Charles, de eeuwige kroonprins, wordt 70

Een kereltje van tien jaar was hij. Via een televisieuitzending vernam hij – samen met de andere jongetjes op de kostschool – dat hij tot ‘prins van Wales’ was uitgeroepen, een titel die sinds de 13^de eeuw verbonden wordt aan de troonopvolger van Engeland.

Zestig jaar later is het kereltje  – dat omwille van zijn grotere oren werd gepest als ‘dumbo’ – nog altijd wachtend op de troon en levend in de schaduw van zijn moeder. Hij spreekt ze aan met ‘mummy’ en ‘Your Majesty’. Charles is de oudste troonopvolger van de oudste monarch ooit in de Britse geschiedenis. Op 14 november wordt hij 70. De BBC zond daarom een bijzondere documentaire uit op donderdagavond 8 november.

Een controversiële prins

Het turbulente huwelijksleven van de prins met Diana Spencer, een meisje dat hij maar enkele keren vooraf had ontmoet, was jarenlang gesneden brood voor de Britse pers. De pikante telefoongesprekken met zijn maîtresse Camilla Parker-Bowles gingen tot het publieke domein behoren. Het toverde hem om van één van de meest geliefde figuren in de jaren 70 en begin jaren 80 tot een van de meest gehate leden in de jaren 90 van de monarchie. Kort na het overlijden van Diana zou de prins hebben gezucht: ‘They’re all going to blame me’. Hij had geen ongelijk. Dat was 1997.

De amoureuze perikelen van de kroonprins overschaduwden zijn talloze initiatieven. De Britse wetgeving voorziet voor de kroonprins officieel geen rol. Charles vulde dat blanco blad in zijn kriebelige handschrift volledig voor zichzelf in. Hij zit dan ook al lang te wachten. Tussen die initiatieven zitten over de jaren heen soms vreemde dingen. Hij promoot bijvoorbeeld het praten met planten. De kroonprins past dat ook zelf toe. U kunt zich de collectie spotprenten hierop al voorstellen, neem ik aan. De man gelooft steevast in alternatieve geneeswijzen. Dat geloof noopte de Medical British Association om de geneeskracht hiervan te onderzoeken. Het besluit was negatief. Maar de overtuiging van de prins zette hen tot het onderzoek aan. Hij schrijft ook pseudofilosofische boeken waar zijn medewerkers liefst niet naar verwijzen. Daarin verwijst hij naar oude oerkrachten en de balans van de natuur.

Een conservatieve en vooruitziende prins

Maar Charles is op zijn manier ook zijn tijd vooruit. Op zijn manier, hij gebruikt nog altijd lakeien om zijn kledij klaar te leggen ’s morgens en een lijfknecht helpt hem bij het aankleden en draait de kraan van zijn bad open. Tja, niet vergeten dat zijn grootouders nog keizers van India waren. 1997 was op meerdere vlakken een rotjaar voor hem. De kroonprins overhandigde de sleutels van Hong Kong aan China. ‘De ondergang van het Britse Rijk’, zuchtte hij. De prins kan goed zuchten.

Charles sprak echter al over de opwarming van de aarde nog voor iemand Al Gore kende. Al veertig jaar lang waarschuwt hij voor de schadelijke effecten van plastic. Op zijn eigen boerderijen – als hertog van Cornwall is hij een grote herenboer, en dat is een understatement – verbood hij decennia terug al het gebruik van pesticiden. In Cornwall stichtte hij een eigen autoluwe gemeente waar sociaal zwakkeren in huizen wonen, gebouwd in traditioneel Engelse stijlen. Het project is een succes. Maar het project toont ook zijn diepe afkeer voor moderne architectuur. Charles zorgde er met een speech voor dat de nieuwe vleugel van de Londense National Gallery niet volgens het modernistische ontwerp, maar in een traditionelere stijl werd opgetrokken.

Een wachtende prins

Inmiddels zijn de zonen van Charles en wijlen Diana belangrijke vertegenwoordigers geworden van het koningshuis. De haat tegen Charles kort na de dood van Diana is weg. In William, de oudste zoon en de tweede in lijn voor de troon, zien velen de volgende koning. ‘Hij lijkt zo op Diana en Charles is nu toch al te oud om nog koning te worden?’, wordt hardop gedacht. Maar Charles zal zijn moeder opvolgen.

In de BBC-documentaire naar aanleiding van zijn 70^ste verjaardag maken Charles en William dat samen duidelijk. Of hij niet te bemoeiziek zal zijn als koning, vraagt de interviewer nog. ‘Je moet maar naar het Shakespearestuk Henry V kijken om vast te stellen dat je verandert zodra je de soeverein wordt.’ Charles kent hele teksten van Shakespeare uit het – inmiddels letterlijk – blote hoofd. ‘Dan speel je de rol die van je verwacht wordt.’ In gewone taal: ik zal de lijn van mijn moeder volgen. Geen controverse, mooi binnen de constitutionele krijtlijnen.

Een ontspannen prins

De hertogin van Cornwall, Camilla voor de vrienden, ziet vooral dat haar man er heel ontspannen bij loopt. ‘Ik denk dat het zijn lot is. Hij heeft altijd geweten dat het eraan zit te komen en ik denk niet dat het een zware last is die hij op zijn schouders draagt. It’s just something that’s going to happen.’

Al duurt het wel wat lang. Tot die tijd blijft Charles gewoon nog Prince of Wales, Earl of Chester, Duke of Cornwall, Duke of Rothesay, Earl of Carrick, Baron of Renfrew, Lord of the Isles, and Prince and Great Steward of Scotland, et cetera, et cetera.

Harry besprak vorig jaar voor Doorbraak dit boek over prince Charles, net als bij Interne Keuken op Radio 1.