Schotland inspireert Beieren

Kort na het referendum over onafhankelijkheid voor Schotland gaf Horst Seehofer, de christendemocratische minister-president van de Duitse deelstaat Beieren, te kennen dat hij voor ‘mehr Eigenstaatlichkeit’ te vinden is. Dat klinkt alsof de politicus van de machtige CSU opkomt voor meer ‘eigen staat’ en dus voor onafhankelijkheid. Zover wil hij nog niet gaan, zoals blijkt uit zijn woorden: ‘Im Moment würde ich nicht von einer Unabhängigkeit reden, aber der Violinschlüssel bleibt für uns die Regionalität.’ (‘Op het ogenblik zou ik niet van een onafhankelijkheid spreken, maar de vioolsleutel blijft voor ons de regionaliteit.’)

Hervormingen

Beieren heeft altijd al een zekere eigenzinnigheid aan de dag gelegd, het is de enige Duitse deelstaat waarvan de territoriale afbakening de Tweede Wereldoorlog heeft overleefd. De bewoners van het vroegere koninkrijk gaan prat op eigen gebruiken en op een ‘eigen’ taal en cultuur. Trots noemt Beieren zich ‘Freistaat’. Maar de politieke klasse van Beieren legitimeert het streven naar meer autonomie met het inzicht dat gewenste hervormingen in politiek en economie niet meer kunnen binnen het ‘keurslijf’ van de Bondsrepubliek Duitsland. Ze gruwt bij de gedachte aan meer reglementering, bijvoorbeeld in de landbouw, of centralisering in bestuurszaken of op het vlak van belastinginning. Ook wil Seehofer zelf een einde maken aan de benadeling die Beieren zou ondervinden van de Länderfinanzausgleich, het systeem waarbij de rijkere deelstaten de minder rijke financieel met transfers ondersteunen.

Kader

De politici van de machtige Christlich-Soziale Union (CSU), de Beierse zusterpartij van de Christlich Demokratische Union Deutschlands (CDU), wensen meer autonomie, maar dan wel binnen het federale kader. Maar andere krachten in Beieren hebben zelfs echte onafhankelijkheid op hun verlanglijstje staan. De politici van de Bayernpartei bijvoorbeeld. Na de oorlog zat deze partij tweemaal in de deelstaatregering, in 1966 vloog ze echter ook uit de Landtag, het deelstaatparlement. Maar de laatste twee jaren klimt de partij van de Beierse separatisten weer naar boven. In september 2013 haalde ze bij de deelstaatverkiezingen 2,1 %, in het voorjaar van 2014 verdubbelde ze het aantal van haar gemeenteraadsleden tot 150. Ze telt 5000 leden.

Sterke identiteit

Opmerkelijk is vooral dat de partij het goed doet bij jonge mensen. Van de 800 nieuwe leden dit jaar behoorde tweederde tot de leeftijdscategorie 18-35 jaar. Het Beierse separatisme is dus niet enkel zaak van oude heren zoals de 75-jarige Winfried Scharnagl –  in een vorig leven hoofdredacteur van Bayernkurier en een ouwe getrouwe van de vroegere minister-president Franz Josef Strauß – die in de zomer van 2013 het boek Bayern kann es auch allein publiceerde. De titel loog er niet om. De auteur vuurde zijn pijlen zowel op het ‘Pruisische Berlijn’ af als op het ‘Brussel van de eurocraten’. Net zoals Scharnagl uit de economische kracht en de sterke identiteit van Beieren het bestaansrecht van een onafhankelijke Beierse staat afleidde, zeggen de aanhangers van de Bayernpartei klip en klaar: ‘Was Luxemburg kann, kann Bayern erst recht.’

Foto: opening Oktoberfest München 2013. (c) Reporters