De verkozen Amerikaanse president Donald Trump maakt de mensen op sleutelposten van zijn administratie bekend. Onder hen ook enkele hardliners. Ivan Van de Cloot, hoofdeconoom van de Stichting Merito, is beducht voor de turbulente tijden die met Donald Trump op komst zijn.

De ploeg rond Donald Trump is grotendeels bekend. Is er al enige duidelijkheid over zijn beleid en de mogelijke gevolgen voor de Europese Unie?

‘Het is nog vroeg dag. Er kan nog veel gebeuren. In zijn vorige ambtsperiode als president volgden benoemingen, ontslagen en nieuwe benoemingen elkaar razendsnel op. Het is trouwens niet zeker dat alle kandidaten het ook zullen halen. De FBI doet nog een screening van de genomineerden om na te gaan of ze een veiligheidsrisico inhouden. Tegelijk is er ook een onderzoek inzake belangenvermenging. Een heel aantal van de genoemde kandidaten moet ook nog de hoorzitting in de Senaat overleven.’

Wat mij vooral opvalt is dat heel wat genomineerden Donald Trump gesteund hebben toen hij zwaar onder vuur lag, nadat hij geen president meer was

‘Wat mij vooral opvalt is dat heel wat genomineerden Donald Trump gesteund hebben toen hij zwaar onder vuur lag, nadat hij geen president meer was. Er waren ettelijke gerechtelijke onderzoeken tegen hem, hij werd beschuldigd van een staatsgreep en er was zelfs sprake van dat hij in de gevangenis zou belanden. Niemand geloofde dat hij terug zou keren. Steun in die periode wordt vandaag beloond.’

Bessent is een gematigde figuur en als gewezen hefboomfondsmanager een geruststellende factor voor de financiële wereld

‘Hoe die benoemingen moeten worden bekeken in het licht van zijn economisch beleid, is ook nog prematuur. Eén ding is zeker: dat beleid zal turbulent zijn. Daarom is één naam heel belangrijk: die van de minister van Financiën. Voor Wall Street maakt het weinig uit welke clowns Trump voor de rest benoemt, maar die functie is cruciaal. Die zal erover waken dat de Federal Reserve een stabiele factor blijft in instabiele politieke tijden, en dat de dollar dus geen chaotisch verloop kent. Daarom is de keuze van Scott Bessent als minister van Financiën alvast positief. Hij is een gematigde figuur en als gewezen hefboomfondsmanager (eerst voor het fonds van George Soros, later autonoom, nvdr) een geruststellende factor voor de financiële wereld. Hij zal erover waken dat financiële markten niet beginnen te zwalpen. Hopelijk is hij een blijver. Zijn aankondiging werd dan ook op de beurs positief onthaald.’

De Amerikaanse zakenbank JPMorgan stelde zelfs zijn strategie bij. Na lang pessimistisch gestemd te zijn, voorspelt de bank nu dat de Amerikaanse beurzen volgend jaar nieuwe toppen scheren. Een verrassende wending?

‘Sta me toe dat ik deze houding kritisch duid. Meer dan waarschijnlijk heeft JPMorgan in de periode voor deze spectaculaire verklaring al enkele posities ingenomen op de beurzen, die rekening houden met de gevolgen van de aankondiging van de koerswending. Neem die verklaring dus niet al te serieus. Ik durf alleen maar hopen dat er een verband is tussen die posities en de verklaring die erop volgde.’

Elon Musk krijgt de taak om de overheid en het ambtenarenapparaat af te slanken. Dat zal u als muziek in de oren klinken?

‘We weten hoe moeilijk het in eigen land is om te saneren. De kaasschaaf hanteren in de begroting door de vette, overbodige stukken weg te snijden is nooit gelukt. Ook de Zweedse coalitie heeft de begroting zo niet kunnen aanpakken. De politiek heeft het staatsapparaat niet onder controle.’

‘Daarom gaan er ook hier stemmen op om de begroting met de kettingzaag te saneren, zoals de Argentijnse president Javier Milei beweert. Zij redeneren dat de staatshuishouding desnoods eerst moet crashen, want dan is er pas een reset mogelijk. Voor alle duidelijkheid: ik ben geen pleitbezorger voor zo’n implosie van het systeem, die naar mijn aanvoelen te revolutionair is.’

‘Ook in de ploeg rond Trump luidt het dat het moeras van de overheidsadministratie drooggelegd moet worden, “drain the swamp”. Die mensen worden door de Vlaamse media dikwijls afgeschilderd als wappies, maar deze gedachte leeft bij heel wat Amerikanen. Of zo’n operatie mogelijk is, is een andere vraag. Ook in zijn eerste ambtsperiode is het Trump niet gelukt dat moeras droog te leggen.’

Het risico van belangenvermenging is reëel

‘Misschien is een onorthodoxe saneringsoperatie die Elon Musk voor ogen heeft dus wel nodig. De vraag is of hij daartoe in staat is. Vergeet ook niet dat hij met zijn bedrijven ook enorme belangen moet verdedigen. Zijn ruimtevaartgroep SpaceX heeft bijvoorbeeld heel wat contracten met de Amerikaanse overheid. Het risico van belangenvermenging is reëel.’

‘Daarenboven is Trump heel wispelturig. Hij heeft nog mensen eerst bewierookt als zeer intelligente medestanders, om ze later te ontslaan wegens hoogst onbekwaam. Als ook de bromance tussen hem en Musk voorbij is, loopt die laatste een serieus zakelijk risico. Hier hangt heel wat spanning in de lucht.’

Trump heeft ook Jamieson Greer benoemd als handelsgezant om de Amerikaanse exportmarkten open te breken. Het risico op een handelsoorlog neemt toe. Dat is toch een slechte zaak voor de Europese én de wereldeconomie?

‘Het wordt voor de volgende minister van Handel, waar Howard Lutnick werd voorgedragen, dansen op een slappe koord. Een handelsoorlog is schadelijk, bedreigt de economische groei en kan inflatoire effecten hebben. Maar de invoering van tarieven is nu eenmaal een standpunt dat Trump verdedigt. Houd er dus maar rekening mee.’

Hij zet het spel hoog in, in de wetenschap dat hij dat openingsvoorstel niet zal binnenhalen

‘Komt er een heffing van 60 procent op sommige producten? Hopelijk wordt de soep niet zo heet gegeten als ze is opgediend. Vergeet ook niet dat Trump een transactioneel politicus is. Hij zet het spel hoog in, in de wetenschap dat hij dat openingsvoorstel niet zal binnenhalen. Het is wel een manier om op het einde van de rit ergens in het midden te eindigen. Trump is een man van deals.’

Dat verdedigde Christine Lagarde, voorzitter van de Europese Centrale Bank, verleden week ook in de Financial Times. Ze wil Trump afkopen met Europese bestellingen van vloeibaar gas en defensiemateriaal bij Amerikaanse bedrijven. Een verstandige zet?

Het lijkt me niet zo’n goed idee om met die verklaring nu al in de pers te komen. Het spel dat Trump ontketent, kan escaleren. Een zet leidt tot een tegenzet, vergeldingsmaatregelen volgen elkaar op en voor je het weet is er een handelsoorlog. Dat kan rampzalige gevolgen hebben voor de dollar, maar ook voor de Europese economie én de wereldeconomie.’

Scott Bessent

Is samenstelling van ploeg rond Trump II schot voor Europese boeg?