Elk jaar In het Oude Rome, offers aan Jupiter Invictus, de onoverwinnelijke oppergod Jupiter.

1984 Overlijden te Jette (Brussel) van Antoon Breyne (76), Vlaams journalist. Hij is geboren in Ieper en studeert aan de KULeuven rechten, thomistische wijsbegeerte en politieke en sociale wetenschappen. In 1960-1961 is hij eventjes gecoöpteerd senator van de CVP. Dat is sowieso zijn partij. Maar zijn milieu is dat van de journalistiek. Hij wordt hoofdredacteur van De Nieuwe Gids. Van 1949 tot 1980 is Breyne lid en een tijdje voorzitter van de Vlaamse Journalistenclub Brussel, dan van 1969 tot 1972 voorzitter van de Algemene Belgische Persbond, voorzitter van de Vereniging van Europese Journalisten en voorzitter van de Vlaamse Journalistenclub. Hij was een gematigde Vlaamsgezinde die de politiek van Théo Lefèvre steunt.

1997 Overlijden in Utrecht Pieter d’Hont (80), officieuze stadsbeeldhouwer van Utrecht. Hij heeft er vele beelden achtergelaten, waaronder het beeld van Anne Frank. Hij maakte ook het beeldje Edison, dat wordt uitgereikt tijdens de Edison Music Awards. Ander werk: Beursmannetje (Amsterdam), Bizon (Utrecht), Maigret (Delfzijl), Europa en de stier (Groningen), Marskramer (Assen) en de fontein in Zwijndrecht. En nog tientallen andere beelden in steden over heel Nederland.

Joseph Rossé (1892-1951)

1947 De Elzasser autonomistische leider Joseph Rossé wordt veroordeeld tot vijftien jaar dwangarbeid, twintig jaar verbanning, ‘nationale onwaardigheid’ voor het leven en de confiscatie van al zijn eigendommen. In juli 1940 had hij op verzoek van de Duitsers het beheer van Uitgeverij Alsatia overgenomen, maar hij maakte er snel een centrum van verzet tegen het nazisme van. Tussen 1940 en 1944 had hij meer dan twee miljoen exemplaren van clandestiene werken gedrukt. In november 1940 had hij de vrijlating van Robert Schuman verkregen en had hij zich verzet tegen de rekrutering van Elzasser vrijwilligers door de Wehrmacht. Vanaf 1943 had hij nauw contact met de samenzweerders van 20 juli (Cato Bontjes van Beek, Carl Friedrich Goerdeler, Wilhelm Canaris en Claus Schenk von Stauffenberg). Joseph Rossé sterft op 24 oktober 1951 in Franse gevangenschap, in zijn cel in de gevangenis van Eysses (Lot-et-Garonne).

1916 Te Brugge heeft het 4de congres plaats van de beweging Jong Vlaanderen. Hier komt de splitsing van het ministerie van Onderwijs aan de orde en is er sprake van een mogelijke adviesraad om de Duitse bezetter wegwijs te maken in de taalstrijd en het Vlaamse politieke leven. Dat is de latere Raad van Vlaanderen. Eigenlijk staat de Jong-Vlamingen een soort parlement en regering voor ogen, maar dat kan alleen bij een volledige Duitse overwinning echt worden gerealiseerd. Niet iedere activist ging daar echter van uit.

Leo Augusteyns (1870-1945)

1916 Oprichting in Gent van de Bond tot bevordering van de Vlaamse Hoogeschool te Gent, in de omgang de Hoogeschoolbond genoemd. De voorzitters zijn Leo Augusteyns en Adelfons Henderickx, de secretarissen Hippoliet Meert en Marten Rudelsheim. als secretarissen. Nadat de Duitse bezetter de beslissing tot de vernederlandsing van de Gentse hogeschool hadden genomen, begonnen Hendrik Grosemans en Josué de Decker in De Vlaamse Gazet van Brussel onder hun pseudoniem van Demos met de promotie. Ook het Nationaal Vlaams Studentenverbond, opgericht te Utrecht, maar bedoeld om studenten die te Gent gingen studeren bijeen te brengen, begon vanuit de afdelingen te Antwerpen, Brussel en Gent met reclame. Op 12 juni vergaderden te Brussel de Katholieke Vlaamsche Oud-Hoogstudentenbond over de vernederlandsing en aanvaardde het Duitse voorstel. Op verzoek van het Algemeen-Nederlands Verbond vergaderden tezelfdertijd de niet-katholieken over het Duitse voorstel. Samen vormden deze twee initiatiefnemende groepen de Hoogeschoolbond en kwamen zij met twee manifesten ter ondertekening uit.

