Elk jaar De Internationale Dag van de Inheemse Volken in de Wereld, op 23 december 1994 door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties uitgeroepen. Op deze dag ‘worden mensen van over de hele wereld aangemoedigd om de VN-boodschap over de bescherming en bevordering van de rechten van inheemse volkeren te verspreiden’. In Suriname is dit een officiële feestdag: Dag der Inheemsen.

1974 De Amerikaanse president Nixon treedt af vanwege het Watergateschandaal. De affaire ontleent zijn naam aan het Watergate-gebouwencomplex in Washington waar in de jaren zeventig het hoofdgebouw van de Democratische Partij was gevestigd. Medewerkers van de Republikeinse Partij van de zittende president Richard Nixon bleken te hebben geprobeerd afluisterapparatuur in het gebouw te plaatsen.

Om een afzetting (impeachment) te voorkomen treedt Nixon op 9 augustus 1974 ‘vrijwillig’ af. Zijn opvolger, Gerald Ford, verleende hem reeds in september 1974 amnestie voor alle strafbare feiten die hij tijdens zijn presidentschap had gepleegd.

1969 De hoogzwangere filmactrice Sharon Tate (26) – echtgenote van filmregisseur Roman Polanski -, drie van haar vrienden en een toevallige bezoeker worden op gruwelijke wijze vermoord door volgelingen van Charles Manson. De details zijn niet publiceerbaar. Eind 1969 worden Manson en leden van zijn sekte gearresteerd. Manson krijgt levenslang en sterft in 2017 in gevangenschap.

1965 Singapore wordt onafhankelijk van Maleisië.

1963 De wet van 9 augustus 1963 bepaalt dat in de zes randgemeenten gerechtelijke procedures in het Nederlands moeten worden ingeleid. De gedaagde die in zo’n gemeente woont, kan echter vragen dat de rechtspleging in het Frans wordt voortgezet.

1962 Overlijden in Montagnola (Zwitserland) van Hermann Hesse (85), Zwitsers schrijver van Duitse origine. Hij combineerde Duitse avondlandcultuur met Oosterse wijsheden en pleitte voor een geestelijke aristocratie. In zijn werken drukt hij zijn afkeer uit voor de bourgeoisie en het moderne materialisme. Bekend gebleven zijn o.m. Das Glasperlenspiel, Siddharta, Narziss und Goldmund, Der Steppenwolf, Unterm Rad. Nobelprijs voor Literatuur 1946.

Hermann Hesse (1877-1962)

Het werk van Hesse is in meer dan 60 talen vertaald. In 2005 heeft de oplage van al zijn boeken de 100 miljoen exemplaren overstegen. Nog steeds bestaat er grote belangstelling voor Hesse’s werk en maandelijks rollen er 30.000 Hesseboeken van de persen van uitgeverij Suhrkamp.

Hermann Hessemusea vinden we zowel in zijn geboorteplaats Calw (Baden-Württemberg), als in Gaienhofen aan het Bodenmeer (1904-1912) en in zijn laatste woonplaats Montagnola (1919-1962). Het Stadsarchief van Deventer beschikt sinds midden 2000 dankzij een schenking over vrijwel de volledige collectie literatuur van en over Hermann Hesse.

1945 Drie dagen na de bom op Hiroshima, gooien de Verenigde Staten ook op de Japanse stad Nagasaki een atoombom, ‘Fat Man’ genaamd. De bom explodeert boven de voorstad Urakami en maakt in totaal bijna 150.000 slachtoffers. Daarvan sterven er 74.000 onmiddellijk, de anderen nadien ten gevolge van de ioniserende straling die bleef vrijkomen uit de bom. Bovendien telde men nog eens 75.000 gewonden. Na deze tweede Amerikaanse atoombom capituleert Japan.

1910 In Amerika wordt patent verleend aan A.J. Fisher uit Chicago voor de elektrische wasmachine.

1901 Wetsvoorstel van Coremans over de vervlaamsing van het gehele middelbaar onderwijs. De indiener van het voorstel was de Antwerpse politicus en voorman van de Meetingpartij Edward Coremans (1835-1910). Deze filoloog en jurist had zich eerder al laten opmerken door als eerste in de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers een rede in het Nederlands uit te spreken. Dat gebeurde in 1888, 58 jaar na de Belgische onafhankelijkheid.

