1986 Bij Assen (Drenthe) wordt de eerste stevige aardbeving in Nederland geregistreerd met een kracht van 3.0 op de schaal van Richter. Op 30 maart 1976 was al een lichte aardbeving gevoeld in Witteveen. De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) ontkent stellig dat er een relatie is met de gaswinning en noemt een betoog van geograaf en socialistisch politicus Meent van der Sluis daarover ‘flauwekul’. Veel eerder hadden andere politici en wetenschappers al gewaarschuwd voor mogelijk schadelijke effecten van de gaswinning in Groningen.

Marie Skłodowska-Curie (1867-1934) op een Franse postzegel

1902 Geboorte te Leopoldsburg van Leo Wouters, filoloog, jurist en Vlaams-nationaal politicus. Zie Vandaag 26 december 2021.

1898 Ontdekking van radium, door Marie Curie, eigenlijk Maria Salomea Skłodowska, geboren in Warschau. Ze is de enige vrouw die ooit twee Nobelprijzen kreeg (1903 en 1911).

1897 Geboorte in Brussel (Jette) van Willy Corsari, Vlaams-Nederlandse schrijfster en cabaretière. Haar ware naam is Wilhelmina Schmidt. Ze schreef verhalen, toneelstukken, hoorspelen, liedjes en romans. Daaronder Mondscheinsonate, Voetstappen op de trap, Doden dansen niet, Spelen met de dood, Die van ons enz. Ze werd honderd jaar oud.

Leo Elaut (1897-1978)

1897 Geboorte in Gentbrugge van Leo Elaut, arts, hoogleraar en Vlaams-nationaal politicus. Hij slaagt in juli 1918 voor het examen van de eerste kandidatuur geneeskunde aan de tijdens de bezetting vernederlandste Gentse universiteit. Hiervoor wordt hij na de oorlog gestraft. Noch de heropende en opnieuw Franstalig geworden Gentse universiteit, noch de Centrale Examenjury te Brussel laten hem toe.

Na zijn legerdienst kan hij in 1921, op bijna 24-jarige leeftijd, zijn studies geneeskunde in Gent hervatten. Hij promoveert in 1927 met de grootste onderscheiding. Hij maakte de strijd voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit volop mee: de betogingen van de Gand-Français-aanhang, de oprichting van de Nolf-barak, de toenemende vijandigheid tussen het Vlaamsgezinde en het Fransgezinde kamp binnen de instelling en de boycot van de Vlaamse afdelingen.

Elaut specialiseerde zich verder in de urologie in het buitenland (Parijs, Amsterdam, Rochester, Minnesota). Bij zijn terugkeer in 1930 vestigde hij zich als zelfstandig medicus-uroloog. In 1934 wordt hij docent, in 1939 gewoon hoogleraar aan de RUGent. Als Vlaamsgezind hoogleraar spant Elaut zich in deze periode vooral in voor de verspreiding van de wetenschap in het Nederlands. Hij wordt hoofdredacteur van het Tijdschrift voor Verpleegkunde, Vroedkunde en Sociale Geneeskunde en redactiesecretaris van het Vlaams Geneeskundig Tijdschrift. Samen met Frans Daels en Jozef Goossenaerts ijverde hij voor de oprichting van een zelfstandige Vlaamse Academie voor Geneeskunde, waarvan hij in 1938 tot de kern van de eerste vijftien leden behoorde.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Elaut decaan van de faculteit geneeskunde. In 1946 kwam hij voor de krijgsraad te Brussel. De aantijgingen luidden: ondertekening van het Manifest van de Volksbeweging in augustus 1940, lidmaatschap in het bestuur van de Vlaamse Kamer van de Orde van Geneesheren, het houden van lezingen in het Studentenhuis Mac Leod, op het Dietsche Studentencongres van 1941 te Gent en op de lustrumviering van 1942 van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV) te Leuven. Elaut wordt geschorst als hoogleraar, verliest zijn burgerrechten en krijgt in 1949 in beroep twee jaar gevangenis, die hij echter nooit heeft uitgezeten.

