Persona non Greta?

Vorige week bezocht het Zweedse milieu-icoon Greta Thunberg de Assemblée nationale, het Franse parlement. Ze was door maar liefst 160 volksvertegenwoordigers uitgenodigd.

Maar Frankrijk zou Frankrijk niet zijn als de Jeanne d’Arc van het milieu – zoals ze hier wel wordt genoemd – zonder weerwerk haar apocalytische boodschap had kunnen verkondigen. Verschillende parlementsleden lieten zich van tevoren al ongezouten uit over haar komst.

De Justin Bieber van het klimaat

Zoals Bénédicte Peyrol, nota bene van Macrons partij -waar ze nu haar toekomst wel kan vergeten. Op Twitter vroeg ze zich af of al die aandacht niet beter besteed kon worden aan wetenschappers die zich al jaren druk maken over het welzijn van de planeet. Ze sprak over het zwart-wit denken van de Zweedse, dat te simpel zou zijn voor deze complexe materie. ‘Reken maar niet op mij om deze profete in korte broek toe te juichen!’, tweette ze.

Een links parlementslid wist blijkbaar dat Thunberg inmiddels is genomineerd voor een Nobelprijs, en sprak over de ‘Nobelprijs voor de angst’. Hij tweette: ‘De planeet, ja, groene business, nee.’

Guillaume Larrivé, van de conservatieve Les Républicains, probeerde zelfs een boycot te organiseren. ‘Om intelligent de opwarming van de aarde te bestrijden, hebben we geen apocalyptische goeroe nodig, maar wetenschappelijke vooruitgang en politieke moed,’ was zijn tekst.

Een bekende politica van die partij sprak over Thunberg als iemand die volledig op afstand bestuurd en gemanipuleerd wordt. Maar de prijs gaat naar het Kamerlid dat meedeelde dat hij geen zin had op te draven voor de ‘Justin Bieber van het klimaat’.

Vrijheidsprijs in Normandië

Uiteraard ging het leger sympathisanten van Thunberg volop in de tegenaanval, Macrons ministers incluis. Behalve dan die van Arbeid: zij werd door Le Canard enchaîné (een satirisch weekblad, nvdr) betrapt op het per Falcon-jet bezoeken van de Tour de France, in gezelschap van de zogenaamd extreem groene burgemeester Hidalgo van Parijs.

Per TGV duurt hetzelfde traject 3,5 uur, werd in de Macron minder goed gezinde media droogjes opgemerkt.

Greta wil alleen met de trein. Haar verplaatsing kan geen sinecure zijn. Ze heeft ook nog eens flink wat mensen bij zich. Eerder al liet ze expliciet weten daarom niet in de gelegenheid te zijn op de talrijke uitnodigingen van parlementen over de hele wereld in te gaan.

Maar gelukkig moest ze al in Frankrijk zijn om een prijs in ontvangst te nemen. De burgemeester van de Normandische stad Caen was op het lumineuze idee gekomen haar te nomineren voor de daar jaarlijks uitgereikte ‘Prix Liberté’, geïnspireerd door D-day, die zich op de nabij gelegen stranden afspeelde.

Zoals verwacht won ze op haar sloffen de competitie voor de gouden plak en een niet onaanzienlijk bedrag van de andere genomineerden, omdat het juist jongeren zijn die mogen stemmen via internet.

Dat de twee andere kandidaten wél met echte onvrijheid hebben te kampen, mocht de pret niet drukken. Dat waren Raif Badawi – blogger en familievader uit Saoedi-Arabië, die om iets kritisch dat hij schreef voor tien jaar is vastgezet en duizend stokslagen kreeg – en de Chinese fotojournalist Lu Guang, gevangen gezet vanwege een reportage over de onderdrukte moslims van China. Van hem is sinds zijn arrestatie niets meer vernomen.

Onheilsprofete

Bij haar bezoek aan de Assemblée droeg Thunberg één lange vlecht in plaats van de gebruikelijke twee kortere, en een voorzichtig koket zwart jurkje in plaats van de eeuwige door haar moeder gebreide outfit. In de Victor Hugo zaal van het Palais de Bourbon hield ze zonder enige zichtbare emotie dezelfde riedel als overal: ‘Wees allemaal bang, verschrikkelijk bang! Luister niet naar mij maar naar de wetenschap! Want als jullie politici doorgaan met niks doen is het binnen een paar jaar gebeurd met de planeet!’

U kent deze boodschap misschien nog wel van Al Gore, zo’n twintig jaar geleden.

Begin dit jaar werd Thunberg al eens ontvangen door president Macron, die de ‘ecologische transitie’ tot speerpunt van zijn beleid heeft gemaakt. Deze keer leek hij haar te mijden. Ik vermoed omdat ze iedere politicus die ze ontmoet meteen aanwrijft dat hij of zij schandelijk weinig voor het milieu doet (altijd goed voor ruimschoots publiciteit). Veel wereldleiders laten zich dat met masochistisch genoegen aanleunen, maar Macron is allergisch voor kritiek.

