2009 De zilveren microscoop van Antoni van Leeuwenhoek (1632-1723) waarmee hij de spermacel ontdekte, wordt bij Christie’s geveild voor 347 708 euro. Van Leeuwenhoek was een wetenschapper die de microscoop aanzienlijk verbeterde. Hij is tevens één van de grondleggers van de celbiologie en de microbiologie.

1994 Polen verzoekt om toetreding tot de Europese Unie.

1966 In Vaticaanstad kondigt kardinaal Ottaviani, prefect van het Heilig Officie, de afschaffing van de Index aan. Maar de kerk blijft lijsten met ‘af te raden boeken’ publiceren.

1956 Overlijden in Ukkel (Brussel) van Albert Ciamberlani, Vlaams kunstschilder en docent aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Antwerpen.

1946 Op het congres van de communistische vakbond CGT in Parijs dringt de syndicalist Benoît Frachon erop aan dat arbeiders de productie moeten verhogen, stakingen afzweren en loonstops accepteren. Zijn rapport werd met een grote meerderheid aangenomen.

1945 De Duitse schrijver en dichter Josef Weinheber (Späte Krone, Der einsame Mensch, Zwischen Göttern und Dämonen) wil de nederlaag van zijn land niet overleven en pleegt zelfmoord in Kirchstetten (Neder-Oostenrijk).

1944 Een Brits bombardement op Hasselt en omgeving maakt 62 burgerslachtoffers.

1935 In de Sovjet-Unie wordt de doodstraf uitgebreid tot kinderen van twaalf jaar.

Abel Gance (1889-1981)

1927 Première, in de Opera van Parijs, van de film Napoléon, een meesterwerk van de Franse filmpionier Abel Gance (1889-1981). De film wordt vertoond met een originele muziekpartituur van Arthur Honegger.

1917 In de schaduw van de Russische Februarirevolutie komt het ook in Oekraïne tot revolutie, maar die neemt vanaf het begin een volledig nationale vorm aan. Al in maart 1917 had in Kiev onder de nationale vlag een betoging plaats van méér dan 100 000 man, waaronder een enorm aantal boeren, en dit met een aangrijpend enthousiasme.

In diezelfde maand maart en in april komen in Kiev verschillende congressen samen van de coöperatieven en van alle politieke partijen. Het belangrijkste is het Nationaal Congres van 8 april, waaraan werd deelgenomen door alle vaderlandslievende verenigingen, alle coöperatieve en beroepsverenigingen en talrijke gemeentebesturen. De afgevaardigden van Oekraïne kwamen samen, voor het merendeel waren het vertegenwoordigers van de provincies en vooral van de boeren.

Dit congres kiest 100 leden van de Centrale Rada en deze was de kern van het revolutionaire parlement dat gedurende een jaar heel Oekraïne heeft bestuurd. Later werd de Rada uitgebreid met afgevaardigden van het Boerencongres, het Soldatencongres en Arbeiderscongres. Het Boerencongres gaf met grote hevigheid zijn wil te kennen om onmiddellijk een staat op te richten, hetzij binnen een federatie, hetzij onafhankelijk.

1917 De naar Frankrijk gevluchte Belgische regering vaardigt in Le Havre een Besluitwet uit, waarin medewerking aan de ‘vervorming van de instellingen door de vijand’ (lees: het activisme) strafbaar wordt gesteld. De Mechelse aartsbisschop kardinaal Désiré-Joseph Mercier was de regering op 29 januari voorafgegaan met een toespraak waarin hij het activisme in scherpe bewoordingen veroordeelde.

1915 In het in Nederland uitgegeven dagblad De Vlaamse Stem eist de Gentse advocaat Johan Eggen (1883-1952) dat koning Albert na de oorlog recht zou doen aan de Vlamingen. Hij pleit voor een eentalig Vlaanderen, ook in institutioneel opzicht. De Vlaamse Stem is de passivistische krant van August van Cauwelaert en de zijnen.

1915 De Franse schrijver en oorlogsdichter Louis Pergaud (33) wordt gedood aan het front in Marchéville-en-Woëvre, nabij Verdun. Zijn lichaam wordt nooit gevonden. Prix Goncourt in 1910, auteur van La guerre des boutons (1912). Deze vrijzinnige leraar had ook dierensprookjes en verhalen over de boerenwereld geschreven.

