Toen François Perin het over onze beschaving had, en tegen de auto fulmineerde…

François Perin en ik hebben meer dan dertig jaar intens contact gehouden. Als ik met hem discussieerde leek het alsof Voltaire voor me stond, met wie hij trouwens het scherpe profiel en de bijtende humor gemeen had. Deze ‘verbo-moteur’, zoals hij zichzelf graag noemde, was gefascineerd door de oorsprong en de uiteindelijke bestemming der dingen, in een zoektocht naar geestelijk evenwicht. Een aspect van zijn persoonlijkheid dat weinig bekend is en dat hij schetste in zijn boek ‘Franc-parler’ in 1996. Hij pleitte daarin voor een nieuw humanisme, bevrijd van het keurslijf van christendom en rationalisme. Men ontdekt ook dat het contemplatieve leven deze atheïst en vrijmetselaar waarlijk fascineerde.

Religieuze vrijmetselaar

De tragiek die wij vandaag meemaken, schreef François Perin toe aan de valstrik van de woorden waarin de monotheïstische religies zich hebben laten vangen: Als God bestond, dan zou hij formeel moeten verbieden dat men in zijn naam spreekt, want om het even welke taal heeft enkel een contingente en relatieve waarde. Elk woord dat men hem toeschrijft zou hem in dodelijke gevangenis opsluiten, en elk nieuw woord zou verstenen tot een granieten afgodsbeeld, om eens te meer mensen te terroriseren en te stenigen. Een boodschap die vandaag meer dan ooit zin heeft!

François Perin legde uit hoe zijn persoonlijkheid gevormd werd rond deze trits: Boeddha, Epicurus en de godheden van de Grieks-Romeinse oudheid. Als de antieke beschaving had overleefd, wat zou dat een gelukkige ontwikkeling zijn geweest, zonder die verscheurende gewetenscrisis, en ook zonder de platte vulgariteit waarin deze ontkerstende wereld vandaag wegzinkt, bij gebrek aan vervangende wijsheid.

Mediteren in een storm

Voor François Perin snelde de mensheid haar ondergang tegemoet als zij geen nieuwe levenskunst hervond, als zij zich niet van de dodelijke dogma’s wist te ontdoen. Door serene meditatie, verklaarde hij, kunnen wij ons van onze illusies en van onze eigen eigendunk ontdoen.

Over die meditatie, deze grappige anekdote: toen François Perin minister was geworden, had de socialistische oppositie besloten hem in het parlement zodanig te bestoken dat hij uit zijn vel zou springen. Jos Van Eynde, de leider van de Vlaamse socialisten, was in die dingen bijzonder bedreven. Perin vroeg toen aan een zaalwachter om hem een glas water te brengen, en daar staarde hij gefixeerd naar, en bracht een ademhalingstechniek in de praktijk die hij had geleerd bij een stage in de abdij van Orval. Op die manier bleef hij volmaakt onbewogen onder het getier van Van Eynde, in die mate dat deze aan de Eerste minister vroeg of hij aan de nieuwe minister een kalmeermiddel had toegediend!

De auto was een ongelukkige uitvinding

Het klimaatdossier en de milieukwesties staan vandaag op de voorgrond. Hieromtrent zei François Perin: Voor de auto, die me met zijn egocentrisme en blinde verspilling symbool lijkt te staan voor de westerse industriële stupiditeit, krijg ik stilaan een afkeer die bijna op haat lijkt. Als ik per fiets naar de Wetstraat kon rijden, ik deed het! Ah, konden we de auto maar naar het kerkhof helpen! (‘La Libre Belgique’, 28 december 1974).

Perin, even lucide als altijd!

vertaling Marc Vanfraechem