CETA

Terug naar de Assemblée. Er kwam gelegenheid voor de pers om vragen te stellen aan het milieufenomeen. Normaal gesproken wordt dat gecontroleerd door de poppenspelers van Thunberg, maar die konden deze keer toch niet voorkomen dat er echte vragen werden gesteld.

Bijvoorbeeld over CETA, het Europese handelsverdrag met Canada, waar juist die dag in de Assemblée over werd gestemd. Daar is veel kritiek op, omdat er allerlei milieutechnische nadelen aan kleven. Zoals de import van hormonenvlees, dat Europese veetelers zelf niet mogen produceren. Maar Macron is vóór, dus was het een hamerstuk.

Aan Thunberg de vraag wat zij van CETA vond. Haar gezicht verraadde onmiddellijk dat ze geen flauw idee had wat dat is. Maar ze is blijkbaar getraind om als ze iets niet weet een neutraal antwoord te geven.

‘Ik heb daar geen mening over,’ sprak ze op de haar eigen autistische wijze, met de karakteristieke net-geen-glimlach op haar vollemaansgezicht. Voor er meer gevraagd kon worden werd ze door haar begeleiders van achter de tafel geplukt.

Thunberg leest geen boeken of kranten, maar volgens haar familie ligt ze ’s avonds wel in bed met de dossiers van het IPCC, het Intergovernmental Panel on Climate Change, waaruit ze dan overdag de cijfers aanhaalt…

Cyborg from the future

Wie haar goed observeert, zal het vooral opvallen dat ze gespeend lijkt van iedere emotie. Behalve soms een geforceerde grijns, lacht ze niet. Ze lijkt nooit verbaasd, laat staan verbijsterd. Ze lijkt niet te lijden, maar plezier lees je ook nooit op haar gezicht. Behalve een ongezond soort voldoening als ze haar onheilsprofetieën predikt.

Of ze altijd zo is geweest of dat het haar aangeleerd is, weet ik niet, maar ze gedraagt zich als iemand die je niets meer hoeft te leren of uit te leggen. Een orakel dat alles al weet. Media en fanschare spreken vertederd over haar autisme als excuus voor alles wat vreemd aan haar lijkt. Maar nooit als excuus voor haar meest eigenaardige tic: dat eeuwige dreigen met de ondergang van de mens en de wereld…

De bekende Franse filosoof Michel Onfray noemde Thunberg een cyborg, en kan zich sindsdien niet meer veilig op straat vertonen. Daar heeft ze inderdaad iets van, een wezen uit het posthumane tijdperk: seksloos, emotieloos, zonder geluk en zonder verdriet, teruggekeerd uit de toekomst om ons te waarschuwen.

‘Quelle âme habite ce corps sans chair?’ vroeg Onfray zich af. Welke geest bewoont dit lichaam zonder vlees?

Als je alles al weet

Thunberg begon met spijbelen voor het klimaat, daarin gevolgd door talloze scholieren overal ter wereld die dit buitenkansje met beide handen aangrepen. Nu zal ze zelfs een jaar lang helemaal niet naar school gaan. Niet zonder hoogmoed wordt dat ‘een sabbatical om de planeet te redden’ genoemd.

Een goed idee, volgens Onfray. Waarom iets op school leren ‘quand on sait déjà tout sur tout?’ – als je alles over alles al weet.

Inderdaad. Een zestienjarig meisje dat nauwelijks iets weet van de wetenschap, leest volwassenen de les en vertelt volle zalen en wereldleiders hoe dom ze zijn. Dat haalt ze uit klimaatdossiers. Greta ziet wel meer dingen die anderen niet zien, volgens haar moeder althans. Zoals de CO2 die uit de schoorsteen komt. En hoe reageren die volwassenen? Ze vereren haar en vragen juichend om meer…

Is dat een ingewikkeld spel van sadomasochisme? Of aanbidt men Thunberg als het nieuwe gouden kalf?

Uiteindelijk kun je dit kind natuurlijk niks kwalijk nemen, laat staan haar op welke manier dan ook belachelijk vinden. Ze is niet in orde en zou misschien behandeling kunnen gebruiken. Zoals andere kinderen dat ook kunnen doen, kijkt ze hoever haar macht reikt om volwassenen op de knieën te krijgen. Niets aan de hand kun je zeggen.

Maar dat de hele wereld voor haar buigt en zo geniet van dit ‘enfant roi’, roept de vraag op wie er oprecht is en wie duistere motieven heeft. Het zegt vooral iets over deze tijd. Hoe zijn we zover gekomen?