Hoe zit het nu met Vlaamse onafhankelijkheid?

Als Gerolf Annemans een boek publiceert over de onafhankelijkheid van Vlaanderen en hoe die te realiseren, dan houden wij ons klaar. Het beste boek over de Vlaamse onafhankelijkheid en de juridische en internationaal politieke benadering daarvan is Annemans’ (en Steven Utsi’s) Ordelijke opdeling van België verschenen in 2010. Een boek dat het verdiende om door een grote uitgeverij uitgegeven te worden, maar niemand wilde of durfde. Ook Pelckmans krabbelde uiteindelijk terug. Jammer, het boek is te relevant voor de hele discussie over onafhankelijkheid om opgesloten te worden in het cordon sanitaire en veroordeeld tot de ‘Vlaams Belang-uitgeverij’ Egmont. Pas op, De Ordelijke opdeling heeft het als boek goed gedaan, maar zou veel ruimer verspreid geweest zijn als een ‘gewone’ uitgeverij het in alle boekhandels had gekregen.

Zes jaar later

De Ordelijke Opdeling verscheen in oktober 2010. Op 13 juni waren er de verkiezingen geweest die pas 541 dagen later een regering zouden opleveren. In die dagen en jaren, werd er openlijker over Vlaamse onafhankelijkheid gediscuteerd dan nu, constateert Annemans. N-VA hield na de verkiezingen van 2014 niet het been stijf om staatshervormingen af te dwingen, ze kozen voor regeringsdeelname, zonder communautair programma. Er kwam een communautaire stilte, net nu een communautaire partij de grootste van het land geworden was. Daarnaast kwam er een Babylonische spraakverwarring en een semantische discussie over ‘confederalisme’. Dat inspireerde Annemans tot een opvolger voor De Ordelijke Opdeling, het opvolgboek heet De Ordelijke Opdeling van België; Quid nunc? Dat Latijn is volgens de auteur een knipoog naar Bart De Wevers voorliefde voor de klassieke taal.

Confederalisme

Begrijp nu onze verbazing bij het verschijnen van het boek, Annemans verschijnt in zowat elk denkbaar mainstream medium. Van een interview in De Standaard tot een gesprek in De Afspraak (Canvas). Annemans kwam zo terecht in een bewijs voor zijn stelling: spreek over confederalisme en je krijgt alle aandacht. Zijn boek werd (terecht) gezien als een kritiek op het discours van de N-VA en plots kon aandacht wel. Gekke wereld.

Annemans neemt in Quid Nunc ruim de tijd om stil te staan bij het problematische van de term ‘confederalisme’. Achteraan in het boek heeft hij een bijlage met twintig definities van confederalisme en 59 uitspraken over confederalisme door politici, politicologen en uit verkiezingsprogramma’s. In het boek zelf verwijst hij er ook regelmatig naar. Die verwijzingen vind je vooral in het eerste hoofdstuk, waar Annemans uit de doeken doet waarom volgens hem confederalisme een ‘zorgvuldig georganiseerd misverstand’ is. Volgens Annemans geeft dit misverstand de machtspartijen het gemak van de onduidelijkheid. Confederalisme blijft samenwerking en nog steeds een eenheid en is voor de Belgische situatie geen oplossing. Integendeel. Vlaamse partijen moeten resoluut de onafhankelijkheid voorbereiden. De Franstaligen doen het, als de Franstaligen het initiatief kunnen nemen dan zal Vlaanderen daar een zware prijs voor moeten betalen. Vlaanderen moet eerst een soevereiniteitsverklaring afleggen. Het pleidooi van Annemans is dus: zwijg over het confederalisme, laat ons ter zake komen en het over onafhankelijkheid hebben. En ja, onafhankelijkheid is mogelijk op een ordentelijke manier.

Brussel

Als die onafhankelijkheid ter sprake komt, dan wordt al snel het ‘probleem-Brussel’ voor de voeten geworpen. Over Brussel schrijft Annemans een tweede hoofdstuk in Quid Nunc. Annemans wil Brussel verankeren in Vlaanderen. Vlaanderen mag niet bang zijn van de uitdaging die Brussel is. Brussel ligt in Vlaanderen en het is onze hoofdstad. Nu is Brussel niet veel om mee uit te pakken, maar het kan wel Vlaanderens venster op de wereld zijn. Het Brusselhoofdstuk is overgoten met een straffe voluntaristische saus: Vlaanderen moet, kan en zal de Brusselse situatie rechttrekken.

Europa

En wat moet de plaats van Europa zijn in het onafhankelijkheidsdiscours en wat is de visie op Europa? Annemans ziet de EU als een samenwerking van staten, daar moet dan ook het accent liggen, niet bij het onverkozen waterhoofd dat de EU-commissie is. Maar Annemans waarschuwt om de EU en wie haar leidt niet te onderschatten. Met een reeks vragen en antwoorden uit het Europees Parlement toont hij aan hoe er neergekeken wordt op het onafhankelijkheidsstreven van Schotland, Catalonië en Vlaanderen. Maar zoals de gebeurtenissen aantonen (zie bijvoorbeeld de veranderde houding tegenover Schotland na de Brexit), is de commissie niet opgewassen tegen de realiteit.

Strategie en tactiek

In een laatste hoofdstuk schetst Annemans dat de geesten in Vlaanderen dringend moeten rijpen en dat er actie moet komen. Vlaamse politici moeten durven beslissen. Als we te lang wachten om de onafhankelijkheid waar te maken kan de sociaaleconomische en demografische realiteit er helemaal anders uit zien. Dan blijft er van Vlaanderen niet veel meer over. Vlaamse politici mogen ook niet achteroverleunen met de bedoeling de Franstaligen hun conclusies te laten trekken. ‘Onze conclusie moet dan ook luiden dat een soeverein, staatkundig onafhankelijk Vlaanderen met inbegrip van Brussel broodnodig is, wenselijk én haalbaar, maar het moet op relatief korte termijn zijn beslag kunnen krijgen.’ (p198). Waarna Annemans vier strategische uitdagingen op een rijtje zet.

#mustread

Zo is zeker het laatste hoofdstuk een duidelijke update van De Ordelijke Opdeling. Een boek dat je moet gelezen hebben als je wil meespreken over de weg naar Vlaamse onafhankelijkheid. Alweer een boek dat het verdiende om door een grote uitgeverij uitgegeven te worden zodat het in alle boekhandels kon liggen. Het boek had er ook baat bij gehad als een redacteur eens over de tekst kon gaan om alles een beetje vlotter leesbaar te maken. Want eenvoudig is het boek niet, Annemans wou een academisch boek schrijven, dat is ook goed voor dit onderwerp, maar een goede redactie doet wonderen.

Voor wie het allemaal wat te moeilijk is, verwijzen we naar de tweede bijlage, waar Annemans De Ordelijke Opdeling van België behandelt in tien concrete vragen en antwoorden. Kort, bondig en heel bevattelijk. Annemans heeft het opnieuw gedaan. We hopen dat hij met dit boek het debat over de Vlaamse onafhankelijkheid en de weg daarnaartoe opnieuw kan openwrikken. Door het te lezen kan u meedoen (ook als u tegen bent, een debat heeft twee stemmen nodig). Een voordeel van Uitgeverij Egmont is wel dat het boek echt goedkoop is.

Met het ISBN nummer in de hand kan u het boek zeker bestellen in de betere boekhandel. U kan het ook rechtstreeks aankopen bij Uitgeverij Egmont.

foto: (c) VRT