Communautariseer de gezondheidszorg

In ‘De Standaard’ opende professor Jan De Maeseneer het debat over de verdere hertekening van het gezondheidszorgbeleid in België, gevolgd enkele dagen later door een analyse van Prof. Freek Louckx met een pleidooi voor  herfederalisering. Namens Het Vlaams Artsenverbond (VAV) antwoordt Dr. Geert Debruyne in dit opiniestuk op hun argumenten.

Het argument gebruikt om de gezondheidszorg te herfederaliseren, namelijk de huidige versnippering tussen de federale overheid en de gemeenschappen, kan even goed gebruikt worden om de verdere defederalisering te bepleiten. Dat wordt trouwens zelfs gesuggereerd.

Federale contingentering

Om de stelling over herfederaliseren kracht bij te zetten haalt men nu de huidige federale contingentering en programmatie als uitgavenbeperkende maatregelen aan en men voegt eraan toe dat die aan nut verliezen naarmate het geografisch gebied kleiner wordt.

Die federale contingentering, die startte met de federale wetgeving van 1997  om het aantal artsen en tandartsen te beperken, werd goed nagevolgd door de Vlaamse Gemeenschap, maar omzeild door de Franse Gemeenschap. Het resultaat is dat duizenden Vlaamse jongeren hun studies niet konden aanvangen, terwijl aan Franstalige zijde systematisch bijkomende RIZIV-nummers (noodzakelijk om het beroep uit te oefenen) als voorafname (‘lissage’) door de federale overheid werden toegekend.

Verplichtingen als verdragsstaat

Dat contingentering en programmatie aan nut verliezen in een kleiner gebied moet eveneens gerelativeerd worden. 12 van de 27 EU-lidstaten hebben namelijk een kleiner aantal inwoners dan Vlaanderen en voeren niettemin een autonoom gezondheidsbeleid.

Een tweede argument in dat pleidooi voor een unitaire gezondheidszorg is dat zelfs wanneer de verantwoordelijkheid voor de implementatie van de sociale zekerheid aan een regionale overheid wordt gedelegeerd, België als verdragsstaat verplicht blijft om daarover te waken.

De auteur stelt zelf een mogelijke juridische oplossing voor: ontdubbeling van de noodzakelijke administraties en een nieuw mechanisme om het regionale beleid op federaal niveau te coördineren.

Een efficiënter gezondheidsbeleid

Het Vlaams Artsenverbond (VAV) pleit voor een communautarisering van het gezondheidsbeleid en niet voor een regionalisering omdat het de band met de Vlamingen in Brussel niet wil doorknippen.

De argumenten van het VAV voor een integrale Vlaamse gezondheidszorg zijn: het recht op het leggen van eigen klemtonen; een efficiënter gezondheidsbeleid, waarbij de huidige versnippering vervangen wordt door toekenning van het integrale beleid aan de gemeenschappen; en responsabilisering van de gemeenschappen tot een spaarzaam beleid.

De huidige jaarlijkse hoge geldtransfers van de Vlaamse naar de Franse Gemeenschap zijn op termijn onhoudbaar. Uitgaven- en inkomstentransfers bedragen alleen reeds via de gezondheidszorg jaarlijks 1,6 miljard euro.

‘Bestedingsautonomie’ en ‘financieringsautonomie’

Responsabilisering van de gemeenschappen voor een spaarzaam beleid betekent op zijn minst ‘bestedingsautonomie’, waarbij zij het van de federale overheid ontvangen budget niet kunnen overschrijden. Maar de responsabilisering neemt nog toe bij ‘financieringsautonomie’, waarbij de gemeenschappen verantwoordelijk worden voor de inning van de nodige inkomsten. (Voor meer details: zie Memorandum VAV 2 april 2019, Periodiek april-mei-juni 2019, www.vlaamsartsenverbond.org ).

Hierbij herinneren we aan resolutie nr. 4 tot staatshervorming van het Vlaams Parlement op 3 maart 1999: ‘De normerings-, uitvoerings- en financieringsbevoegdheid betreffende het volledige gezondheids- en gezinsbeleid moeten integraal naar de deelstaten worden overgeheveld, dus onder meer met inbegrip van de gezondheidszorgverzekering en de gezinsbijslagen (kosten compenserende regelingen). Daarbij moeten de inwoners van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de vrije keuze bekomen om toe te treden tot het stelsel van de deelstaat Vlaanderen of van de Franstalige deelstaat, dat telkens zowel een regeling voor de inkomsten als voor de uitgaven bevat.’