Geschiedenis van Frankrijk in een notendop

De bewogen geschiedenis van Frankrijk, van de prehistorische rotstekeningen in Lascaux, tot de verkiezing van president Macron en dat in nauwelijks 200 bladzijden. Il faut le faire.

De geschiedenis van Frankrijk in een notendop

De titel van het boekje herinnert aan het essay van Mia Doornaert dat eerder dit jaar is verschenen, De Ontredderde Republiek. Het boek van Niek Pas is ouder, want het verscheen al in 2008 onder de titel De geschiedenis van Frankrijk in een notendop. Naar aanleiding van de recente verkiezingen in Frankrijk en de zege van Macron is deze editie aangepast. Maar de ondertitel spreekt voor zich. Het is een beknopte geschiedenis van Frankrijk, te lezen in enkele uren. Een opfrisser van schoolse kennis, een korte toelichting bij wat de nieuwsmedia dag in dag uit over dat land vertellen. Erg nuttig, een heldere synthese en een feitenrelaas dat alles mooi in context plaatst.

Feiten en namen genoeg: Wat was dat weer, dat Edict van Nantes? (Het besluit van Hendrik IV in 1598 dat de hugenoten de vrijheid gaf hun geloof te belijden, door Lodewijk XIV in 1685 alweer herroepen), of Die eed op de kaatsbaan? (In juni 1789 legden vertegenwoordigers van de derde stand, samen met sympathiserende geestelijken en edelen op de kaatsbaan in het paleis van Versailles de eed af om niet uit elkaar te gaan tot zij het land als Nationale Vergadering een nieuwe grondwet hadden gegeven). Zegt de naam Léon Blum u nog iets? (de socialist van joodse afkomst die aan het hoofd stond van de Volksfrontregering (1936-1938), die de 40-urige werkweek invoerde en de betaalde vakantie). Wat waren ook weer die Trente Glorieuses? (Een term van de Franse demograaf Jean Fourastié, waarmee hij de periode van economische én culturele bloei aanduidde, van 1945 tot ongeveer 1975, zeg maar de eerste oliecrisis). Het uitgebreide personen- en het zakenregister met trefwoorden en persoonsnamen is voor de lezer alvast erg handig.

Doornaert

Zeker nuttig dus dit boek, van iemand met een jarenlange Frankrijkervaring. De vergelijking met het werk van Doornaert ligt voor de hand maar heeft niet veel zin. De Vlaamse journaliste heeft een originele visie op het land, is onpartijdig maar niet neutraal, put uit heel wat inside information en heeft een diepgang die deze ‘geschiedenis in vogelvlucht’ niet heeft. Beiden zijn het er, hoe kan het anders, over eens dat de Republiek voor aartsmoeilijke keuzes staat, bijvoorbeeld op het vlak van de concurrentiekracht van de economie, zodat het legertje jeugdige en minder jeugdige werklozen weer enig perspectief wordt geboden. Dat terwijl het antagonisme tussen de verschillende belangengroepen alleen maar is toegenomen, tot vertwijfeling van de goegemeente die wanhopig vaststelt dat er niets verandert: de ‘razende Republiek’ kortom.

Zowel Doornaert als Pas beklemtonen dat Frankrijk (en uiteraard niet alléén Frankrijk) tegen heug en meug wel zal moéten leren leven met meer diversiteit. De ‘jaren 2015’, aldus Niek Pas, zijn in dat opzicht een scharnierpunt.

Extra

Bevattelijk, overzichtelijk, vlot geschreven, handig in het gebruik, met een lectuurlijst en als bijkomend extraatje een uitgebreid chronologisch overzicht: van het eerder vermelde Lascaux (17.000 voor Christus) tot de nieuwe leerling-tovenaar in het Elysée, die van Niek Pas nog even het voordeel van de twijfel krijgt.