Omdat kinderen belangrijk zijn

Het komt met ons onderwijs nooit meer goed. En het is nochtans het enige wat we hebben. Of hadden? We hebben geen gas, geen goud, geen grondstof. Alleen hersenen. En we hebben daarmee in drie-vier generaties een reusachtige sprong gemaakt, op alle vlakken. We spreken/spraken door de bank zelfs behoorlijk Nederlands. Oók dankzij dat onderwijs: er was een ABN-kaart, want dialect spreken was verboden. Wie twee-drie keer ‘betrapt’ werd, kreeg strafstudie. 10-20 bladzijden pennen met taalregels. Zeg niet akkoord zijn, zeker niet ’t akkoord zijn, maar wel akkoord gaan. Dat soort dingen.

De thuistaal als oplossing

Vandaag wordt op school – nota bene op wetenschappelijke basis – het gebruik van de thuistaal aanbevolen. In Gent heb ik daarover in de gemeenteraad vele keren gefoeterd. Maar de groene schepen – zelf een West-Vlaamse thuistaalspreekster – hield voet bij stuk.

Geheel terzijde: in die wetenschappelijke literatuur blijkt nergens dat dat thuistaalsysteem werkt, maar het staat wel in de conclusies. (Ik riep Gent dan altijd uit tot wereldwonder: het is de enige plaats op de planeet waar je een taal leert door ze zo min mogelijk te spreken.)

Wél staat in die wetenschappelijke literatuur dat kinderen zich beter voelen als ze hun thuistaal mogen spreken. En dus, is dan de redenering, omdat ze zich beter voelen, zullen ze ook makkelijker leren. Tja..

Niet dus, zo blijkt. Om het met een actuele metafoor te zeggen: in Vlaanderen is de geluksdriehoek belangrijker geworden dan de stelling van Pythagoras. Het komt nooit meer goed.

Ondanks Ben Weyts. Ondanks Dirk Van Damme. Ondanks Wouter Duyck en nog een pak anderen. Ik geef het u op een blaadje: ze zullen het moeten afleggen, want de ziekte die ze willen bestrijden is inmiddels een pandemie en de verantwoordelijken bestrijden actief het gebruik van mondkapjes.

Opiniemakers kletsen maar wat

Want er zijn de opiniemakers, door andere Doorbraak-schrijvers het clubje van de Afspraak genoemd, en dat is helaas maar een kleine overdrijving. Figuren als een David Van Reybrouck: op Twitter circuleert een filmpje uit de tijd dat we in wiskunde wél nog goed scoorden, maar dat vindt hij net hét probleem. ‘We hebben ook de hoogste zelfmoordcijfers,’ merkt hij op. ‘Misschien is er wel een link tussen die twee.’ (kijkt bezorgd – moet ik hier bijschrijven)

Dat is het niveau van de Leuvense oftalmologen die voor de grap een wetenschappelijk artikel schreven waaruit bleek dat er bij vrouwen een omgekeerd evenredig verband was tussen myopie en cupmaat. Toen ze zagen dat dat artikel meer dan gewone mediabelangstelling kreeg, hebben ze dat alleen met de grootste moeite rechtgezet gekregen…

Er zijn de alweters: een VUB-professor (twee keer negatief is in deze niet positief; het is hier geen wiskunde!) laat weten dat de rampzalige onderwijsscore het gevolg is van dertig jaar besparingen in het onderwijs. Waarmee hij – een belangrijke nuance – laat zien dat niet kunnen tellen ook voorkwam in vorige generaties, maar dat je desondanks toch prof kan worden, zij het aan de VUB. Churchill had per slot van rekening ook geen universitair diploma…

En er is links natuurlijk. Elisabeth Meuleman van Groen laat weten dat ze past ‘voor nostalgie-pedagogie van 30 jaar geleden’. Hetzelfde geluid bij de socialisten. Kennelijk totaal vergeten wat ‘Vooruit!’ destijds wilde zeggen… Toen ze in de athenea aan de kinderen meegaven wat ze uitgerekend thuis niét hadden: toegang tot de wereld.

Er zijn de onderwijsbonden die het debat over de lerarenloopbaan willen voeren. In eenstemmigheid met de koepels overigens. In het Journaal sprak het geneuzel van de bazin van het Gemeenschapsonderwijs boekdelen. Je kon er donder op zeggen dat als haar vriend van het Katholiek Onderwijs daar had gezeten, die exact hetzelfde had gezegd. Soort zoekt soort… Het grote voordeel in de hele discussie is dat als er 20 mogelijke verklaringen zijn voor een verschijnsel.. iedereen kan kiezen. En dan spreken we veel, maar zeggen niets.

De Koepels

Terwijl er eigenlijk maar één vraag is: hoe komt het dat die koepels – er is nauwelijks onderwijs buiten de koepels – die achteruitgang niet hebben gemerkt of alvast niets nuttigs hebben gedaan om hem te keren? Als ik in de kranten lees, zie ik talloze leerkrachten die zonder uitzondering zeggen dat zij het wél zien…

Moeten die koepels dan niet eens bekeken worden? Geëvalueerd? Nergens in de wereld zijn er zoveel leerkrachten die NIET voor de klas staan, maar toch betaald worden.. Die zitten onder meer in de zogeheten pedagogische begeleiding. Nog niet zo lang geleden vroeg een krant aan Dirk Van Damme waarom we nog niet verder stonden met ons afstandsonderwijs: hij wees naar de pedagogische begeleiding van de koepels die, anders dan in andere landen, daar niet echt mee bezig waren geweest. Tja..

Dé vraag is eigenlijk: wie bestuurt ons onderwijs? Puur volgens de regels is dat de Vlaamse Regering en het Vlaams Parlement. Maar dat is theorie. Ministers van Onderwijs mogen doen alsof ze het voor het zeggen hebben. Als de koepels (die een rechtstreekse band met de vakbonden hebben) dat niet willen, komt er niets van in huis. Er komen géén centrale examens. Wie een beetje volgt, voelt met zijn ellebogen aan dat er weldra conflict komt tussen de Guimardstraat en onderwijsminister Weyts. Read my lips…

Hoe doen de Walen het?

En dus blijven we gewoon zitten met onze armzalige resultaten. We palaveren erover, en  wachten op een nóg slechter rapport. We schuiven dan nóg iets meer op in de richting van de Franse Gemeenschap: tous ensemble, gelijk we zeggen.

Al hebben onze Franstalige vrienden misschien ook de oplossing. Volgens de Grondwet is het onderwijs vrij, en dus zie je in Wallonië almaar meer echte privéscholen, echt vrij onderwijs. Met marktconform betaalde leraren. Ze halen daar de eindtermen op hun ene been. Maar mikken natuurlijk hoger. De leerstof staat er centraal. Niet de rest van de samenleving. En planlast hebben ze ook al niet: ze behoren immers niet tot een koepel…

Ja, het kost de ouders flink wat geld. Geld overigens waarmee ook beurzen worden betaald voor leerlingen die dat schoolgeld niet kunnen betalen… Het Amerikaans model in Zuid-België. Mon Amérique à moi. Zelf vind ik dat nog altijd een schokkende gedachte, maar ook schokkende gedachten zijn het overwegen waard. Van lieverlee…

Ik las dat je in Singapore gratis naar de universiteit kan, als je na het afstuderen vijf jaar les gaat geven. Een verplichting die wegvalt als je niet tot de beste 30 procent van je jaargenoten behoort. Omdat kinderen belangrijk zijn…