Bart Van Craeynest: ‘De crisis zal langer blijven hangen dus er is een beleid op lange termijn nodig’

Na enkele maanden van algemene lockdown zijn er al heel wat versoepelingen geweest. Het normale leven komt stilaan op gang nu de zomer is gepasseerd. Deze periode heeft uiteraard een enorme impact gehad op vele mensenlevens. Er komt steeds meer zicht op de gevolgen die ze heeft teweeg gebracht. In deze aflevering van Doorbraak Radio geeft Bart Van Craeynest, de hoofdeconoom bij Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen, meer uitleg bij de effecten die de lockdown heeft gehad op de economie.

De Vlaamse ondernemer vreest een traag herstel

Voka volgt de laatste maanden de situatie en het sentiment bij Vlaamse ondernemers nauw op met enquêtes. Volgens Van Craeynest blijkt hieruit dat de ondernemingen een heel zware terugval hebben gekend bij het begin van de lockdown. Zij presteerden gemiddeld 30% onder hun normale activiteit. Maar naarmate de maatregelen werden afgebouwd, volgde er in mei en juni een duidelijke heropleving van de economische activiteit.

‘Nu presteren de ondernemers gemiddeld 12% onder hun normale activiteit’, zegt Van Craeynest. ‘Het herstel is zeker nog niet volledig’. Ook de vraag wat ondernemers verwachten naar volgend jaar toe, doet een traag herstel vermoeden. Zij verwachten 10% onder de normale activiteit te draaien wat dus een enorm welvaartsverlies is volgens de econoom. ‘De 90%-economie’, volgens Van Craeynest. Dit komt voornamelijk door de hoge risico’s die momenteel zijn verbonden met investeringen. ‘Of het structurele schade wordt, valt nog af te wachten’.

Focus op de lange termijn voor relancebeleid

‘De overheid heeft in de lockdown op economisch vlak zeer snel en veel ingegrepen’, zegt Van Craeynest. Dit was zeker  nodig volgens hem maar deze ingrepen, zoals de tijdelijke werkloosheid en de premies, waren vooral van tijdelijke aard en op de korte termijn gericht. ‘De crisis zal langer blijven hangen en er is dus een beleidsreactie nodig om op de lange termijn te focussen.’ Volgens Voka verloopt dit momenteel te traag.
Voka en Van Craeynest leggen enkele belangrijke klemtonen die volgens hen deel moeten uitmaken van dit relancebeleid. De investeringen zowel van bedrijven als van de overheid zijn hierin heel belangrijk.

‘Bedrijven hebben vandaag hun investeringsplannen met een kwart verlaagd door de klap en de onzekerheid. De overheid moet maatregelen nemen om de bedrijfsinvesteringen terug aan te zwengelen want anders zal het zoals bij vorige crisissen meerdere jaren aanslepen’, zegt Van Craeynest. Ook de overheidsinvesteringen moet volgens hem omhoog. ‘Ze moeten de crisis aangrijpen voor een inhaalmanoeuvre in die overheidsinvesteringen en een aantal projecten die er al waren versnellen.’ Dit zou de relance mee ondersteunen. Hij denkt hier vooral aan digitalisering, infrastructuurwerken en duurzaamheid.

De arbeidsmarkt speelt volgens Van Craeynest ook een belangrijke rol in het relancebeleid. ‘Er zullen met zekerheid jobs verloren gaan en faillissementen volgen uit deze periode’, stelt hij. ‘Maar deze mensen zijn niet verloren voor de arbeidsmarkt en moeten zo snel mogelijk weer aan het werk, eventueel in ander types jobs.’ Volgens Voka was het inzetten op flexibiliteit en opleiding al voor de crisis enorm van belang. ‘Maar nu is het nog belangrijker om op langere termijn de groei weer op gang te krijgen, want dat is essentieel voor onze welvaart’, zegt de econoom. Dit is vooral voor de Vlaamse overheid een werkpunt. Aan de federale overheid wil hij vooral de boodschap meegeven dat de concurrentiepositie van onze exportbedrijven moet gevrijwaard worden. ‘Er zijn de laatste jaren wel inspanningen geweest voor de concurrentiepositie van de exportbedrijven maar deze mogen nu niet teniet worden gedaan.’

Brede krapte op de arbeidsmarkt

Zowel Voka als de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) hebben het al enkele jaren over een brede krapte op de arbeidsmarkt. Dit structureel probleem was er al voor de crisis, volgens Van Craeynest. Daar komt nu een ontslaggolf bij die ook moet worden aangepakt. ‘Deze mensen mogen niet aan de zijlijn gezet worden als we ons groeipotentieel willen bereiken.’

In het herstelplan moet ook een aanpak zitten voor de brede krapte op de arbeidsmarkt. Het probleem in Vlaanderen zit bij de vele niet-actieven die zich niet aanbieden voor werk. ‘We moeten veel breder activeren en niet enkel werkzoekenden.’ De pensioneringsgolf van de babyboomers zit er ook aan te komen, zegt Van Craeynest. ‘Er verdwijnen mensen van de arbeidsmarkt maar er komen er ook bij, alleen vertrekken er veel meer’. Er zijn dus extra mensen nodig puur op aantallen en niet in functie van profielen of diploma’s. Voka denkt dat dit probleem zich binnen één à twee jaar terug zal opdringen. Er moet dus een breed pakket van maatregelen zijn om ook dit risico niet uit het oog te verliezen.

Redacteur: Pieter-Jan Volkaert