Radicaal-links tegen wapens voor de Koerden

De idee van wapenuitvoer naar oorlogs- of crisisgebieden zoals Noord-Irak, waar de Koerdische peshmerga’s een verbeten strijd leveren met de jihadi’s van IS, vindt weinig bijval in Duitsland. De Duitse regering voert ter zake een restrictief beleid. Toch lijkt Frank-Walter Steinmeier, de minister van Buitenlandse Zaken, een opening te maken in een interview met de Frankfurter Allgemeine Zeitung van woensdag. Letterlijk zegt hij: ‘(…) es ist in unserem ureigenen Interesse, dass ISIS Einhalt geboten und sein Vorrücken in der Region gestoppt wird.’ (het is in ons eigen belang dat ISIS tegengehouden en zijn opmars in de regio gestopt wordt). Dat duidt erop dat de Bondsregering bereid zou kunnen zijn om toch wapens te leveren aan die groepen die zich verzetten tegen de gevaren die van IS uitgaan en die daarmee een hoger doel dienen, zoals het verhinderen van een genocide op de Koerdische geloofsgemeenschap van de Ezidi’s. Zeker nu Washington ook wapens levert aan de Koerden en ook Londen en Parijs overwegen dat te doen, komt Berlijn onder druk om meer te doen dan enkel humanitaire hulp leveren.

Noodsituatie

De kwestie verdeelt ook de radicaal-linkse partij Die Linke. In haar programma verzet ze zich tegen wapenexport algemeen, en naar crisisgebieden in het bijzonder. In het verleden heeft de partij wel haar sympathie betoond voor de strijd van de Koerden voor meer autonomie, maar de huidige gevarensituatie verleidt haar niet tot het maken van een uitzondering. Maar dat is buiten de waard gerekend en die heet in dit geval Gregor Gysi, fractiechef en de meest legendarische en charismatische politicus van Die Linke en haar voorloper de Partei des Demokratischen Sozialismus (PDS). Gysi stelde afgelopen maandag dat IS alleen met militaire middelen kan worden teruggedrongen, en dat kan wapenleveringen aan de Koerden en het Iraakse leger inhouden. Om het met zijn woorden te zeggen: ‘Eigenlijk ben ik strikt tegen Duitse wapenexporten. Maar omdat Duitsland een belangrijk uitvoerland voor wapens is, zou in dit uitzonderlijke geval een wapenuitvoer naar ginder (Irak – red.) dan aanvaardbaar zijn, wanneer andere landen daartoe niet onverwijld in staat zijn.’ Als argument haalde hij de noodsituatie aan waarin de mensen in Noord-Irak verkeren en die vereist dat groter onheil wordt verhinderd.

Breder kader

De kritiek uit eigen rangen liet niet lang op zich wachten. Jan Van Aken, de woordvoerder van de Linke voor buitenlandse politiek, wees erop dat het in Irak niet ontbreekt aan wapens, ook niet aan moderne wapens, en aan geen van beide kanten, en dat wapenexport alleen maar het conflict zou verscherpen. Hij herhaalde daarbij het standpunt van zijn partij dat de mensen ‘niet militaire, maar humanitaire hulp’ nodig hebben. Dominic Heilig, een andere politicus van de Linke, plaatst een oplossing voor het conflict in een breder kader, namelijk van het droogleggen van de financiële stromen van IS, van druk uitoefenen op de andere machten in de regio, en het leveren van inspanningen om te komen tot akkoorden met de Syrische regering. Wat dat laatste punt betreft, zijn de critici binnen de Linke het zeker eens met wat Gysi ook zei: ‘In Syrien wollte ja keiner mehr mit Assad sprechen. Jetzt wird allen ganz schlecht, wenn diese IS-Armee das Ganze übernimmt.’ (In Syrië wilde immers niemand nog met Assad spreken. Nu krijgen ze het allemaal benauwd, als dit IS-leger de boel overneemt.’)

Dilemma

Het ziet er naar uit dat de Bondsregering onder druk van de eigen minister van Buitenlandse Zaken zal afwijken van haar strikt beleid inzake het verbod op wapenuitvoer naar crisisregio’s. De Linke echter zal bij haar programmatisch standpunt blijven, of ze zou moeten bezwijken voor het retorisch talent van Gysi. Maar het is zoals Tom Strohschneider, de hoofdredacteur van het linkse dagblad Neues Deutschland (13 aug. 2014), opmerkte over het dilemma van de radicaal-linkse Linke: ‘Wer einmal den Waffen das Wort redet, glaubt man dem noch, dass er die Sprache des Militärs eigentlich ablehnt?’ (Wie eenmaal instemt met het gebruik van wapengeweld, gelooft men die nog als die zegt de taal van de militairen eigenlijk af te wijzen?’)

Foto: Gregor Gysi. (c) Reporters