1902 Geboorte in Machelen van Hendrik Elias, historicus en Vlaams-nationaal politicus. Zie Vandaag van 12 juni 2022.

Karl Elsener (1860-1918)

1897 De Zwitserse uitvinder en ondernemer Karl Elsener (1860-1918) neemt een patent op wat wij nu kennen als het Zwitsers zakmes.

1815 In Duitsland, oprichting van de eerste studentencorporaties, met petten, linten en codex, zoals we het nu nog kennen.

1804 Tijdens de Franse bezetting van onze gewesten (1795-1815) werd het beheer van onze begraafplaatsen geregeld door het keizerlijke decreet van 23 Prairial van het jaar XII, zeg maar van 12 juni 1804. Op zich was dat redelijk: ‘In de gemeenten waar verschillende erediensten worden beleden, moet iedere eredienst een eigen begraafplaats hebben. In het geval er maar één begraafplaats is, moet men die verdelen met muren, hagen of grachten in zoveel delen als er verschillende erediensten zijn’.

Halverwege de 19de eeuw rijst de vraag waar ongelovigen moet worden begraven, mensen die zich in geen enkele religie herkennen. Aanvankelijk lost men dat op door voor niet-gelovigen ook een apart perceel voor te behouden, iets wat iedereen redelijk vindt. Maar dan wil de liberale regering ‘verder’ gaan en streeft de algemene secularisatie van alle kerkhoven na. De kerken mogen plots geen nieuwe gronden meer kopen om hun kerkhoven uit te breiden. De aankoop van die nieuwe gronden wordt overgelaten aan de gemeentebesturen. Als die tegenspartelen, doet de regering het zelf. De kerk weigert echter zulke nieuwe gronden te wijden, wat voor de katholieken een probleem stelt.

Dit probleem verdeelt tientallen jaren de liberalen en de katholieken. Het probleem wordt in 1891 opgelost door aartsbisschop Goossens (Mechelen): voortaan zal elk graf van een gelovige individueel worden gewijd.

1521 Maarten Luthers geschriften worden publiekelijk verbrand in Rome, op de Piazza Navona.

1493 Lucrezia Borgia, natuurlijke dochter van paus Alexander VI (Rodrigo Borgia), trouwt in het Vaticaan met Giovanni Sforza. Nadat dit huwelijk vier jaar later om diplomatieke redenen door haar vader wordt ontbonden, zal ze in 1498 hertrouwen met Alfonso van Aragon. Die wordt in 1500 gewurgd in opdracht van haar schoonbroer, Cesare Borgia. In 1501 huwt ze opnieuw, deze keer met Alfonso d’Este, de toekomstige hertog van Ferrara, een man die bezeten was door wapentuig en bordeelbezoeken. Zij is geliefd bij de bevolking en weet Ferrara op te werken van een desolate plaats te midden van de moerassen tot één van de voornaamste Europese kunststeden. Titiaan, Ludovico Ariosto, kardinaal Pietro Bembo en Ercole Strozzi waren vaste bezoekers in Ferrara. Ze sterf op de leeftijd van 29, in het kraambed bij de geboorte van haar achtste kind.

Genserik (389-477)

1219 Amaury de Montfort, gevolgd door twintig bisschoppen en 10 000 manschappen, verovert de stad Marmande (Aquitaine) die onmiddellijk wordt geplunderd. Net als in Béziers tien jaar eerder vindt het bloedbad plaats in naam van het geloof.

455 Inname van Rome door Genserik, koning van twee Germaanse stammen, de Vandalen en de Alanen. Hij trekt door heel Italië en steekt de Middellandse Zee over naar Carthago. Daar overlijdt hij in 477 op 87-jarige leeftijd. Zijn zoon Hunerik volgde hem op als koning.

Joseph Rossé

12 juni. Net binnen: Lucrezia Borgia geboren, dochter van een paus, met een bewogen leven

24 mei. Historische dag: verbod op vakbonden beëindigd

23 december. Net binnen: Van Gogh snijdt zijn oor af