Elaut wijdt zich in die periode aan de studie van de geschiedenis van de geneeskunde. Hij schreef talrijke medisch-historische opstellen in meer dan 75 tijdschriften, vaak onder een pseudoniem wegens het hem opgelegde publicatieverbod. In 1958, het jaar waarin Elaut zijn burgerrechten terugkrijgt, wordt hij meteen tot voorzitter gekozen van de Provinciale Raad van de Orde van Geneesheren, waardoor de Oost-Vlaamse geneesheren hem een soort eerherstel geven.

In 1965 stapt hij in de politiek en wordt tot senator verkozen voor de Volksunie, wat hij blijft tot maart 1974. In november 1966 herneemt hij in de Senaat – Maurits Coppieters doet hetzelfde in de Kamer – een in mei 1966 door Jan Verroken in de Kamer neergelegd, maar toen niet in overweging genomen wetsvoorstel dat het Nederlands in Vlaanderen tot enige voertaal in universitair en hoger onderwijs wil maken en dus de overheveling van Leuven-Frans naar Wallonië insluit. Het voorstel werd nu wel in overweging genomen, maar verzandt in een commissie. Op 7 december 1971 zit hij, als ouderdomsdeken, de eerste vergadering voor van de Vlaamse Raad. Zijn laatste levensjaren wijdt hij aan zijn memoires. Hij overlijdt in 1978 op de leeftijd van 80.

1816 Première in Rome van de opera De Barbier van Sevilla van Gioachino Rossini.

1791 Geboorte in Londen van Charles Babbage, Engels wiskundige, filosoof en uitvinder. Hij is de ontwerper van de eerste geautomatiseerde, programmeerbare, mechanische rekenmachine, de voorloper van de elektronische computer. Vanaf 1821 begint hij met het ontwerpen van mechanische rekenmachines. Van 1834 tot aan zijn dood in 1871 is Babbage bezig met het concept van de eerste programmeerbare, mechanische rekenmachine: zijn Analytical Engine. Deze kan men een volwaardige voorloper noemen van de elektronische computer zoals wij die nu kennen. Hij zou de basisfuncties van een eenvoudige computer hebben, met ponskaarten werken, beslissingen nemen, berekeningen maken en uitkomsten onthouden. Hij werd niet gebouwd, want te omvangrijk: het zou een gigantisch apparaat zijn geweest, dat had moeten worden aangedreven door een stoommachine.

Van 1841 tot 1849 ontwerpt Babbage een verbeterde Difference Engine 2. Dit apparaat is al veel kleiner dan de eerste versie en woog met zijn 4000 onderdelen nog ‘maar’ 2,6 ton. Charles Babbage overlijdt in 1871 op de leeftijd van 71.

1716 Geboorte in Londen van Thomas Gray, Engels dichter, classicus en professor in de geschiedenis aan de Universiteit van Cambridge.

1615 Willem Corneliszoon Schouten en Jacob Lemaire uit Doornik, bevelvoerder van de Concorde, ontdekken de Kaap Hoorn, het zuidelijkste punt van Zuid-Amerika. Schouten noemde de kaap naar zijn geboorteplaats, de stad Hoorn in West-Friesland. Wees dus voorzichtig als iemand het over Hoorn heeft: ‘Welk Hoorn bedoelt u?’

1481 Slag bij Westbroek, tussen een leger van de Staten van Holland en een leger van het prinsbisdom Utrecht gesteund door Utrechtse burgers. Het is één van de laatste veldslagen tijdens de ‘Hoekse en Kabeljauwse’ twisten. De Utrechtenaren verliezen 1500 mensen (burgers, plattelanders, huursoldaten en kinderen).

Keizer Frederik II (1194-1250)

1194 Geboorte in het Italiaanse Jesi (Ancona) van Frederik II, de meest bijzondere en meest besproken vorst van zijn tijd. Hij was koning van Sicilië en Zuid-Italië en vanaf 1220 keizer van het Heilige Roomse Rijk. Zijn bijnaam was Stupor Mundi: de man die de wereld versteld deed staan. Dit vooral vanwege zijn veelzijdigheid als wetenschapper, wiskundige en taalvirtuoos: hij sprak Frans, Duits, Italiaans en Grieks en nog meer talen. Maar bovenal was Frederik II een eigenzinnige vorst, die alles wat kerk en paus zeiden aan zijn laars lapte.

Koop nu Vandaag in de loop der jaren in de Doorbraak-boekhandel.

Thomas Gray

26 december. Net binnen: Charles Babbage geboren, computerpionier

Vergulde dagen