Axel Ronse: ‘Voor de Vlaamse arbeidsmarkt is dit de gemiste kans van deze legislatuur’

Minister Crevits wedijvert wanhopig voor meer Vlaamse autonomie op de arbeidsmarkt, maar De Croo en de zijnen stellen de Vlaamse Regering opnieuw teleur. Bijgevolg zit elk bedrijf in Vlaanderen met de handen in het haar, aangezien werkkrachten onvindbaar lijken. Waar zit het probleem? En nog belangrijker, hoe lossen we dit op? Wij bespraken dit met Axel Ronse, Vlaams volksvertegenwoordiger voor N-VA.

Een plan tegen werkloosheid

De werkloosheidsgraad in België is hoog, te hoog. De Vlaamse Regering probeert er dan ook alles aan te doen om mensen aan de slag te krijgen. Maar waar zit het potentieel? Er zijn ongeveer 500 000 langdurig zieke mensen. Dat getal neemt volgens de Tijd de laatste tien jaar toe.

Vlaanderen is ambitieus en had een werkzaamheidsgraad van 80 procent vooropgesteld. Het werkte hiervoor een plan uit dat bestaat uit drie grote delen. Ten eerste is er een preventieluik. De regering wil proberen ervoor te zorgen dat mensen niet langdurig ziek worden door te investeren in een goede werksfeer. De tweede component is technisch. Als langdurig zieke mensen opnieuw starten met werken, maar dat niet lukt, dan verliezen zij de dag van vandaag snel definitief hun werkloosheidsuitkering. Dat is voor veel mensen een drempel. Daarom wil de Vlaamse Regering in een overgangsperiode voorzien. Ten slotte zijn er veel mensen, die aan de arbeidsmarkt kunnen deelnemen, mits zij de juiste begeleiding krijgen. Denk aan een interdisciplinair team dat een inschatting maakt en beoordeelt of iemand in staat is om opnieuw aan de arbeidsmarkt deel te nemen, hetzij bij de eigen werkgever, hetzij ergens anders.

Een teleurstelling voor de Vlaamse Regering

Het merendeel van het arbeidsbeleid is echter een federale bevoegdheid. Minister Crevits haalt het onderste uit de kan om meer Vlaamse autonomie te verkrijgen, maar Vivaldi stelde ons weer teleur. Vooral het derde luik van het voordien besproken plan wordt tegengewerkt. Het Vlaamse voorstel luidt als volgt: wanneer blijkt dat iemand deel kan nemen aan de arbeidsmarkt, dan moet die persoon een bindend traject naar werk aanvatten.

Vivaldi stelt daarentegen dat iedereen die langdurig ziek is, tien weken na die periode een checklist moeten invullen. Zij voorzien dus niet in een team dat een inschatting van de situatie maakt. Wie die lijst niet invult, behoudt 97,5 procent van zijn uitkering. Zo kan men natuurlijk niemand overtuigen om terug aan de slag te gaan. ‘Voor de Vlaamse arbeidsmarkt is dit de gemiste kans van deze legislatuur’.

Een periode van economische groei

We bevinden ons nu in een periode van economische groei, dus bedrijven werven aan. Wanneer niet snel genoeg verschillende kraantjes worden opengedraaid, waaruit werkend talent kan komen, dan gaan verschillende bedrijven hun groeiambities bijstellen. Dat heeft tot gevolg dat zij zullen delokaliseren of zelfs hun internationale marktpositie verliezen.

De oplossing ligt voor onze neus

Als iemand langdurig ziek is, moet men kijken wat die persoon wel kan doen. Dat is afhankelijk van de situatie en verschilt dus van persoon tot persoon. Vlaanderen beschikt echter niet over voldoende instrumenten om hiermee zelf aan de slag te gaan.

