Te hoge gas- en elektriciteitsprijs

Het is een open deur intrappen om te zeggen dat elektriciteitsprijzen vandaag te hoog zijn. We kunnen er niet aan denken hoe hoog de gasprijzen[1] zouden doorschieten indien de kernenergie vandaag zou vervangen worden door een nog veel hogere vraag naar gasenergie. De prijspiek zou niet te overzien zijn.

De gasprijzen noteren vandaag ruim in de 80€/MWh en de vooruitzichten houden die trend aan tot zeker eind juni van volgend jaar. Voor de eerstvolgende zes maanden noteren de gasprijzen tussen de 85€/MWh en 88€/MWh versus historische prijzen van 15€/MWh tot 20€/MWh. Dat is dus meer dan een verviervoudiging van de historische prijzen.

Terloops, de hoge gasprijs is niet te wijten aan Russische maneuvers, niet aan het onderhoud van Noorse gasinfrastructuur of aan de onvolledige opvulling van de voorraden. Dat zijn de gebruikelijk terugkerende akkefietjes. Wel ligt het aan de toegenomen vraag vanuit China, de fabriek van de wereld, waar een inhaalbeweging ten aanzien van het Westen gaande is om de achtergebleven vraag naar allerlei goederen in te vullen. Fabrieken liggen er stil omdat er niet voldoende elektriciteit is.

Hoe prijzen omlaag krijgen

Maar hoe kunnen we de elektriciteitsprijs reduceren? Even de spotlights op de CO2 uitstootbelasting of de koolstoftaks. De reden waarom een koolstoftaks wordt ingevoerd, is om fossiele brandstoffen te ontmoedigen door ze veel duurder te maken. De onderliggende redenering is dat wanneer de prijs hoog is de vraag en de CO2 uitstoot zal dalen. Kortom, de wet van vraag en aanbod laten spelen.

Welnu, wanneer de gasprijs meer dan verviervoudigt (een niveau waarvan zelfs de EU-protagonisten niet hadden durven dromen) dan kan redelijkerwijze worden aangenomen dat de fossiele brandstof – gas, maar ook steenkool is ondertussen ook veel duurder geworden – niet meer de extra koolstofbelasting nodig heeft om het verbruik te reduceren. Het zou logisch zijn de koolstoftaks – uiteraard tijdelijk – tot nul te herleiden zolang de gasprijs een bepaald niveau overschrijdt. De huidige CO2 prijs van 60€/ton en meer veroorzaakt allicht een prijsverhoging van de elektriciteit met ongeveer 15-25€/MWh. Noteer daarbij dat door het (hoge) gedeelte van kernenergie in de Belgische energiemix de CO2-kost in de praktijk slechts gedeeltelijk doorgerekend wordt.

Wat met de BTW?

Een gelijkaardige – tijdelijke – herleiding van het BTW tarief is best denkbaar. Door de meer dan verviervoudiging van de gasprijs zal de belastbare basis waarop de BTW berekend wordt, evenredig toenemen en is een reductie van 21% naar 6% een bijna budgetneutrale oefening en zeker geen budgettaire aderlating voor de overheid. Een te verwachten toename van meer dan 2000 EUR in de energiefactuur op jaarbasis zal menig huishoudelijk verbruiker in financiële problemen brengen en zal de leveranciers opzadelen met vele onbetaalde facturen.

Politici richten hun pijlen op de transformatie van heffingen naar accijnzen. Daardoor verliest de financiering van de hernieuwbare energie alle transparantie, maar dat is wellicht de bedoeling. Nochtans schuilen achter het overgrote deel van de heffingen de steun aan de groene stroomcertificaten individuele overeenkomsten, hetzij voor de subsidiering van windmolens, hetzij voor warmtekrachtkoppelinginstallaties, hetzij voor zonnepanelen of zonnewarmte projecten. De financiering van deze individuele contracten verdrinkt dan in een algemene accijnzenpot waarbij het rechtstreekse verband tussen al die individuele projecten en hun subsidie verloren gaat. Een vestzak-broekzakoperatie zonder enige toegevoegde waarde.

Visie…

Sommigen schrijven dat we nu eindelijk een visionaire energie politiek hebben, ver verwijderd van de politiek van voorgaande ministers. De huidige visie is haast doctrinair en zal enorme economische schade aanrichten. Maar visie is er zeker en vast. Om af te ronden nog enkele interessante cijfers :

Bij een jaarlijks gasverbruik van 140 TWh (exclusief dus het gas bestemd voor elektriciteitscentrales) en een actuele meerkost van 60€/MWh betekent dit een jaarlijkse meerkost van 8,4 miljard euro. Bij een jaarlijks elektriciteitsverbruik van 90TWh en een meerkost van 80€/MWh betekent dit een meerkost van 7,2 miljard euro of in totaal 15,6 miljard euro meerkost of 3,6% van het bnp. Wie schreef er ook alweer dat de sluiting van de kerncentrales vijf euro per jaar per gezin zou kosten?

[1] Gasprijzen liggen normaliter aan de basis van de groothandelselektriciteitsprijzen: de marginale kost van de marginale centrale die nodig is om vraag en aanbod in evenwicht te brengen bepaalt de groothandelsprijs.