Marnix Peeters: ‘Tradwives? Ik ben daar de mannelijke versie van’

‘De ontluikende sekslust van Emma Mus (15)’. Zo luidt de titel van Marnix Peeters’ laatste literaire worp. Peeters vertelt op nuchtere wijze het verhaal van een jong meisje dat geheel op eigen initiatief de wereld van volwassenheid betreedt. Daarbij betrekt ze ongeveer elke man uit het dorp. Overspeelt de auteur hier zijn hand met platte pornografie of is het een doordachte kritiek op onze tijd, waarin nieuwe preutsheid ons richting onberispelijkheid dwingt? Niemand beter dan de meester zelf om die vraag aan te stellen.

Ik val maar met de deur in huis: het verhaal van Emma Mus is in mijn ogen wel wat ruw, maar geen porno. Al zal niet iedereen die mening delen.

‘Goh, eigenlijk niet. Het verhaal is gewoon normaal. En of sommigen het porno vinden, valt nog af te wachten.’

Voor de goede orde: Emma Mus is een fictief personage, een jong meisje op de drempel van het vrouw-zijn. Dit is niet uit de realiteit gegrepen?

‘Het is een fictief verhaal, maar alles wat je in je verbeelding te voorschijn tovert, bestaat ook ergens in het echt. Tijdens mijn tienerjaren, in de Limburgse Kempen, had elk dorp een allumeuseke, van 15, 16 jaar, die er toch al eens van durfde te snoepen. Ook al eens met een oudere gast. Dus natuurlijk bestaat dat.’

‘Nu is het bij mij ook geen bron van seksuele fantasie, maar aan de andere kant denk ik wel dat de hele situatie herkenbaar is voor veel papa’s. Zo’n Herman Peeters (één van de personages, nvdr) is het archetype van de veertiger met tienerdochter die bij het bezoek van het vriendinnetje stiekem denkt “nog een paar jaar en dan…”. De gedachten uit de vuilste kamer van onze verbeelding, die we in deze tijd niet meer mogen betreden. Er stonden vroeger bij de optredens van K3 toch opvallend veel mannen in het publiek, die normaal niet zouden meegaan naar een optreden voor de kinderen. Oké, dat waren geen meisjes van 15, maar ze gedroegen zich wel zo.’

‘We leven in een tijd van onberispelijkheid. Maar we zijn niet onberispelijk. Wij zijn vaten vol geheime gedachten, wensen en driften, zoals Delphine Lecompte het omschrijft. Iedereen denkt wel eens iets dat je niet hardop durft uit te spreken, neen? Ik kan me niet voorstellen dat ik de enige zou zijn.’

Wees gerust. Ik heb me nu toch al ontbloot en durf dus te zeggen dat onkuise gedachten, zoals het begeren van andermans vrouw, me niet vreemd zijn. Al is er naar handelen nog iets anders. Ik heb geen zin in het drama dat daarmee gepaard gaat.

‘Wel ja, dat leer je in het leven. Je weet dat zoiets je leven onaangenaam kan maken op een manier die het niet waard is, volledig mee eens. Maar we zijn nu wel in een era van onberispelijkheid aanbeland en ik vraag me al jaren af waar dat vandaan komt. Op een gegeven moment komt het misbruik in de Kerk zogezegd aan het licht en daar wordt enorm verontwaardigd op gereageerd. Maar dat is toch iets dat we allemaal al heel lang wisten? Elk college had wel een pater, waarbij de blikken veelbetekenend heen en weer gingen wanneer Jantje tot bij hem geroepen werd? Wij weten toch dat er overspel gepleegd wordt? Dat een baas al eens zijn secretaresse benadert?’

‘Voor mijn vijftigste, zo’n tien jaar geleden, leek dat een onuitgesproken evidentie. Opeens is dat volledig omgeslagen en is iedereen stomverbaasd dat er paters zijn die hun boekje te buiten gaan. Of dat rockgoden groupies hebben. In elke rockbiografie staat dat beschreven. Mick Jagger heeft met 20.000 vrouwen geneukt, als het er al geen 30.000 zijn. Die vrouwen waren daarvoor te vinden en de rockgoden waren daar ook niet vies van. Ga maar eens naar een concert van Deus in de AB. Daar staan ook altijd een stuk of dertig vrouwen aan de backstage in de hoop dat Tom Barman hen uitkiest. En als Tom het niet doet, dan maar die lelijke drummer. Daarvoor kruipen mensen op een podium. Zo werkt dat. En ineens zijn we in een theaterstuk terecht gekomen waarin iedereen zegt: (pruilmondje) “Wat?!? Die onwelvoeglijkheid!”. Ik begrijp dat niet. Wat is er gebeurd? Iedereen moet onberispelijk zijn. En dat bestaat niet.’

