Overleeft dit brexitakkoord het Lagerhuis?

‘Ik denk niet dat er al een meerderheid is voor een nieuw referendum, maar dat komt wel’. Tony Blair gelooft steevast dat een nieuwe volksraadpleging dé oplossing is voor de brexitknoop. Zijn uitspraken kwamen er kort nadat de 27 EU-regeringsleiders het bereikte terugtredingsakkoord tussen de Europese Unie en de Britse regering unaniem steunden.

De slag om het Lagerhuis

Die ‘People’s Vote’ van Tony Blair is een mogelijke uitweg voor de huidige premier. Want, alles wijst erop dat het Lagerhuis het voorstel van Theresa May zal wegstemmen. In de week van 10 december doet ‘the Mother of all parliaments’ haar zegje. En het Lagerhuis kennende zal dat zegje vrij uitgebreid en met nodige pathos verlopen.

De regering van May zit in nauwe schoentjes. Na de verkiezingen van 2017 bestuurt het Tory kabinet met de steun van de Noord-Ierse Democratic Unionist Party. Hun tien zitjes tillen de conservatieven net over de nodige meerderheid. Het voorbije weekend maakte de bijeenkomende DUP in niet mis te verstane bewoordingen duidelijk dat het de 585 pagina’s van het brexitakkoord in de papierversnipperaar propt. Boris Johnson, die de eregast was op hun partijcongres, gaf hen groot gelijk: ‘Haar akkoord is zoals de Titanic die recht naar een ijsberg vaart!’

De les van Edward Heath

Terwijl de EU bezweert dat het voorliggende akkoord niet te nemen of te laten is, moet Theresa May op zoek naar een oplossing. Met een open brief aan de Britse bevolking wil ze de publieke opinie aan haar kant krijgen. Maar de stemming vindt plaats in het Lagerhuis. Sommigen vergelijken haar situatie met die van Edward Heath, de conservatieve premier die het VK in de Europese constructie loodste.

Reporters

De Britse premier Edward Heath die het VK in de Europese constructie bracht.

‘Teddy’ Heath moest een al even opstandig Lagerhuis weten overtuigen in 1971. Zijn regering had een krappe – hoewel Theresa May hiervan zou dromen – meerderheid van 30 zetels. En jawel, zijn Conservatives waren enorm verdeeld over de kwestie, net zoals oppositiepartij Labour. Dit bewijst dat keuze voor een brexit meer is dan een uiting van het moderne populisme. Uiteindelijk haalde Heath het door een vrije stemming toe te laten. Daardoor kon hij zich – na zes dagen debatteren – verzekeren van de steun van eurofiele parlementsleden uit de oppositie. Zij bezorgden hem de nodige meerderheid.

‘A spoonful of sugar’

Mogelijk biedt deze ‘Heath option’ haar een oplossing. De Britse en andere pers maakt al enkele weken gewagvan zo’n 30 parlementairen van Labour die May willen steunen. De leider van ‘Her Majesty’s Most Loyal Opposition’ Jeremy Corbyn is alleszins niet van plan om zijn parlementsleden vrij te laten om dit akkoord te steunen. May moet veel uit de kast halen om een meerderheid te bereiken. In haar eigen rangen zijn er 93 Lagerhuisleden die het akkoord willen nekken. De ene uit antibrexit overwegingen en de andere net omwille van die brexit. De regering bekijkt of het een optie is om amendementen en toelichtingen toe te voegen aan het akkoord. Dit moet de bittere pil voor twijfelende partijleden verzachten. ‘A spoonful of sugar’ zingt Mary Poppins. Mogelijk haalt men een nieuw jargon boven om de toegevingen rond Noord-Ierland minder als toegevingen te laten uitzien. Dat meldt alvast The Daily Telegraph.

Terug naar Brussel?

En wat als de regering May nu die stemming verliest? Ze kan het hele document na een nieuwe debatronde opnieuw voorleggen aan het Lagerhuis. Dat heeft enkel zin indien ze de stemming heel nipt verliest. Maar ze kan – ondanks de ‘Er is geen plan B’- vermaningen van Jean Claude Juncker en co – terug naar Brussel trekken om er toegevingen te verkrijgen.

No Deal?

Maar misschien stemt het Lagerhuis met een ruime meerderheid tegen het akkoord. Dan gaat het land richting een ‘no deal’-scenario. De droom van de eurosceptische vleugels in de twee grote partijen, maar de nachtmerrie van Theresa May en de eurofiele kampen bij de Conservatives en Labour. Dan is het hek van de dam voor premier May. Ongetwijfeld wordt haar leiderschap binnen de partij in vraag gesteld en zullen de moties van wantrouwen per post opgestuurd worden naar het inmiddels beruchte 1922 Committee, verantwoordelijk voor het beheer ervan.

‘My deal or no deal’-verkiezingen?

Er volgen dan verkiezingen in dit scenario. Labour klopt al een poos op de nagel dat alleen verkiezingen het land uit deze puinhoop kan redden. Terwijl Tony Blair op de televisie een nieuw referendum bepleitte, veegde de schaduwminister van Binnenlandse Zaken Diane Abbot via de radio die optie van tafel. ‘Dat heeft geen zin. Leave zou nog een keer winnen’, Abbot is een vertrouwelinge van Jeremy Corbyn.

Theresa May toonde zich sinds haar aantreden als premier op 13 juli 2016 als een koppige vrouw. Ze zet door hoe hevig de tegenwind ook is. Het is helemaal niet ondenkbaar dat ze aan het hoofd van haar partij die verkiezingen intrekt, met ‘My deal or no deal!’ als wapenspreuk. De maand februari wordt daarbij genoemd als mogelijke timing.