Op 18 april 1839 tekenen Nederland en België het verdrag dat de splitsing van Limburg bezegelt. Sinds 1830 was heel Limburg – op Maastricht na – Belgisch geworden. Deze deling is het gevolg van een koehandel tussen de Europese grootmachten waardoor Willem I van Nederland de helft van Limburg terugkrijgt in ruil voor de helft van Luxemburg.

Dat was in 1831 al vastgelegd in het Verdrag der XXIV Artikelen, boven onze hoofden in Londen opgesteld door de Geallieerde Mogendheden. Hierin werd voorzien dat Limburg in twee wordt gesplitst: Maastricht en Limburg over de Maas zullen definitief bij Nederland worden gevoegd. Luxemburg wordt in twee gedeeld: het overwegend Franstalige deel komt bij België, het Duits/Letzeburgs-sprekende deel wordt aan koning Willem I toegewezen. Zeeuws-Vlaanderen en de beide oevers van de Scheldemonding blijven bij Nederland.

Voor het eerst komt er een politieke beweging tevoorschijn die de Groenen heet. Dat zijn de tegenstanders van het Verdrag die een agressieve politieke tegen Nederland voorstaan en desnoods ook tegen de Mogendheden willen opkomen. Hun tegenstanders, de Rijpen, willen vooral vrede en stabiliteit en pleiten voor een voorzichtige en gematigde politiek tegenover zowel Nederland als de grote Mogendheden. De tweede groep wint dus het pleit.

Maar Nederland, dat evenmin als België was gehoord bij de opstelling van de XXIV-artikelen, verwerpt het verdrag. Dit heeft als gevolg dat België het feitelijk bezit krijgt van Maastricht, van Limburg over de Maas en ook van heel Luxemburg. Dat is zo gebleven tot in 1839.

Pas dan wordt, weer na lange discussies tussen Groenen en Rijpen, en na rechtstreekse contacten met Den Haag, het geschil België-Nederland volledig en definitief bijgelegd. Toch zullen tot aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Franstalige belgicisten Maastricht en Zeeuws-Vlaanderen blijven opeisen.

Willem I van Nederland

Vandaag 1839: Limburg wordt in twee gesplitst

1 november. Historische dag: de Groenen verliezen van de Rijpen, jonge België tekent Verdrag XXIV Artikelen