Schrik voor verwrongen Europa

Na de schok, de verbijstering, het ongeloof en de angst, kwam het geknuffel, de duiding, de angst, de ontkenning. Zondag dook dan plots de agressie, de angst en de boosheid op. ‘Wie had dit ooit gedacht!?’, klinkt het uit velerlei mond. Vreemd genoeg is het antwoord: de Zwitsers.

Gek

De beelden van de hooligans op het Brusselse Beursplein zijn een agressieve eyeopener. Ze tonen de gevaarlijke woede van een bepaalde onderbuik in de samenleving. Mocht je – net zoals men dat doet bij de Syriëgangers – het profiel beginnen uitpluizen van die brullende kortgeschoren mensen achter die Belgische vlag, dan zal je wellicht niet meteen in de klassieke patronen van de middenklasse belanden. Maar of men hiermee hun daden zal vergoelijken, ja, zelfs ‘begrijpen’, dat betwijfel ik ten zeerste.

Komen we dichter en dichter bij een Europese Baruch Goldstein? Ik hoop van niet. Goldstein was een in Amerika geboren joodse arts die in 1994 een Palestijnse moskee binnenstapte en een bloedbad aanrichtte. Een persoonlijke wraakactie tegen Palestijns geweld. De toenmalige Israelische leider, Yitzhak Rabin, had het over een ‘verwrongen geest’. Goldsteins daad leidde tot een nieuwe golf van agressie in de regio.

Dergelijk scenario lijkt ons onwezenlijk in Europa, tot voor kort dan toch. De wereld huist gekken genoeg en bewijst dat elke dag meer en meer. De gedachte van een nieuwe Anders Breivik die zich richt tegen bijvoorbeeld de islamitische gemeenschappen is wellicht een van de vele kopzorgen van de politie- en veiligheidsdiensten.

Scenario’s van de 21ste eeuw

In Zwitserland maakt men zich al langer zorgen over de veiligheid en sociale stabiliteit van de Europese Unie. In september 2012 ontrolde de grote Zwitserse legermacht het oefenprogramma Stabilo Due. De sociale onrust in bepaalde stukken van de EU als gevolg van de eurocrisis waren de rechtstreekse aanleiding. Stabilo Due was een militaire oefening om Zwitserland op de chaos en de rellen van een ineenstortende EU voor te bereiden. Want niet alleen de Verenigde Staten maken zich zorgen over de krimpende legers van Europa, ook de Zwitsers doen dat. Hoe zal de EU in staat zijn om zichzelf te verdedigen, laat staan de orde te handhaven bij een eventuele uitbarsting van civiel geweld? Allesbehalve goed, denkt men in Zürich.

In 2013 oefende het Zwitserse leger een ander scenario in operatie Duplex-Barbara. Ditmaal was Frankrijk failliet en verwikkeld in een burgeroorlog. De Zwitserse militairen moesten in staat zijn om horden woedende Fransen uit het land te weren. Het klinkt misschien van de pot gerukt, maar de Zwitserse legerleiding wil klaar zijn voor ‘scenario’s van de 21ste eeuw’.

Eind 2015 was het legerhoofd André Blattmann onomwonden: ‘De terreurdreiging neemt toe, hybride oorlogen worden over de hele wereld uitgevochten, de economische voorspellingen zijn somber en de migratiecrisis krijgt onvoorziene dimensies. Sociale onrust mogen we daarom niet uitsluiten, want de taal wordt alleen maar agressiever. De Zwitserse welvaart staat immers op het spel.’

Ongezonde samenleving

We mogen de Zwitserse legeroefeningen niet aan de kant schuiven als ‘Kriegspiel’. Het gevaar van grote onrust is weldegelijk reëel. Turkse jongeren die zaterdag een Koerdische tent in het hart van Brussel in brand steken, hooligans die agressief uithalen aan de Brusselse beurs en zelf het akkefietje van die ene moslimvrouw die een Israëlische vlag verwijderde op datzelfde Brusselse plein tonen aan dat onze samenleving verdeeld is. Het onderlinge wantrouwen groeit en dat is allesbehalve gezond.

 Foto: (c) Reporters