Guldensporenslag en identiteit

In 2002 schreef Karim Van Overmeire een goed boek over de Guldensporenslag, De Guldensporenslag; Het verhaal van een onmogelijke gebeurtenis. Dat boek was toen een welkome aanvulling bij de boeken die verschenen over die veldslag die toen bijna 700 jaar geleden was. Het was eens een boek dat geschreven was vanuit een visie die identiteit niet ongenegen is. Omdat Van Overmeire toen nog parlementslid was van het Vlaams Blok kon dat boek enkel uitgegeven worden bij Uitgeverij Egmont. Het scoorde goed binnen het fonds van de uitgeverij, maar was al een tijd niet meer te verkrijgen. De laatste oplage werd naar verluidt vernietigd toen Van Overmeire overstapte naar de N-VA. Tja, partijpolitiek.

Derde herziene druk

Op vraag van Polemos, de uitgeverij verbonden aan ’t Pallieterke, herwerkte de Aalsterse schepen van Onderwijs, Bibliotheek, Europese en Internationale Samenwerking, Erfgoed, Vreemdelingenzaken, Inburgering en Vlaams karakter Van Overmeire zijn boek over 1302. Karl Van Camp, de zaakvoerder van Polemos, vond het jammer dat een dergelijk, degelijk boek niet meer te krijgen was. Nog volgens Van Camp heeft de jeugd nood aan degelijke informatie, ook over wat aan de slag voorafging en wat erop volgde. De betekenis van de Guldensporenslag is meer dan enkel die 11de juli in 1302. Het was een feodaal en sociaal, maar ook een nationaal conflict, voor ‘behoud en verdediging van het vaderland’.

Van Overmeire wou niet zomaar een herdruk. Naast correcties waren er na zestien jaar, en zelfs na 700 jaar, nieuwe elementen uit onderzoek die het verhaal bijstellen. Zo verwerkte de auteur ook de discussie die de herdenking van die Guldensporenslag heeft losgemaakt, de demythologisering en de contextualisering die werd opgevoerd. Het boek is een soort antigif voor wat in de mainstream media te lezen is. Ondertussen was ook Van Overmeires dochter, Amber, oud genoeg om een nieuwe cover te maken voor het boek. Altijd een mooi meegenomen extraatje voor een vader.

Guldensporenslag in een vogelvlucht

Het verhaal van een onmogelijke gebeurtenis, vertelt het verhaal van de Guldensporenslag vanuit een Vlaams-nationaal perspectief, in het besef dat er ook andere invalshoeken mogelijk zijn.

Dat verhaal begint bij de duistere geschiedenis van Vlaanderen, de eerste vermelding van Vlaanderen, de eerste vermelding van een leeuw als wapenschild van de graaf van Vlaanderen. De afhankelijkheid als leenman van de koning van Frankrijk. De verhoudingen tussen adel, boeren, kerk, en abdijen en steden. De invulling van het koningschap door Filips II — de Schone — en zijn expansiepolitiek. Gwijde van Dampierre met zijn 19 kinderen, en dus een uitgebreid netwerk in de adel. De liebaerts en de leliaerts als zinnebeeld van een verdeling van de maatschappij dwars door de samenleving en de sociale klassen. De invasie van Frankrijk en in 1300 de aanhechting van Vlaanderen bij het Franse kroongebied. De Blijde Intrede van de koning in een stil Brugge. De hoge boetes voor Vlaanderen, de inperking van de vrijheden van de steden en de boeren. Dat leidde tot de Brugse metten en de veldslag op 11 juli.

De Guldensporenslag was de eerste slag waar een leger van stadsmilities en enkele ridders een ridderleger versloeg. Het was zo bijzonder dat men de paus ’s nachts zou gewekt hebben om hem het pas binnengelopen nieuws te melden. Het grootste ridderleger werd niet alleen verslagen maar ook bijna uitgeroeid door… amateurs. De Vlaamse methode maakte ook school in Europa. Weldra volgden nog veldslagen waar ridderlegers werden verslagen. William ‘Braveheart’ Wallace was een copycat.

Maar na 1302 was de oorlog niet gedaan. Dat was pas in 1305 met het Verdrag van Athis sur Orge met gigantische boetes voor de Vlamingen die er vertegenwoordigd waren door de Dampières. De onrust blijft in Vlaanderen tot 1328 met de slag bij Kassel. Maar Vlaanderen bleef wel Vlaanderen.

De Leeuw van Vlaanderen

De invloed van Hendrik Conscience en zijn boek De Leeuw van Vlaanderen is in het hele verhaal ook niet te onderschatten. Dat boek sprak aan en appelleerde bij lezers en toehoorders aan hun identiteit. Vele mensen konden toen niet lezen en er zijn verhalen bekend van priesters en onderwijzers die het boek hoofdstuk per hoofdstuk voorlazen.Door dat boek is de Vlaamse Leeuw onze vlag en ons volkslied, staat het standbeeld van Breydel en De Coninck in Brugge en is de Vlaamse feestdag 11 juli. Consciences boek is zo belangrijk geweest bij de opbouw van onze identiteit. Dat was ook in 2002 zo en dat is het vandaag nog altijd.

Ook de ‘ontsporing’ van de geschiedschrijving komt in het boek in een uitgebreid hoofdstuk aan bod, van Belgische e socialistische visies op de Guldensporenslag, tot de interpretatie van ‘weldenkend progressief Vlaanderen’. Tot de vaststelling dat 11 juli een vaste plaats gekregen heeft in het Vlaanderen van vandaag.

Dit en veel meer allemaal na te lezen in De Guldensporenslag; Het verhaal van een onmogelijke gebeurtenis. Te koop bij Polemos. Of hieronder op de link van Bol.com.