Saint-Denis: voor altijd necropool

Wie vandaag Saint-Denis zegt, denkt vooral aan een moeilijke voorstad van Parijs. Deze week kwam ze volop onder de aandacht door het geweld, en de nu bevestigde dood van de terrorist Abdelhamid Abaaoud.

Saint-Denis was eeuwenlang nauw verbonden met de top van Frankrijk. Clovis, de koning der Franken en zowat de aartsvader van het huidige Frankrijk, werd begraven in de abdijkerk en later kathedraal van Saint-Denis. De voorstad zelf werd – in het licht van de huidige actualiteit, ironisch genoeg – genoemd naar de onthoofde Franse beschermheilige Dionysus, de eerste bisschop van Parijs.

Deze necropolis van het Franse koninkrijk werd ook de bakermat van de gotiek. De abdij is van de zevende eeuw, gebouwd in opdracht van de Frankische koning Dagobert. In de twaalfde eeuw ontwikkelde de abt Suger zijn visie op de bouwkunst en liet die toepassen op de renovatie van de abdij, die toen in slechte staat was geraakt. ‘Het nobele werk is schrander en nieuw’, schreef Suger, ‘Het moet de geesten verlichten en hen toelaten te reizen, door het licht’, en hij was verrukt door het resultaat: ‘Ik bevind me ergens boven de aarde, maar nog niet helemaal in de hemel.’ Zijn ‘gotische’ innovatie werd de norm in heel West-Europa.

De Franse Revolutie zorgde voor veel grafschennis. De resten van de Franse monarchie werden in een massagraf gedumpt en de graven geplunderd. Tijdens de restauratie zou men de sacraliteit van de koninklijke begraafplaats herstellen. Ook het geguillotineerde vorstenpaar, Lodewijk XVI en Marie-Antoinette, werd er begraven, na een zoektocht naar hun lichamen. De romantische schrijver François-René de Chateaubriand beweerde in zijn Mémoires d’outre-tombe zelfs dat hij de schedel van de koningin bij de opgraving meteen herkende aan haar glimlach.

Saint-Denis lijkt wel gedoemd om eeuwig verbonden te blijven met gruwel, en met schoonheid. Wie de kathedraal en haar wonderlijke gotiek aanschouwt, begrijpt de woorden van Suger meteen. Maar minder verlichte geesten schijnen nu vooral andere technieken aan te wenden om tot God te komen.

Zo komen we weer bij de bron, de dood van Saint-Denis.

Foto: (c) Reporters: Saint-Denis houdt zijn hoofd vast.