Bart Van Craeynest: ‘Loonsverhoging bovenop index nefast’

Gisteren staakten ACV en ABVV voor een sterkere loonsverhoging, na het mislukken van het loonoverleg. De eis van de vakbonden komt bovenop de loonsverhoging die hand in hand gaat met de stijgende inflatie die de komende jaren verwacht wordt. In deze aflevering van Doorbraak Radio geeft VOKA-econoom Bart Van Craeynest meer uitleg over de verwachte stijging van de inflatie en de gevolgen daarvan voor onze economie.

De gewoonte van lage inflatie

We zijn al een hele tijd gewoon geworden aan een lage inflatie. Inflatie betekent een stijging van het algemeen prijsniveau en is vooral een bijeffect van een groeiende economie. Maar het huidige niveau van inflatie is net te laag om gunstig te zijn, zegt Van Craeynest. De gemiddelde inflatie in België sinds 2013 bedraagt 1,3%, terwijl de doelstelling van de ECB 2% is. ‘Ondanks alle inspanningen van de centrale bankiers slagen we er niet in deze inflatie hoger te tillen, maar dat zal binnenkort veranderen.’ De olieprijs is een goede indicator die aangeeft dat de inflatie binnenkort zal stijgen.

Inflatie kan gunstig zijn voor onze economie, op voorwaarde dat deze niet te hoog is. Voor mensen met schulden is een bepaald niveau van inflatie een meevaller, want daardoor worden schulden relatief kleiner. Inflatie is de olie van onze economie, maar mag zeker niet te hoog worden, benadrukt Van Craeynest.

Een stijgende inflatie

De economie kan makkelijk draaien met een inflatie van rond de 2%. Vandaar de doelstelling van de ECB om te mikken op een inflatie dichtbij — maar net onder — de 2%. ‘Dat is een algemeen aanvaard niveau voor de economie.’ Maar in België zitten we al geruime tijd onder dit niveau. De vraag blijft hoe snel deze beweging zal keren en in welke mate mensen zich voorbereiden op een stijgende inflatie. Doordat we nu uit een periode van lage inflatie komen kan een stijging van de inflatie als een verrassing komen, zegt Van Craeynest.

Een stijging van de inflatie zou reactie kunnen uitlokken op de obligatiemarkt, waardoor de rente stijgt. De rente en inflatie gaan immers hand in hand. Van Craeynest verwacht geen problemen indien die stijging stopt bij 2%. ‘Het kan natuurlijk wel gebeuren dat mensen vrezen dat de stijging zich verderzet, waardoor dit gevolgen heeft voor iedereen die schulden wil aangaan.’

Effect van automatische loonindexering

Dankzij de indexering wordt de impact van de inflatie voor de consument afgezwakt en blijft de koopkracht gevrijwaard. ‘Werknemers worden dus beschermd door de effecten van inflatie. Maar de lasten worden wel gedragen door de bedrijven.’ We zijn één van de enige landen ter wereld waar de loonindexering automatisch gebeurt. Dat doet de lonen stijgen en dus ook de bijhorende loonkosten, zegt Van Craeynest.

Het loonoverleg verloopt momenteel zeer moeilijk en loopt vast op de marge van 0,4% voor loonsverhoging. Dit betreft een stijging van 0,4% bovenop de verwachte stijging de inflatie, benadrukt Van Craeynest. De stijging van de lonen zal door de stijging van de inflatie dus nog hoger zijn dan wat nu op de onderhandelingstafel ligt. De factuur daarvan komt bij de bedrijven terecht. ‘Deze loonsverhoging komt op een verkeerd moment, omdat we ons in een crisisperiode bevinden.’

Net op het moment dat we ons in de zwaarste economische terugval sinds de Tweede Wereldoorlog bevinden, gaan de vakbonden staken voor een nog grotere loonsverhoging bovenop de automatische indexering, zegt Van Craeynest. ‘Dit is nefast voor onze economie en zet mogelijk de werkgelegenheid onder druk.’

Einde van de globalisering?

Een belangrijke factor van de lage inflatie van de afgelopen jaren is de globalisering, zegt Van Craeynest. ‘Door de internationale handel is er wereldwijd een neerwaartse druk ontstaan op de inflatie.’ De coronacrisis wordt door sommigen gezien als het einde van de globalisering, maar onze economie is daar niet op voorzien. Indien we die weg toch opgaan, dan gaan we naar een periode van structurele hogere inflatie. Al denkt Van Craeynest niet dat het zo ver zal komen.

De Amerikaanse president Biden gaat in de relance van de economie nog een stap verder dan Europa. Hij drukt geld bij om direct onder de bevolking te verdelen en zo de economie te stimuleren. Wanneer de economie normaliseert en de VS blijft geld bijdrukken kan dit tot oververhitting zorgen van de economie en een structurele hogere inflatie, zegt Van Craeynest. ‘Maar op dat punt zijn we nog niet.’

In Europa zitten we in een andere context en wordt er veel voorzichtiger omgesprongen met het bijdrukken van geld. Mogelijk zelfs iets te voorzichtig, benadrukt Van Craeynest. Hogere inflatie is immers geen probleem. In België moeten we wel rekening houden met de automatische indexering. Hier zou hogere inflatie zich wel kunnen vertalen naar een aangetaste concurrentiepositie van onze bedrijven.

Auteur artikel: Rani De Leeneer