Sander Loones: ‘Parlement niet betrokken bij burgerbevraging’

Met het oog op de geplande staatshervorming in 2024 zetten de ministers van Institutionele Hervormingen Annelies Verlinden en David Clarnival een dialoogplatform over de toekomst van het Belgisch federalisme in de steigers. De federale regering heeft het voornemen een nieuwe staatsstructuur uit te tekenen, waarin de bevoegdheidsverdeling homogener moet worden. In deze aflevering van Doorbraak Radio vertelt Sander Loones, Kamerlid voor N-VA meer over dit initiatief.

De Vivaldi-regering wil ons vooral de uitslag van de verkiezingen doen vergeten, zegt Loones. De uitslag van de verkiezingen was duidelijk. Er werd vooral Vlaams en radicaal gestemd, maar we kregen een regeerprogramma dat paars-groen is en niet aansluit op wat de Vlamingen willen en nodig hebben. ‘We zien initiatieven bij de regering om ons dit te laten vergeten.’ Ook de mediacampagne over de ploeg van 11 miljoen hoort in hetzelfde rijtje als dit burgerpanel thuis. De regering probeert een nieuwe realiteit af te kopen op kosten van de belastingbetaler, benadrukt Loones.

Parlement buiten spel

Net zoals bij de coronamaatregelen wordt het parlement amper betrokken bij het dialoogplatform. We mogen zelfs niet weten welke vragen er gesteld zullen worden, zegt Loones. ‘Al maanden vragen we om op zijn minst met de mensen van het wetenschappelijk comité, die het dialoogplatform in goede banen moeten leiden, te mogen spreken.’ Voorlopig zonder succes. Bovendien zou er artificiële intelligentie gebruikt worden om bepaalde antwoorden van burgers in het panel te filteren. Wie dan buiten de norm valt telt misschien niet mee. Het parlement lijkt het fijne hiervan niet te mogen weten.

Of het bij deze online bevraging blijft is evenmin duidelijk. Het regeerakkoord vermeldt dat er naast het dialoogplatform een burgerbevraging in het parlement en een loting zou komen, maar of dat werkelijk de plannen zijn is niet duidelijk. ‘Ideeën genoeg bij paars-groen, maar dat circuleert vooral in het luchtledige.’

Nood aan meer dan het institutionele

De vragen die naar alle waarschijnlijkheid zullen gesteld worden op het dialoogplatform zijn louter institutionele vragen waar iedereen het antwoord al op weet. Denk maar aan de vraag of de Senaat moet afgeschaft worden. Loones zou eerder vragen willen zien die verder reiken dan het institutionele, zoals de vraag of Vlaanderen zelf kerncentrales moet kunnen bouwen en de vraag of Vlaanderen bevoegd moet worden voor een eigen migratiebeleid. ‘Men weigert om dat soort vragen te stellen aan de burgers.’

Ook de inschakeling van artikel 35 van de grondwet zou een vraag moeten zijn die eindelijk gesteld wordt en voor debat kan zorgen. Dit zou een paradigmashift tot stand kunnen brengen, waarbij op een positieve manier alle bevoegdheden aan de deelstaten worden gegeven, zegt Loones.

Geloofwaardigheid en representativiteit

Zullen alle groepen representatief vertegenwoordigd worden in het burgerplatform? Een aantal institutionele spelers, zoals de vakbonden, zullen een groot aandeel in dit debat krijgen, zegt Loones. Verder wordt er ook gesproken over het toelaten van deelnemers vanaf 16 jaar, wat dan weer niet overeenstemt met de kiesgerechtigde leeftijd. De gebrekkige representativiteit in de deelnemers kan de geloofwaardigheid van het project verder ondergraven.

De bevoegde ministers, Verlinden en Clarinval, lijken ook niet altijd goed te weten wat ze met dit project moeten aanvangen. Ideeën, zoals het burgerplatform, komen in feite oorspronkelijk van bij Kristof Calvo, die regelmatig ideeën had over meer participatie zonder dat dit altijd representatief is. Omdat de bevoegde ministers niet goed weten wat met deze ideeën aan te vangen gooien ze er maar veel geld tegen aan, zegt Loones. Verlinden en Clarnival zouden met andere dingen moeten bezig zijn. ‘Het is niet omdat de grondwet niet voor herziening vatbaar is verklaard dat er niets kan gebeuren.’ Het is nu al mogelijk om asymmetrisch te gaan besturen en federale bevoegdheden af te stemmen op de noden van de deelstaten. De arbeidsmarkt is hier bijvoorbeeld een goed voorbeeld van.

2024: het moment suprême

Iedereen voelt dat 2024 het moment wordt om keuzes te maken, zegt Loones. ‘De luxe om aan de kant te blijven staan hebben we niet meer.’ We hebben al eerder gezien wat een ander beleid teweeg kan brengen. Wanneer er meer Vlaams bestuurd wordt, daalt de staatsschuld en stijgt de koopkracht. Vlaams bestuur doet het beter, benadrukt Loones. De Vivaldi-regering doet het omgekeerde en keert terug naar een beleid zoals ten tijde van Elio Di Rupo. ‘Kiezen voor Vlaanderen tegen de Belgische blokkering wordt het thema van 2024.’

Redacteur artikel: Rani De Leeneer