Vlaams minister Muyters had in 2009 een geweldig idee. Hij organiseerde in samenwerking met het Régif trajecten om op die manier mensen die langdurig ziek zijn weer op de arbeidsmarkt te krijgen. Het ging om ongeveer 5000 mensen per jaar, die een traject aangeboden kregen. De kost van het project kwam neer op 4000 euro per persoon, maar dat was zijn geld waard want ongeveer 40 procent van de uitverkorenen gingen binnen het jaar na het traject actief aan de slag op de arbeidsmarkt. De Vlaamse Regering vroeg daarom aan de Vivaldi-coalitie om de trajecten op te trekken van 5000 naar 10 000 per jaar.

Opnieuw wordt Vlaanderen geschandaliseerd. De Croo en de zijnen verworpen niet enkel de vraag om versterking, maar beslisten bovendien dat Wallonië en Bussel de middelen kregen om een inhaaloperatie te doen. Deze twee regio’s hadden echter nooit enige inspanning gedaan om de werklozen via trajecten verder te helpen. Dit is een omgekeerde vorm van responsabilisering. Wanneer een regio het goed doet, krijgt hij geen middelen. Een regio die zijn voeten aan een project veegt, wordt voorzien in alle extra middelen die zij maar vraagt.

Het beloofde asymmetrisch beleid

Men heeft het federaal regeerakkoord opgestart met de grote belofte dat er een asymmetrisch beleid zou gevoerd worden op vlak van arbeid. Dat betekent dat de federale regering andere maatregelen zou nemen in Vlaanderen dan in Wallonië en Brussel. Dit op maat en vraag van de regio’s. Daar komt echter niets van in huis. Crevits heeft tevergeefs al een aantal keren geprobeerd om een meer Vlaams beleid te kunnen voeren.

Een tekort op alle vlakken

Het probleem op vlak van de arbeidsmarkt situeert zich zowel bij de laag- als hooggeschoolden. Er is een enorm tekort aan praktische krachten. Toch komen veel laaggeschoolde mensen niet in aanmerking, aangezien zij niet gespecialiseerd zijn in de gevraagde vakgebieden. Bedrijven zouden die mensen wel willen en kunnen opleiden. Vlaanderen kan daar een grote tand bijsteken en voorzien in opleidingen.

Er is daarnaast een tekort aan werkkrachten bij de hoger opgeleide functies. De overheid zou kunnen voorzien in een actieve arbeidsmarktmigratie. Op die manier kunnen bedrijven hoger opgeleide werkkrachten aantrekken. Dat is volgens Ronse mogelijk, ondanks het feit dat Vlaanderen een kleine regio is. Omscholing bij laaggeschoolde werkkrachten en actieve arbeidsmigratie bij de hooggeschoolde mensen kunnen dus oplossingen zijn.

Het (gebrekkig) potentieel van Wallonië

Kunnen we die werkkrachten dan niet in Wallonië halen? Daar is een veel hogere niet-tewerkstellingsgraad dan in Vlaanderen. Je zou verwachten dat er dan een gigantisch potentieel te vinden is in Wallonië. Het is echter veel gemakkelijker arbeidskrachten uit het noorden van Frankrijk naar Vlaanderen te halen, dan werknemers van Wallonië. Een van de redenen daarvoor is de beperking op de werkloosheidsuitkering in Frankrijk. Dat is echter weer een materie, die behoort tot de bevoegdheden van de federale regering. Vlaanderen zit met handen en voeten gebonden aan dat federale luik.

Wel kan Vlaanderen massaal investeren in de omscholing van mensen. Vlaanderen heeft ook de hefboom voor de controle en de sanctionering van haar eigen werkzoekenden. Vlaanderen heeft ervoor gezorgd door middel van het VDAB-decreet, dat de VDAB zich niet meer enkel bekommerd om de uitkeringsgerechtigde werklozen. Men moet immers elk mogelijk talent verleiden om een actieve rol aan te gaan op de arbeidsmarkt. We kunnen besluiten dat Vlaanderen niet zozeer werkt, maar wel wil werken.

Redacteur: Wannes Bok