De voorverkiezingen bij de Republikeinen zijn ten einde. De laatste twee tegenkandidaten van Donald Trump, Senator Ted Cruz en Gouverneur John Kasich, hebben zich teruggetrokken uit de race voor het presidentschap van de VS.

Afgelopen dinsdag diende Donald Trump de genadeslag toe aan Ted Cruz. Ted Cruz besliste de avond zelf nog met zijn campagne te stoppen en zo het pad vrij te maken voor Trump die nu zonder veel problemen de magische grens van 1237 gedelegeerden zal bereiken. Daarmee zorgde hij hoogstwaarschijnlijk voor diepe rouw bij politieke junkies, liefhebbers van het betere drama, establishment-Republikeinen en Democraten, want hierdoor komt er geen ‘open’ of ‘gecontesteerde’ conventie in Cleveland.

Wat nu?

Nu Trump de nominatie op zak heeft, wordt hij de facto de partijleider van de Republikeinen. Dit leidt alvast tot wrevel bij voormalige partijleiders zoals de voormalige presidenten George H.W. Bush en zijn zoon George W. Bush die direct zeiden dat ze Trump niet steunden en dat ze deze verkiezing niet zullen gaan stemmen. Maar ook Mitt Romney (de verliezende presidentskandidaat in 2012) zei ook al dat hij Trump niet kon steunen, zijn voormalige running mate Paul Ryan, de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, zei ‘dat hij Trump op dit moment nog niet kon steunen’.

Van Mitt Romney was al lang geweten dat hij het niet had voor Trump. De ware reden is waarschijnlijk te zoeken bij het feit dat Mitt Romney er in feite zelf wel zin in had. Want op een gecontesteerde conventie had men eventueel hem als consensuskandidaat nog kunnen voordragen. Het geeft Mitt Romney bepaald het aura van slechte verliezer, temeer omdat hij in 2012 wel met de steun van Trump pronkte.

Paul Ryan heeft een inschattingsfout gemaakt, en hij werd zwaar op de korrel genomen in de media. De man die zich graag voordoet als de persoon die het met de partij goed voorheeft, heeft als voorzitter van het Huis van Afgevaardigden een belangrijke functie binnen de partij. Maar ook hij heeft waarschijnlijk ambitie in 2020 en wil Trump, voorlopig toch, op een afstand houden. Sarah Palin, een trouwe Trump-supporter, heeft Ryan’s tegenstander in de voorverkiezingen – ook Congresleden moeten een voorverkiezing zien te overleven – alvast alle steun toegezegd. Trump reageerde eerder laconiek, maar beiden gaan elkaar wel ontmoeten deze week in een poging om de partij bijeen te houden.

Newt Gingrich, voormalig voorzitter Huis van Afgevaardigden en kandidaat in 2012, haalde zwaar uit naar het viertal. De Bushes en Romney eisten in het verleden altijd de steun van de rest van de partij, zo niet waren er zware politieke en financiële consequenties. Het moet gezegd worden dat Gingrich positief staat tegenover Trump, maar het geeft wel aan dat de partij diep en diep verdeeld is. Hij besloot met te zeggen dat het uiteindelijk een goede zaak is voor Trump en de Republikeinse partij, en de partij kan zich op de toekomst richten, zonder naar het verleden te kijken.

Waarom is het establishment in Washington zo bang van Trump?

Trump heeft inhoudelijk zwaar ingezet in zijn campagne. Want ondanks het feit dat velen zeggen dat hij geen programma heeft, heeft hij wel degelijk stellingen ingenomen en is zijn boodschap duidelijk. Die boodschap betreft the wall aan de grens met Mexico, het einde van het neoconservatieve buitenlands beleid, het sterk terugdringen of zelfs elimineren van de invloed van de federale regering op onderwijs, een ander handelsbeleid enzovoort.

Trump komt met een ambitieuze change-boodschap naar Washington, zodat vele mensen het gevoel hebben dat het niet meer business as usual zal zijn, mocht hij winnen. Vele mensen zijn daar gevoelig voor want zij zien hun eigen politieke of financiële toekomst onzeker tegemoet.

Vergeet ook niet dat het een man is die de afgelopen maanden bewezen heeft dat hij enorm veel mensen kan enthousiasmeren. Hij spreekt al maandenlang voor zalen van tienduizenden mensen, terwijl er dan nog velen buiten moesten aanschuiven. Toespraken van Trump voor stadia van 30 000 man zijn eerder regel dan uitzondering. Dit terwijl Hillary Clinton soms spreekt voor groepen van 500 mensen.

Mocht hij tijdens de komende maanden erin slagen een massabeweging uit te bouwen rond zijn campagne – men heeft het nu al over Trumpism – dan kan Trump uitgroeien tot iemand die geschiedenis schrijft. In zijn nadeel werkt het dat hij sterk polariseert, en veel mensen haten hem echt. Misschien is dit na schaalvergroting vergelijkbaar met wat Pim Fortuyn losmaakte. Ook hij had een beweging op de been had gebracht en was een bedreiging voor de gevestigde orde.

Trump blijft een onvoorspelbare man, die het politieke spel speelt met een nieuwe handleiding en volgens andere regels dan we tot nu toe gewend waren. De vraag is of er tegen november iemand zal komen die zijn code kan kraken?

David Neyskens is bestuurder bij de klassiek-liberale denktank Libera!

foto ©reporters

John Kasich

Was Donald Trump een vergissing?

De Republikeinse koppigaards van Ohio

Trump wint

De Indiana Surprise