The People’s Prime Minister

Wie zoals ik een fan is van de huidige eerste minister van het Verenigd Koninkrijk Boris Johnson, beleeft zware tijden. Het grijpt me naar de keel hoe hij door het antibrexit-establishment van politiek en media zwart gemaakt en in de rug gestoken wordt, en de ene valse beschuldiging na de andere aan zijn broek krijgt. Zelfs zijn eigen broer liet hem in de steek. Je verwacht dat hij ieder moment onder de druk zal bezwijken, maar vooralsnog lijkt hij goed bestand tegen de hysterische razernij die hij over zich heen krijgt. Die is vooral bestemd voor die ene zaak waaraan hij zijn politieke carrière heeft opgehangen: gevolg geven aan de uitslag van het referendum uit 2016.

Afluisterpraktijken

Een maand of wat geleden gebruikten buren van zijn vriendin nog professionele apparatuur om het geluid van een ruzietje tussen haar en Boris op te nemen, waarna ze de politie belden. Die nam poolshoogte en vond niks verontrustends, maar deze buren – socialistische millennials en fanatieke Remainers – gaven niet zo snel op. Ze stuurden de opnames naar de Guardian, die daarop een opgewonden stukje plaatste, alsof de premier zijn vriendin had mishandeld.

Het niveau van zijn belagers is hier sindsdien nauwelijks bovenuit gekomen. Zijn woorden worden systematisch verdraaid en in de politiek lijkt bijna niemand hem meer te mogen. Mij lijkt hij juist zo’n aardige kerel: altijd opgewekt en vriendelijk, goed opgevoed, geïnteresseerd in andere mensen en zeer welbespraakt. Hij blijft aimabel, wat er ook tegen hem wordt gezegd. Johnson is zo’n beetje de eerste premier ooit van de Tories die geliefd is bij het gewone volk. Sinds kort staat hij zelfs hier en daar bekend als ‘The People’s Prime Minister’…

(Gebrek aan) hoffelijkheid

In het Lagerhuis kan hij wel tekeer gaan, maar na drie jaar May die over zich heen liet lopen, mag dat wel eens. Cameron was ook geen lieverdje. Johnson roept daar dingen die niet gezegd mogen worden, bijvoorbeeld dat een oppositieleider die dikke vrienden was met de IRA en het Britse kernarsenaal meteen wilde vernietigen, nooit de sleutels van nummer 10 zou moeten krijgen. Of dat Jo Swinson, de nieuwe leider van de Liberal Democrats, die hem aan één stuk door ongeschikt als premier noemt en voor rotte vis uitkaffert, in het geniep brieven stuurde naar Juncker van de EU om die op het hart te drukken vooral niet aan Johnson toe te geven, een actie die opgevat kan worden als hoogverraad. Die onthulling had ze overigens niet zien aankomen: haar blik na deze bekendmaking zal ik nooit vergeten.

Johnson gebruikt binnen en buiten het Lagerhuis woorden als ‘surrender’, ‘collusion’ en ‘humbug’, om te beschrijven wat de oppositie doet en zegt. Die oppositie huilt krokodillentranen en zeurt dat zulke woorden levensbedreigend zijn, verwijzend naar hun collega Jo Cox, die in de aanloop van het brexitreferendum werd vermoord door een gestoorde rechtsextremist. In het licht van wat Johnson zelf allemaal naar zijn hoofd krijgt, houdt hij zich nog enorm in; met als abject dieptepunt een muzikant die met het afgehakte en bloederige hoofd van de premier op een podium stond te zwaaien, en daarbij luidkeels werd toegejuicht.

The Independent/Twitter

Rapper Slowthai paradeert met een vals afgehakt hoofd van premier Boris Johnson bij de voorstelling van zijn nieuw album.

Buiten het Lagerhuis heb ik Johnson nooit onaardig horen of zien doen. Bekijk dan eens een interview met Jeremy Corbyn, die een dezer dagen wel eens langs de achterdeur tijdelijk premier van het Verenigd Koninkrijk zou kunnen worden. Corbyn misdraagt zich tegen iedere journalist die ongewenste vragen stelt, bijvoorbeeld over zijn innige banden met Hamas en de IRA, zijn werk voor de Iraanse staatstelevisie, of zijn obsessie tegen Israël. Hij gaat meteen geïrriteerd doen en wordt venijnig. Als die man ooit de baas wordt, kun je wachten tot de eerste journalist achter de tralies gaat.

Regering wil vallen, oppositie weigert verkiezingen

‘A British prime minister held in No.10 against his will‘, dat is de situatie waarin Johnson zich op dit moment bevindt. Hij wordt gegijzeld door het parlement, waar hij zo’n veertig zetels tekort komt. Vroeger kon een eerste minister naar hartenlust verkiezingen uitschrijven, maar om verschillende redenen is daar met de Fixed-term Parliaments Act van 2011 een eind aan gemaakt. Er is nu een tweederde meerderheid voor nodig, of een geslaagde motie van wantrouwen.

