Steve, slachtoffer van gewetenloze verleidster?

Er is al wat gepubliceerd op deze webstek over de zelfdoding van Steve Stevaert en de manier hoe de media ermee omgaan. Laten we het misschien even bekijken door de bril van diegene die door de Stevaert-clan nu al verketterd wordt als de schuldige aan zijn dood: mevrouw X die het aangedurfd had klacht in te dienen wegens aanranding.

Zonnekoning

Eerst dit: de aanmaningen vanuit de reguliere media, vooral bij monde van De Morgen-hoofdredacteur Yves Desmet, om ‘de nodige deontologie’ in acht te nemen, lijken eerder bedoeld als stootkussen om al te kritische in memoriams bij voorbaat te ontzenuwen. De Vlaamse socialisten, die vandaag compleet de pedalen kwijt zijn, kunnen een postuum Stevaert-proces missen als kiespijn.

En toch: onvermijdelijk komen nu andere herinneringen boven dan het vrolijke teletubbie-theater van rond de eeuwwisseling. Vooral in de zogenaamde sociale media, facebook en twitter, waar de zachte doofpot-rethoriek van Desmet en co niet aanslaat. Wat weer eens bewijst dat het web en de blogosfeer, behalve veel geinige onzin, inzake democratie en vrijemeningsuiting een belangrijk tegengewicht vormen voor de politiek-correcte zelfcensuur van het media-establishment.

Want laten we wel wezen: met Stevaert sterft niet alleen de bedenker van het gratis bussenverhaal en de schrik van de illegale tuinhuisbezitters, maar ook iemand die het machiavellisme, het cynische machtsdenken dus, een typisch Vlaams-Limburgse invulling heeft gegeven, via een zoetsappige façade van de joviale cafébaas die nooit om een goedgemikte oneliner verlegen zat.

Steve ging over lijken. De bijnaam ‘God’, hem door de pers toegekend (naar analogie met een andere socialistische potentaat, Guy Spitaels), was in die zin een dubieus epitheton. De democratie in zijn stad Hasselt rolde hij op door de oppositie gewoon af te schaffen middels een zogenaamd ‘afspiegelingscollege’ waarin hij als een zonnekoning troonde. Hij gebruikte/misbruikte zijn macht om gunstelingen naar boven te katapulteren en tegenstanders monddood te maken. De manier hoe Robert ‘Steve’ Stevaert in 2008 journalist Roger Van Houtte uit de Gazet van Antwerpen deed wegzuiveren, omdat hij niet vriendelijk genoeg was in zijn artikels voor de sp.a en de Visa-affaire uitbracht, staat uitvoerig in het boek Media en Journalistiek in Vlaanderen’beschreven, dat ik samen met Frank Thevissen uitgaf. Het is maar een modelverhaal voor vele andere.

Niettemin schoot de sp.a de voorbije week in actie om Steve zowat heilig te verklaren, wat heel onverstandig was, want het zijn net die stalinistische verdraaiingen die de tegenbeweging op de sociale media in gang hebben gezet. Toen Ingrid Lieten (ooit zelf door Steve naar boven gekatapulteerd) in Terzake haar peetvader omschreef als iemand ‘die nooit in macht geïnteresseerd was’, klonk die leugen zelfs in een VRT-studio behoorlijk hol, zag je Annelies Beck even slikken en voelde achteraf Ivan De Vadder toch de noodzaak om die uitspraak te ‘nuanceren’.

De VRT is en blijft het favoriete socialistische partijforum. In Reyers Laat mochten vader Willy en dochter Hilde Claes, beiden zelf niet onbesproken, het werk verder afmaken door Stevaert als een slachtoffer voor te stellen van een complot, met een gewetenloze verleidster in de hoofdrol.

Ultieme stunt

En zo kom ik bij mevrouw X, van wie ik oprecht hoop dat zij niet zelf bezwijkt aan de druk en de verdachtmakingen.

Verkrachting is niet zomaar een impulsieve seksuele handeling. Het is vooral ook een mannelijke machtsdemonstratie en dus een ‘politiek’ gegeven. In die zin is het typerend dat politieke alfa-dieren ook seksueel overvloedig hun rechten opeisen (het DSK-syndroom). Maar weinig commentatoren hadden het lef om die link te onderkennen in heel het Stevaert-verhaal.

De fatale erfenis van Stevaert uit zich nu onder meer in de manier hoe de Vlaamse socialisten omgaan met het vermoedelijke verkrachtingsslachtoffer. Op begrip moet ze niet rekenen uit die hoek. De familie Claes had al een voorzet gegeven. Er was ook de ondertussen beruchte tweet van VUB-decaan en prof-met-sp.a-partijkaart Willem Elias, die onomwonden stelde dat ‘deze dame zijn dood op haar geweten heeft’. Case closed. En ik die dacht dat socialisten voor de zwakkeren in de samenleving opkwamen. Tot hiertoe geen enkele rode passionaria een kritische noot horen plaatsen. Oorverdovend zwijgen ook bij de Vlaamse vrouwenbeweging en de feministische organisaties. Pudeur om het linkse nest te bevuilen? Dus toch weer doofpotlogica?

De typische commentaar dat verkrachte vrouwen ‘het zelf gezocht hebben’ is dus niet exclusief voor strenge moslimregio’s, donker Afrika of het Indiase platteland. Ook bij ons ging de pro-Stevaert-defensie die richting op. Hallucinant, als men weet dat volgens een recent VN-rapport in België maar 4 procent van de slachtoffers aangifte doet bij een seksueel misdrijf (het Europees gemiddelde is 14%). De angst om niet geloofd te worden, noch door het gerecht, noch door de eigen omgeving, is groot. Dikwijls gebeurt de aangifte pas na jaren psychische ellende, zoals dus ook het geval bij mevrouw X. Waarna ze te horen krijgen dat ze er maar eerder mee hadden moeten afkomen.

In die optiek is de zelfdoding van Steve wellicht een wanhoopsdaad uit angst voor een definitieve ontmaskering, maar ook een ultieme stunt, een manipulatie om de waarheid nooit meer aan het licht te laten komen. Stevaert heeft het vermoedelijke slachtoffer op die manier het spreek- en verdedigingsrecht ontnomen: er komt geen proces. Zelfs zijn vrijwillig afscheid aan het leven was op die manier een machtdemonstratie, een middel om stemmen te smoren. Een scenarioschrijver had het niet beter kunnen verzinnen.

God is dus dood, maar niet helemaal. Er knaagt onrecht en er zal mist blijven hangen. Vanuit deze akelige vaststelling moeten we verder. Steve heeft zijn ding mogen doen, -mogelijk komt er nog een pathetische afscheidsbrief boven-, maar voor de klaagster is er geen therapie of loutering. Integendeel, zij wordt met een nieuw schuldcomplex opgezadeld. Ik zie het als een metafoor voor de machteloze burger die steeds weer gerold wordt, in een ‘democratie’ van een heel bedenkelijk allooi. En waar de gesettelde media nog altijd finaal de kaart van de macht trekken.

Johan Sanctorum is filosoof, publicist en Doorbraak-columnist.