Dat die zaken bestaan, is wel duidelijk. Maar dat betekent toch niet dat je het moet goedkeuren. Of aanmoedigen?

‘Neen, akkoord. Dat betekent niet dat het allemaal door de beugel kan of dat we daar niet over moeten nadenken. Het is niet omdat het in de jaren ’70 onder de mat werd geveegd, dat het goed was. Een discussie voeren? Ja. Maar ineens het hele veld maaien? Dat is onzin.’

‘Er bestaan ook gezonde relaties tussen meisjes van 16 en een leraar van 27. En ik begrijp dat daar wetten rond moeten bestaan, maar dat betekent nog niet dat alles wat tussen twee mensen gebeurt vuil en vies is. En ook niet alles wat Emma Mus onderneemt is vuil en vies. Voor mij is zij een zo normaal mogelijk personage dat vanuit een gezonde nieuwsgierigheid begint aan de ontdekking van haar seksualiteit.’

‘Ik las laatst in De Morgen een getuigenis van een Nederlandse deskundige die iets vreemds vaststelde: de leeftijd waarop jongeren aan seks beginnen, verhoogt drastisch sinds enkele jaren. Zij stelde dat #MeToo daar veel mee te maken heeft. Normaal gezien gaan jongeren hun grenzen verkennen, maar nu ligt de nadruk zo op overleg en consent, dat alle spontaniteit verdwenen is. Heel dat gedoe is z’n doel voorbijgeschoten en heeft alles tot iets vies, abnormaals en onbetrouwbaars gemaakt.’

‘Het verhaal van Emma Mus heeft niets te maken met perversiteit maar wel met een nostalgisch gevoel, waarbij ik verlang naar de normaliteit waarin ik opgroeide, waarin iedereen zichzelf kon zijn en op ontdekking kon gaan.’

U bent opgegroeid in een progressief milieu?

‘Nee, niet echt, maar ik ben die kant wel heel hard gaan verkennen. Ik vind mezelf niet links of rechts. Ik was altijd een verontrustende pluralist. Ik lees een programma van een politieke partij, en ik vind daar vaak interessante dingen in. Onlangs las ik in HLN de acht foute uitspraken van Dries Van Langenhove. En dan denk ik: “Zijn die journalisten idioot geworden?”  Van Langenhove zegt onder meer dat er 200.000 illegalen moeten uitgewezen worden. Ja, dat is toch normaal? Dat is toch de definitie van een illegaal? In die acht dingen die de krant aanhaalt staat niets waarvan ik achterover val. Gaat de KU Leuven die mens nu echt aanklagen voor racisme?’ (Het interview werd afgenomen voor de veroordeling van Van Langenhove, nvdr)

‘In De Afspraak op Vrijdag was ik onlangs aan het kijken naar een gesprek met Bart De Wever, professor Stefaan Walgrave en Karel Verhoeven, de hoofdredacteur van De Standaard. Het ging over een nieuwe peiling waaruit blijkt dat migratie het hoofdthema is in de peilingen. Karel Verhoeven slaagt er in om tegen De Wever te zeggen: “Dit komt door jullie discours”. Dan denk ik: Karel, hoe hou je dit toch vol? Ik wil morgen met die mannen eens een dag naar Borgerhout gaan om met de mensen daar te praten en hen te vragen: is dit echt het het discours van de N-VA? Hoe ver kan je toch van de realiteit af staan?’

U stapte zopas als columnist over van De Morgen naar Het Laatste Nieuws. Waarom eigenlijk?