Johnson bood al tweemaal verkiezingen aan en daagde de oppositie uit met een motie van wantrouwen te komen, maar dat vertikt ze. Ten eerste staat Labour een electoraal pak slaag te wachten, ten tweede zou Johnson in de noodzakelijke aanloop van anderhalve maand naar verkiezingen wel eens een no-deal brexit kunnen bewerkstelligen, volgens de oppositie zo schadelijk als de pest en de hongersnood tegelijk. Maar de voornaamste reden is dat de premier politieke schade oploopt zolang hij machteloos op zijn plek moet blijven zitten.

Hij kan gedwongen worden gevolg te geven aan een eerder aangenomen motie van Labour, die hem gebiedt bij de EU met de pet in de hand uitstel te gaan vragen voor brexit, en de lengte van dat uitstel aan de EU laat. Johnson blijft die motie correct een ‘surrender bill’ noemen. Inmiddels is uitgelekt dat verschillende parlementsleden met Franse ministers en hoge functionarissen van de EU hebben overlegd over het opstellen van deze motie… Men vraagt advies aan de Fransen en de EU om de handen van de eigen regering te kunnen binden.

Er wordt ook gesuggereerd dat het plan is om kamervoorzitter en ultra-Remainer John Bercow namens het Britse parlement bij de EU om uitstel te laten vragen. De man heeft momenteel de facto meer macht dan premier Johnson…

De perverse rol van het Hooggerechtshof

Het zal u niet zijn ontgaan dat het parlement momenteel alleen in zitting is omdat het hoogste gerechtshof van het Verenigd Koninkrijk de recente schorsing door de koningin — die ze deed op verzoek van Johnson — onwettig en nietig heeft verklaard, met als argument dat de volksvertegenwoordigers belet zou worden kerntaken als het controleren van de regering uit te voeren. Niet dat Johnson gelogen zou hebben tegen de majesteit, zoals links en rechts wordt beweerd, daar deed het Supreme Court geen uitspraak over.

Sinds het parlement weer open is, heeft er overigens weinig meer plaatsgevonden dan onbehouwen scheldkanonnades vanuit de oppositiebanken, en een stevig weerwoord van de premier en zijn ministers.

De reacties op deze uitspraak van het hoogste gerechtshof waren extreem, zowel in karakter als verscheidenheid. Remain-gezinde media en politici spreken over een ‘vernietigend oordeel’, terwijl in Leave-gezinde en staatsrechtelijk hooggeleerde kringen eerder wordt gesproken over een ‘constitutional outrage‘. Johnson zelf reageerde opvallend rustig. Hij had respect voor de rechters, maar met de uitspraak was hij het niet eens.

Het laatste woord is hier zeker nog niet over gevallen, maar bekende staatsrechtexperts hebben nu al geen spaander van het oordeel overgelaten, en de hoogst gewaardeerde rechtsfilosoof van het Verenigd Koninkrijk, emeritus hoogleraar John Finnis, zelf raadgever van de koningin, zat het zo enorm dwars dat hij er nu al een artikel aan wijdde: The unconstitutionality of the Supreme Court’s prorogation judgment (pdf). Finnis, die leden van de hoogste gerechtshoven van Amerika en Australië in de collegebanken van Oxford had, legt uit dat het vonnis ‘door en door politiek’ is, en dat het Supreme Court zichzelf ten onrechte als hoogste constitutionele macht heeft neergezet en daarmee onherstelbare schade toebrengt aan ’the rule of law’.

Het enige dat werkelijk speelde in hoe dit juridische bastion van het establishment tot zijn vonnis kwam, is, volgens een columnist: ‘There is only one law. The law is there must be no Brexit. That is the whole of the law.‘ De stuk voor stuk onwrikbaar pro-Remain gezinde rechters van het Supreme Court maakten dan ook geen woord vuil aan de eerdere uitspraak van de één na hoogste rechter. Die had verklaard dat dit een zaak voor de politiek was, niet voor rechters.

Diepe zakken en spinning

Wie was trouwens de klager? Gina Miller, een steenrijke zakenvrouw, oorspronkelijk uit de financiële wereld, die twee jaar geleden ook al met succes de regering May aanklaagde om het parlement meer invloed te bezorgen in de Artikel 50-procedure die tot brexit moet leiden. Haar team van advocaten bestaat uit de duurste vakbroeders van het land, met een tarief dat net onder een half miljoen pond begint. Daarvoor hebben ze puik werk geleverd, eerlijk is eerlijk. In het Verenigd Koninkrijk via de rechtbank de democratie te lijf gaan is mogelijk, maar duidelijk geen zaak voor de smalle beurs.

Op zondag, de dag dat ik dit schrijf en de eerste dag van het congres van de Tories in Manchester, zag ik Johnson op werkbezoek in een ziekenhuis daar, waar hij opvallend hartelijk werd ontvangen door verplegers en patiënten. Hij zat aan het bed van een gepensioneerde loodgieter en nam de tijd met hem te spreken. De doodzieke man was zichtbaar ontroerd. De BBC koos voor andere beelden: Johnsons aankomst bij het congres, waar hij door de politie beschermd moest worden tegen een horde hysterische Remainers. Het waren er niet veel, maar herrie maakten ze des te meer.

Deze week zal het parlement onder de kwaadaardige leiding van aarts-Remainer Bercow aansturen op de vorming van een regering van ‘Nationale Eenheid’. Een farce natuurlijk: die eenheid is verder weg dan ooit… Kiezer en democratie zijn uit dit machtsspel totaal verdwenen.