privéconsortium BAISA, dat bestaat uit buitenlandse pensioen- en investeringsfondsen. De overige 25 procent is in handen van de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij. De federale overheid dus.

Francken: ‘Breng de luchthaven van Zaventem integraal over naar Vlaanderen. De Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV) moet alle luchthavenaandelen van de FPIM overnemen. Dit kan perfect via een vermogensmutatie, eventueel met een overgangsfase voor de dividenden. Daarmee krijgt de armlastige federale overheid toch nog iets van financiële garanties. Niet dat De Croo & co het verdienen. Een boete omwille van jarenlange sabotagepolitiek ware rechtvaardiger. Maar in België werkt alles nu eenmaal averechts.’

Doorbraak Magazine is te koop in de krantenwinkel, en via onze website. Ons lentenummer 2023 brengt onder meer een interview met Vlaams landbouwminister Jo Brouns (CD&V), Antwerps burgemeester Bart De Wever (N-VA), een onderzoeksstuk over privébedrijven achter de opvang van asielzoekers en een fotoreportage over de Vlaamse regionale luchthavens. En nog zoveel meer, natuurlijk.