Emil Cioran (1911-1995)

1911 De Nederlands natuurkundige Heike Kamerlingh Onnes doet een bijzondere ontdekking. Hij ontdekt de zogenaamde supergeleiding, het verschijnsel dat de elektrische weerstand van zuivere metalen beneden een bepaalde zeer lage temperatuur, het zogenaamde sprongpunt, helemaal verdwijnt. Hij treft dit verschijnsel voor het eerst aan als kwik onder een temperatuur van 4,2 K wordt gebracht. De natuurkundige ontvangt in 1913 de Nobelprijs voor de Natuurkunde voor ‘zijn onderzoek naar de eigenschappen van materie bij lage temperaturen’. De ontdekking leidt onder meer tot de productie van vloeibaar helium.

1911 De Roemeense schrijver Emil M. Cioran wordt geboren in Rasinari, nabij Hermannstadt, in het Hongaarse deel van het voormalige Habsburgse rijk. Deze gedesillusioneerde waarnemer van de passies van zijn tijd vestigt zich in 1937 in Parijs. Hij wordt vanaf 1949 met zijn Précis de décomposition een van de meesters van het hedendaagse pessimisme.

1886 De Duitse arts, wetenschapper en uitvinder Carl Gassner (1855-1942) verkrijgt octrooi op de elektrische droge zinkbatterij, de eerste die massaal kon worden geproduceerd en daardoor een groot commercieel succes werd.

Jozef en Maria Lootens

1882 Geboorte in Oostrozebeke (West-Vlaanderen) van Jozef Lootens, Vlaams brouwer, auteur en mecenas. Zie Vandaag van 16 maart, zijn geboortedag.

1880 Geboorte in Venetië van Margherita Sarfatti, Italiaanse journaliste en kunstcritica van Joodse afkomst. Zij was adviseur van de Partito Nazionale Fascista en hoofdredacteur van Gerarchia, het ideologische kaderblad van de partij. Ze overlijdt in 1961 op de leeftijd van 81.

1875 Geboorte in Brussel van Albert van Saksen-Coburg-Gotha die in 1909 voor een kwarteeuw de Belgische koning Albert I wordt. Hij is de eerste vorst die de grondwettelijke eed in beide landstalen uitspreekt en die bij verschillende publieke gelegenheden in Vlaanderen het Nederlands gebruikt. Albert was een voorstander van de eentaligheid van Wallonië en de ‘historische tweetaligheid’ van Vlaanderen.

1874 In Duitsland wordt inenten tegen het pokkenvirus verplicht, andere landen volgen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog doen Japan, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk onderzoek naar de mogelijkheden de pokken als biologisch wapen in te zetten. Tijdens de Koude Oorlog onderzoeken de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie opnieuw de mogelijkheden hiervan. Zeker na het stoppen van de vaccinaties kon de ziekte immers in theorie grote schade aanrichten bij een niet-gevaccineerde bevolking. Keerzijde was echter dat de eigen bevolking eveneens niet gevaccineerd was.

1859 Geboorte in Prossnitz (Tsjechië) van Edmund Husserl, Oostenrijks-Duits filosoof, grondlegger van de fenomenologie.

1848 Overlijden in Bergamo van Gaetano Donizetti (50), Italiaans operacomponist.

Wilhelm von Humboldt (1767-1835)

1835 Overlijden in Slot Tegel (Berlijn) van Wilhelm von Humboldt (67), Duits taalwetenschapper, filosoof en staatsman en medeoprichter van de Friedrich-Wilhelms-Universität, de tegenwoordige Humboldtuniversiteit te Berlijn. Als onderwijshervormer in dienst van het Pruisische ministerie van Onderwijs ontwierp hij een nieuwe organisatie van het onderwijs in de geest van het neohumanisme. Zijn vormingsideaal is bekend geworden als het ‘Humboldtsche Bildungsideal’.

217 Op weg van Edessa naar Parthië wordt de 29-jarige keizer Caracalla (Lucius Septimius Bassanius) neergestoken nabij Harran (Turkije) door de centurio Martialis. Als kleinzoon van een Fenicische priester had hij in 212 een edict uitgevaardigd waarbij alle inwoners van het rijk het Romeinse staatsburgerschap kregen.

Jozef Lootens

8 april. Historische dag: Nationaal Congres creëert eerste Oekraïens parlement

16 maart. Historische dag: ‘Compromis des Belges’ getekend, vatbaar voor allerlei interpretaties