Hij was ook de auteur van de ‘Gelijkheidswet’ van 18 april 1898 over het gebruik van het Nederlands in de officiële bekendmakingen. Voor deze wet werden de wetten in België uitsluitend in het Frans gestemd, bekrachtigd, afgekondigd en bekendgemaakt. Voor een rechtsgeldige Nederlandse versie van de Belgische grondwet wordt het nog wel wachten tot … 1964!

1892 Overlijden in Leiden (Zuid-Holland) van Matthias de Vries (1820-1892), taalkundige, hoogleraar en grondlegger van het Grote Woordenboek der Nederlandse taal. Dat begon in 1864 in afleveringen te verschijnen en was eind 1998 gereed.

Matthias de Vries (1820-1892)

1891 Geboorte in Amsterdam van Max Tak, violist, componist, dirigent en journalist. Deze zoon van een Joodse diamantbewerker begon als violist in het Concertgebouw Orkest. Werkte voor de AVRO-radio (‘De Bonte Dinsdagavondtrein’). Emigreerde tijdens de Tweede Wereldoorlog naar Cuba, Curaçao en New York en werkte daar na de oorlog als correspondent voor Elseviers Weekblad en AVRO-radio (‘New York calling’, ‘Het Max Takkwartiertje’). Hij overlijdt op de dag voor zijn verjaardag in New York, maar wordt volgens zijn wens begraven in Amsterdam.

Max Tak (1891-1967)

1859 De Amerikaanse uitvinder Nathan Ames krijgt een patent op de roltrap.

1673 Een Zeeuwse vloot van 21 schepen o.l.v. viceadmiraal Cornelis Evertsen de Jongste (1642-1706) herovert Manhattan (in het huidige New York) op de Britten, die het gebied in september 1664 hadden afgepakt van de Nederlanders, ten tijde van gouverneur Peter Stuyvesant.

Maar bij de Vrede van Westminster op 19 februari 1674 wordt afgesproken dat Nieuw-Nederland definitief van de Engelsen wordt in ruil voor Suriname. Nieuw-Nederland wordt herdoopt tot New York gaan heten, naar hertog James van York, de toekomstige koning James II.

1516 Na zijn overlijden, enkele dagen eerder, wordt Jeroen Bosch (66) in ‘s-Hertogenbosch, begraven. Hij wordt geboren in een schildersfamilie, maar we hebben bitter weinig gegevens over zijn leven. Zeker is dat hij op 15 juni 1481 trouwde met Aleid van de Meervenne (ca. 1447-1522/1523), een telg uit een welgestelde koopmansfamilie uit Budel (Noord-Brabant).

Hij ging de geschiedenis in als ‘den duvelmakere’ (de schepper van duivels) en als een soort surrealist avant-la-lettre. Zijn satirische, fantasievolle voorstellingen waren radicaal vernieuwend voor de beeldtraditie, maar hun precieze betekenis is niet altijd duidelijk.

Met zekerheid liet hij zich inspireren door middeleeuwse bestiaria, geïllustreerde handschriften, waarin allerlei fabeldieren, echte dieren en fabelachtige mensenrassen voorkomen, in een mengelmoes van overgeleverde heidens en christelijke metaforen. Dat werd gesmaakt: al tijdens zijn leven was hij een beroemd schilder die opdrachten kreeg van het hertogelijk hof in Brussel. Tegenwoordig worden er ongeveer 25 schilderijen met zekerheid aan Jeroen Bosch toegeschreven, samen met acht tekeningen. Zijn schilderijen werden veelvuldig geïmiteerd en gekopieerd.

1483 De Sixtijnse Kapel in Vaticaanstad wordt ingewijd. Vanaf 1508 zal Michelangelo de plafonds gedurende vier en een half jaar beschilderen.

378 De ruiterij van de Goten, onder het bevel van Fritigern, verslaat het Romeinse leger in de Slag bij Adrianopel. De Oost-Romeinse keizer Valens sneuvelt in het gevecht. De Goten waren van hun territorium verjaagd door de Hunnen en vestigen zich ten zuiden van de Donau.

afluisterapparatuur

Oekraïne: een ijzeren generaal en een beledigde president

9 augustus. Net binnen: hoogzwangere Sharon Tate op gruwelijke wijze vermoord

‘In Saoedi-Arabië is een mening strafbaar’