Pleegde Jan Peumans kiezersbedrog?

Van helemaal onderaan, de lijstduwersplaats voor N-VA Limburg, raakte gewezen Vlaams Parlementsvoorzitter Jan Peumans (°1951) met 22.165 voorkeurstemmen toch verkozen voor dat Vlaams Parlement. Hij had al afscheid genomen van de politiek en stond naar eigen zeggen op de lijst louter als steun voor gouwgenote Zuhal Demir, en om stemmen van het Vlaams Belang weg te kapen.

Kort na zijn verkiezing deelde de nestor van de N-VA-top mee dat hij niet zou zetelen, en zijn plaats zou afstaan aan eerste opvolger Andy Pieters. Om familiale redenen, deelt hij in Het Belang van Limburg mee: de vrouw ziet het niet zitten. En omdat hij een doctoraat over de Volksunie in Limburg voorbereidt bij Bruno De Wever. Maar vooral, en dat is het meest controversiële aspect van zijn motivatie: omdat iemand als Annick De Ridder, behorend tot de rechts-liberale vleugel van de partij, aan de Vlaamse onderhandelingstafel zit, en meer dan waarschijnlijk een ministerpost krijgt. En daar heeft Jan weinig affiniteit mee.

Stratego

Annick De Ridder: geboren politieke survivor.

Meteen vielen op de sociale media zware woorden als ‘vaandelvlucht’ en ‘kiezersbedrog’. Is dat zo? Of mag/moet een politicus te allen tijde zijn persoonlijk engagement bewaken, in weerwil van de partijdiscipline?

Toen Conner Rousseau namens Vooruit een veto stelde tegen Jan Jambon als minister-president, omdat die teveel het oude rechts-liberale beleid van de vorige regering symboliseert, stuurde Bart De Wever als repliek twee nóg rechts-liberalere boegbeelden het veld in: Matthias Diependaele, de man met het kille boekhoudersflegma en vermoedelijk de nieuwe minister-president, en Annick De Ridder, momenteel Antwerps havenschepen. Begrijp de ironie, en hoe Rousseau en C° subtiel te kakken werden gezet, want de joker was opgebruikt, ze konden niet nog eens hun veto stellen.

Voor de rechtlijnige Jan Peumans, groenlinkse oud-Volksunie politicus, wiens zoon Wim de biografie ‘Jan Peumans, een zachte anarchist’ schreef, ruikt het allemaal teveel naar machiavellisme, politiek stratego en opportunisme. Dat laatste etiket is bij uitstek van toepassing op Annick De Ridder, ooit overgelopen van de Open VLD. De Ridder was een sleutelfiguur in De Wevers project om de Open-VLD te kannibaliseren, en er werd toen ook geopperd dat ze kiezersbedrog pleegde door haar zitje in het Vlaams Parlement te behouden terwijl ze dat te danken had aan liberale kiezers. Maar daar spreekt geen kat meer over.

De ministerpost die ze straks in de wacht sleept is vooral een ultieme beloning voor die move. In haar politiek rapport geeft Het Nieuwsblad mevrouw De Ridder een onvoldoende: bijna nooit aanwezig in het Vlaams Parlement, enkel op woensdag om op het stemknopje te drukken.

Sociaal deficit

Matthias Diependaele, de man met het kille boekhoudersflegma.

Matthias Diependaele, de man met het kille boekhoudersflegma.

Het duo Diependaele-De Ridder moet vooral de eisen van Vooruit afblokken, dat investeringen eist in dossiers als de kinderopvang, en de sociale woningen met de enorme wachtlijsten. Vooral in dat laatste domein heeft Matthias Diependaele duidelijk getoond dat hij voor de middenklasse rijdt, door de registratierechten voor de aankoop van een nieuwe woning van 6 naar 3 procent te brengen.

Anderzijds kan de wachtlijst voor een sociale woning oplopen tot 15 jaar. Vlaanderen heeft een enorme achterstand. Het idee dat mensen armoede aan zichzelf te danken hebben, maakt dat sociale woningbouw beschouwd wordt als een verkokering van de armoede. Dat is een idee als een ander, maar het versmalt die fameuze middenklasse en drijft, jawel, mensen aan de onderkant van de samenleving naar links en extreem-links.

Ik weet dus niet of dat asociale beleid wel zo verstandig is, zelfs niet vanuit het standpunt van een typische middenklassepartij als de N-VA, die zich ook als ‘volkspartij’ wil profileren. Niet al haar kiezers wonen in een villa en snorren met een 4×4 rond.

Het Vlaams Belang heeft van dat sociaal deficit handig gebruikt gemaakt om Vlamingen met een bescheiden inkomen naar zich toe te halen. Het bewaken van de nul in de balansen, dé grote dada van Diependaele, ook dat is voor kritiek vatbaar. Je kan dan wel triomfantelijk uitpakken met een begroting in evenwicht, de krakkemikkige Dendersluizen uit de 19^de eeuw – nota bene in Diependaele’s kiesgebied – staan in schril contrast met de supermoderne sluizen aan de andere kant van de taalgrens. Soms moet je durven investeren zoals een goede huisvader, en daarvoor desnoods bij de bank aankloppen.

Anachronisme

Ik probeer hier maar in het hoofd te kijken van Jan Peumans, waarom hij zo zijn bedenkingen heeft tegen de twee Vlaamse N-VA-onderhandelaars. Het verwijt dat hij kiezersbedrog zou gepleegd hebben, snijdt weinig hout. Alle partijen zetten lijstduwers in als stemmentrekkers, die niet echt willen zetelen.

Los daarvan moet een politicus zijn partijpolitieke positie afwegen tegenover zijn geweten en zijn ‘geestelijk welbevinden’. Dat is niet de stijl van gladde palingen als Annick De Ridder, maar men mag wel respect opbrengen voor de Peumansen van deze wereld die dat wél doen. Hij heeft zich ongegeneerd publiek verzet tegen de ijskastpolitiek van zijn partij toen de Zweedse regering werd gevormd. Ook dat is een reden waarom meer dan 20.000 Limburgers voor hem stemden: omdat het Jan is. Dat was in 2019 al eens gebeurd, en toen nam hij ook zijn zetel niet op. Er moet een goede reden zijn waarom hij een stemmenkanon blijft, naast zijn favoriete compagnon Zuhal Demir die het dit jaar nochtans zwaar te verduren kreeg.

Zit de man in de verkeerde partij? Dat werd links en rechts geopperd na zijn beslissing om niet te zetelen. ‘Zoals Jan heb je er misschien één nodig in de partij, maar geen twee’, zei Bart De Wever sarcastisch bij de voorstelling van diens biografie. Terwijl het wel mee op aandringen van de voorzitter was dat Peumans op de lijst ging staan, want het was toen alle hens aan dek. Zoals ook de semi-onafhankelijke J.M. Dedecker in West-Vlaanderen de meubelen moest redden voor de N-VA.

Laat ik voor één keer eindigen met het oordeel over Jan Peumans van een collega-columniste, namelijk Kris Vanmarsenille in de GvA: ‘Hij is stilaan een anachronisme geworden. Ook in andere partijen worden ze zeldzaam, de zachte anarchisten. En dat is jammer. Ze houden partijen vaak een spiegel voor waarin ze niet graag kijken.’