Tegenwind met prof. dr. Paul De Hert: ‘De overheid is super getalenteerd in het verspreiden van foute informatie’

Vandaag komt ondertussen al de vijfde aflevering van Tegenwind online. In deze zevendelige documentaire reeks laat journalistenkoppel Jakobien Huisman en Alain Grootaers zes academici aan het woord die tijdens de coronacrisis de moed hadden om kritisch te staan tegenover het gevoerde coronabeleid en het officiële narratief. De laatste aflevering brengt hen allen samen voor een rondetafelgesprek.

Grootaers neemt deze keer de honneurs waar en laat privacyspecialist prof. dr. in de Rechten Paul De Hert (VUB en Universiteit Tilburg) aan het woord. De Hert blijft ver weg van alle mogelijke virologische inzichten, maar bekijkt de coronacrisis op een kritische manier vanuit zijn vakgebied en passie, het juridische en meer bepaald de regels die een beschaafde en vrije maatschappij voor privacy hanteert.

Ernstig praten over begrip ‘noodtoestand’

Als jurist heeft De Hert het moeilijk met de manier waarop de besluitvorming tijdens de coronatijd tot stand is gekomen. Te veel invloed van virologen en te weinig respect voor de parlementaire democratie zijn cruciale zaken waar De Hert zijn bedenkingen bij heeft. ‘We moeten toch eens nadenken over de rol van de virologen en de minister van Binnenlandse zaken. Welke macht hebben die? Hoe werken die samen? Waar blijven de politici eigenlijk in zo’n crisis? We zaten met achterhaalde noodwetten die niet geschreven waren met een pandemie in het achterhoofd.’

‘Het resultaat was een grote blanco cheque voor de uitvoerende macht om de nodige maatregelen te nemen. De normale checks and balances vallen weg. We moeten daar alert voor blijven en op een aantal zaken moeten we ook achteraf ernstig durven terugkomen. We moeten eens grondig praten over het begrip ‘noodtoestand’.’

Afglijden naar Chinese toestanden

De Hert hamert op het feit dat we de laatste maanden steeds meer zijn opgeschoven naar een maatschappij die almaar dichter aanleunt bij het Chinese model. Neem nu het voorbeeld van de dreiging om drones in te zetten tijdens de kerstperiode van 2020. Volgens De Hert schiet de regelgeving in verband met camera’s in onze contreien te kort. Alles wordt op één hoop gegooid, zonder specifiek in te gaan op de verregaande inbreuken op onze privacy die drones -particulier of van overheidswege- veroorzaken.

‘Je moet een onderscheid maken tussen bijvoorbeeld flitscamera’s en camera’s die op drones geïnstalleerd zijn en dus vrij kunnen rondvliegen. Bij die laatste heb ik toch een aantal vragen. Wie mag er over onze tuinen vliegen? Wat kan ik doen indien drones over mijn tuin vliegen? Moet iemand die zo’n ding bestuurt niet op voorhand verwittigen voor hij bij mij komt overvliegen? Zolang die vragen niet beantwoord zijn, wil ik die dingen eigenlijk uit de lucht.’

App die waarschuwt voor drones

Zeker het initiatief van een aantal politiekorpsen rond kerstmis schoot bij De Hert in het verkeerde keelgat. ‘Je ziet dit soort initiatieven vaak ontstaan bij lokale korpschefs die ambitie hebben en iets met technologie willen doen. Ik noem dat het entrepreneurschap van de politie. Dat is een vloek, want wanneer je daar tegen ingaat, steigert de goegemeente omdat je de innovatie zogezegd niet mag tegengaan. Maar je moet daar eerst duidelijke regels rond definiëren. Je gaat het vertrouwen van de mensen nooit winnen zonder die afspraken.’

‘Er zit een mooi idee vervat in de Engelse uitspraak “my home is my castle, no entry without my consent”. De overheid en de buren mogen niet binnen zonder mijn toestemming. Voor drones kan je daar makkelijk een aantal basisregels uit puren. “Niet over mijn tuin zonder toestemming”, is er zo eentje. Ik nodig de technologie-aanhangers uit om een inspanning te doen om daar mee aan de slag te gaan. Wat ik wil is bijvoorbeeld een app die me waarschuwt wanneer zo’n ding in de buurt de lucht in gaat, die ook meedeelt aan wie die drone toebehoort. Op dat moment zou ik dan de nodige stappen kunnen ondernemen. Je kan er momenteel eigenlijk niets tegen doen.’

Misbruik Covid Safe Ticket

De opnames voor de documentaire vonden plaats aan het begin van de zomer in Andalusië. Omdat er sindsdien veel is gebeurd, trok Grootaers voor een update naar Antwerpen om bij te praten. Vooral de uitgebreide inzet van het Covid Safe Ticket in Frankrijk, maar nu ook bij ons, wordt onder de loep genomen. ‘Die coronapas was oorspronkelijk een goed idee’, stelt De Hert. ‘Een aantal verstandige mensen hebben echter destijds al ingeschat dat dit geen goed idee zou blijven. Zolang het enkel diende om het reizen binnen Europa mogelijk te maken, was het een instrument dat dit Europees basisrecht vrijwaarde. Tot zover sta ik achter die pas.’

‘Maar wat er nu is gebeurd, was te voorspellen. Men heeft die passen in de samenleving gedropt voor andere doeleinden die ook van privé-aard zijn. Ze worden nu gebruikt op plaatsen zoals de Horeca. De overheid stelt hier geen paal en perk aan, maar moedigt zelfs aan dat de pas door iedereen opgevraagd kan worden. Ook daar waar het eigenlijk weinig zinvol is.’

‘De proportionaliteitstoetsing is weggevallen. We moeten voorzichtig omgaan met het medisch privacyrecht. Dat gebeurt momenteel niet. Ik verwacht van een overheid moedig leiderschap en duidelijke richtlijnen voor diegenen die de passen afdwingen. Veel werkgevers hebben vragen over wat ze kunnen eisen van hun werknemers. Schooldirecties en horeca-uitbaters zitten eveneens met vragen. Daar zijn veel discussies over.’

Overheid blij met chaos

‘Derden mogen die gegevens niet opvragen, maar men schermt met de zorgplicht om er de kantjes van de wetgeving af te lopen. Ik zie veel mensen in leidende posities zoeken, terwijl de overheid geen duidelijk kader aanbiedt. Ze neemt geen verantwoordelijkheid en lijkt best blij met de chaos, die mee angst en onzekerheid creëert. En dan kom je uit bij de werkelijke agenda, die ondertussen ook wordt toegegeven: iedereen moet overhaald worden om zich spontaan te laten vaccineren.’

‘Discriminatie op basis van gezondheidsgegevens is niet mogelijk, maar die basisgedachte wordt aan de kant geschoven. Europa heeft gezegd dat de lidstaten heel ver mogen gaan qua vaccinatiedwang. Het resultaat is een pokerspel, waardoor de burgers afgedreigd worden met het vrij laten circuleren van vaccinatiepassen. Pas wanneer dit niet blijkt te werken, zal de overheid een vaccinatieplicht invoeren. De overheid is momenteel super getalenteerd geworden in drang, dreiging, nudging, misleiding en het verspreiden van foute informatie. Ze gaan er van uit dat dit nog steeds beter is dan vaccinatie manu militari af te dwingen.’

De volledige aflevering, met nog meer interessante analyses en af en toe een straffe uitspraak, kan u vanaf vandaag bekijken op

Tegenwind.tv.https://www.tegenwind.tv/tegenwind-video-s