‘Omdat ik Het Laatste Nieuws aanvoelde als een gezondere omgeving waar ik een groter podium heb. Ik wou graag nog eens in Vorst Nationaal spelen in plaats van in café Den Os. (lacht)‘

Het Laatste Nieuw is voor u misschien een terugkeer naar de normaliteit? Houdt al die gekte geen verband met het moderne streven naar een zero-risicomaatschappij, waarbij je maar 30 mag rijden en je portier van de wagen met je rechterhand moet openen? Zo krijg je jongeren die van elk ‘gevaar’ worden weggehouden en ook op seksueel gebied nergens aan durven beginnen.

‘En die op elk vlak worden aangespoord om te klagen, zelfs al krijgen ze een terechte berisping of kijkt er iemand wat vreemd naar hen. Ik hoor dat van vrienden die een leidinggevende functie hebben. Als je aan iemand zegt dat die slordig werk heeft geleverd, mag je bij de personeelsafdeling langsgaan en krijg je een reprimande omdat je mensen schoffeert. Dat hangt allemaal samen en is nefast. Hoe gaan we dat nog rechtgetrokken krijgen?’

‘We krijgen nu generaties die, misschien beïnvloed door de scholen en universiteiten, een houding hebben aangenomen die nergens naar lijkt. Die bij elke negativiteit die op hun pad komt, denken dat hun leven in gevaar is. Dat kan nooit tot geluk leiden.’

Ah, geluk! Dat ongrijpbare ding waar iedereen naar op zoek is. Emma Mus lijkt, ondanks alle negatieve reacties die ze tegenkomt op haar ontdekkingstocht, toch niet ongelukkig. Al raakt ze er niet goed aan uit. U zelf ziet er, ondanks de bezorgdheid over de richting die we uitgaan in onze maatschappij, ook niet geheel ongelukkig uit. Kan je ons je geheim verklappen?

‘Mijn vrouw Jana en ik zijn de laatste jaren almaar meer weggedreven van de drukte van de grote stad. We leven wat teruggetrokken in de Oostkantons en brachten de winter door in een primitief huisje in de Pyreneeën. Het geluk zit voor mij meer en meer in de kernwaarde van voor mezelf en mijn geliefden te zorgen.’

‘Hier noemen ze dat nu Tradwives, heb ik ontdekt (lacht). Welnu, ik ben de mannelijke versie van een tradwife. Ik ontdek dag na dag dat het geluk enkel schuilt in het opgeven van de FOMO-mentaliteit (Fear Of Missing Out, de angst om iets te missen, nvdr) en de daarmee gepaard gaande stress. Mijn dagen bestaan uit opstaan, het vuur aanmaken, eten maken voor mijn vrouw. Daarna doe ik klusjes, maak ik terug eten, doe ik al eens een winkeltje aan en maak ik nog eens eten. Ondertussen houd ik het vuur gaande. En giet ik mijn tomaten. Ik doe eigenlijk niets anders meer en ben er 100 procent van overtuigd dat dat de enige echte grote bron van geluk is voor mij: zelfvoorzienend zijn, goed zijn voor wie me omringt en zorgzaam zijn. Eigenlijk alles waarvan je momenteel in de columns van moderne vrouwen leest dat je het moet vermijden en waarvan ze zeggen dat je er door vergeet te leven.’

‘Nee, nee. Júllie vergeten te leven en zijn het pad kwijt. Al die vrouwen die columns schrijven in De Morgen dat ze bijvoorbeeld op trouwen staan maar nog snel even de polyamorie willen ontdekken. Almaar meer ophopen en ophopen en ophopen… Het brengt hen aan de rand van de afgrond en de voordeur van de psychiatrische instelling. Jana zei vanochtend nog iets bijzonder interessants: “Alles wat nu gebeurt, ware mooi geweest indien het al die mensen ook wat gelukkiger gemaakt had”. Maar dat is dus niet het geval. Voor mij zit het geluk in de eenvoud en het aanvaarden dat je op de plek zit waar je zit, en niet op één van de andere triljarden plekken die er zijn in het universum. Je leven heeft enkel baat bij het aanvaarden van de stille realiteit. En natuurlijk bij het lezen van mijn boek (lacht).’

U vindt De ontluikende sekslust van Emma Mus (15) bij de betere boekhandel en op de website van Potwall Publishers. Vanaf dit weekeinde krijgt u bij de boekhandel ook het door Marnix Peeters geschreven Vlaamse Boekenweekgeschenk: de verhalenbundel Als de liefde faalt.