Paul Magnette versus de Waalse karikatuur

Hij heeft ons mooi liggen gehad, die Paul Magnette: twee weken Waalse dwarsliggerij en internationale suspens, om dan het CETA-handelsverdrag ongewijzigd te aanvaarden. Alhoewel: de afgedwongen bijlage, die vooral vraagtekens plaatst bij het handelstribunaal (ICS) waarin multinationals de nationale rechtspraak kunnen omzeilen, zal ten gepaste tijde boven water komen, namelijk wanneer er moet “geratificeerd” worden.

 

Maar voor alles heeft Paul Magnette ervoor gezorgd dat elke hond met een bril in Wallonië, België én Europa nu weet waar CETA voor staat. Er is een echte publieke discussie tot stand gekomen, vooral in de sociale media. Het wordt nooit meer zoals voorheen, dat een besloten clubje jarenlang een “handelsakkoord” met gekke uiteinden kon bekokstoven, om het dan even snel door de strot te jagen. De Amerikaanse tegenhanger, TTIP, zal nu met Argusogen gevolgd worden, en dat is zonder meer een goede zaak voor de democratie.

 

Ik begrijp echter de frustratie van de N-VA in de CETA-kwestie en het Waalse non perfect, evenals de pogingen tot diabolisering van de aanstichter uit Charleroi. Vooral minister-president Geert Bourgeois was deze keer vooruitgestuurd om de laffe, luie, onbetrouwbare Walen te kapittelen, met de boodschap dat Paul Magnette pas de laatste weken in actie is geschoten, om puur politiek-strategische redenen. Dat klopt natuurlijk niet. Het Waalse voorbehoud dateert al van oktober 2015, een jaar nadat de Europese Commissie de 1.600 bladzijden tellende tekst publiceerde, na ultra-geheime onderhandelingen waarover geen letter mocht uitlekken. Er zijn toen hoorzittingen opgestart met academici, er zijn debatten geweest in het Waals Parlement.

 

De reden echter, waarom de N-VA zich zo ergert aan het optreden van Paul Magnette, overstijgt het klassieke PS-bashen waar de partij zo in uitblinkt bij wijze van zondebokstrategie. Het punt is namelijk dat de N-VA nu voor de eerste keer aan Waalse kant een tegenstander van formaat ontmoet, waarin strateeg en demagoog Bart De Wever misschien wel zijn meester moet erkennen. Ongezien. Di Rupo ridiculiseren was makkelijk: een homo met een strikje die struikelt over elk woord Nederlands. Om nog maar te zwijgen van alcoholisten als PS-excellentie Michel Daerden die het parlement lallend op stelten pleegde te zetten.

 

 

Maar Paul Magnette is andere koek: hoogleraar in de politieke wetenschappen, met een doctoraatsthesis over “Het burgerschap binnen de Europese constructie”. Dat kan tellen in het huidige debat. Een raspoliticus, goed in het pak zittend, welbespraakt maar geen lege charismatische bubbel, zakelijk, helder denkend met een betoog zonder te veel flauwe kul. En vooral: uitstekend Nederlands sprekend.

 

Het gevaar dat Magnette De Wever intellectueel en politiek evenaart, of wie-weet zelfs overvleugelt, is niet denkbeeldig, en zou zelfs in Vlaanderen politieke gevolgen kunnen hebben waar Vlaams-links (nog altijd zwak inzake politiek talent, strategie en discours) een nieuw elan op zou kunnen bouwen. De perceptieve downsizing van Bart De Wever tot het imago van betere dorpspoliticus (wat hij in feite als Antwerps burgemeester al is), zou een nachtmerrie-scenario kunnen worden voor de partij met wel een enorm middenkader, reusachtige budgetten en communicatiemiddelen, maar zonder grote talenten. Of verwacht iemand politiek vuurwerk van Sander Loones, De Wevers gedoodverfde opvolger?

 

Terwijl Paul Magnette de wereldpers haalde via zijn CETA-kritiek (en daarmee ook een nieuwe toon heeft gezet voor een frisse EU-kritische en anti-establishment-attitude), neuzelde zijn ambtsgenoot Geert Bourgeois iets over Vlaamse appelen en peren. Maar vooral het vlaggenschip van de N-VA was in de CETA-saga onzichtbaar tot totaal afwezig,- het beperkte zich tot enig natrappen. Want zeg nu zelf, wie buiten België kent Bart De Wever? Geen kat. De Wever is wereldberoemd in Vlaanderen, niet alleen omdat Vlamingen houden van idolen, maar vooral ook omdat de N-VA zelf over een tamelijk beperkt wereldbeeld beschikt. Noch over milieu, klimaat, problematiek van het globalisme, macht van de multinationals, derde en vierde wereld, armoede, of sociale verhoudingen, heeft de partij een sterk statement. De centrumrechts-Vlaamse en neoliberale mantra’s, en de constante ijver om kiezers af te snoepen van Open-VLD en VB, hebben de partij wel een dominante positie in Vlaanderen opgeleverd, en uiteindelijk zelfs sleutelposten in de federale Belgische staat, maar ideologisch en inhoudelijk is de partij compleet stil gevallen. Het is enkel nog op de winkel letten en posities consolideren.

 

Dat uitgerekend nu zo’n figuur als Paul Magnette opduikt, aan de overzijde van de taalgrens en dus ongrijpbaar voor recuperatiepogingen, moet De Wever en co mateloos storen. De schema’s kloppen niet meer, de Walen blijken toch niet zo achterlijk, ondanks pogingen van N-VA-kopstukken om de stereotypering vol te houden. De partij van Bart De Wever, die altijd meester is geweest in het opduwen en monopoliseren van politieke thema’s, moest nu machteloos toezien hoe een Waalse PS-er hét politieke onderwerp van de dag maakt, ook in Vlaanderen.

 

De Vlaamse media hebben zich samen met de regerende partijen eveneens compleet op het CETA-dossier verkeken. Ook zij dachten dat het ding geruisloos zou doorschuiven tot aan de ondertekeningstafel en berichtten zeer zuinig over het document. Nu pas kan je in De Standaard lezen waar het verdrag om draait en nu pas wordt uitgelegd wat die parallelle tribunalen voor multinationals zoal inhouden. Dat Paul Magnette ten slotte zelfs op begrip en sympathie kon rekenen bij Vlaamse autonomisten en niet alleen ter linkerzijde, moet steken bij de partij die zich nog altijd als marktleider in het Vlaams-nationalisme beschouwt. Tijd voor een grondige zelfbevraging, zou ik denken. Al is dat allerminst evident in een partij die toptalenten als Vuye en Wouters nog maar pas aan de deur zette.