Tornado Anuna raast door media en maatschappij

Het duurt het meestal vele decennia vooraleer wetenschappers tot een consensus komen omtrent een model dat juiste resultaten levert om voorspellingen te doen. Ideeën, doctrines… ik noem het brein-apps (‘memes’ is volgens sommigen een hype-woord), vermenigvuldigen zich per amore o per forza, zoals DNA dat doet. En het gaat er heftig aan toe. Er is een overvloed van voorbeelden te citeren die nooit in de dikke Chemistry, Physics, Molecular Biology, Neurology, Psychiatrics, Sociology… lesboeken komen – daarin staan enkel de consensusmodellen. Zeker voor chemie en fysica, de enige twee die al een stevige consensus basis, wetten, vergelijkingen, en modellen hebben. Vanaf moleculaire biologie en neurologie en Sociale wetenschappen wordt wetenschap meer en meer embryonaal. Maar zeker des te meer boeiend.

Eén sprekend voorbeeld omtrent consensus: John Dalton stelt rond 1800 dat materie bestaat uit atomen. Dat is dus een model. ‘Onzin’ zeiden de beste fysici en fysico-chemici gedurende een eeuw. Wie dit gelooft is een ketter! Top-fysicus Boltzmann gelooft in atomen, maar ondergaat fysiek en mentaal de kruistocht tegen de gevestigde orde. Hij pleegt zelfmoord in 1906, maar aangezien de atomaire ketter een genie was krijgt hij wel een mooie grafzerk met één van zijn belangrijkste wetenschappelijke vergelijkingen erop gegraveerd! The Yeah have it! Het atoom mag aan bod komen op de universiteiten zonder dat je bij de rector ontboden wordt.

De wetenschap heeft nog geen consensus omtrent ‘Antropogenic Global Warming’ (AGW)

Tegenwoordig woedt de wetenschappelijke strijd ook op internet. Voor wat betreft de opwarming van de aarde door toedoen van de mens (AGW) is dit niet anders. Wanneer is er hierover een consensus? Dat is heel éénvoudig voor een exacte wetenschapper: vanaf het ogenblik dat wetenschappers met grote naam en expertise in het veld stoppen om er op te wijzen dat CO2 mogelijk niet de oorzaak is van opwarming, maar wel het gevolg. Als alle neuzen in dezelfde richting wijzen in de lesboeken. Dat is in 2019 nog bijlange niet het geval zoals ik heb nagekeken. De zevental publicaties die allen naar een ‘97% consensus’ verwijzen, en een extra ‘consensus on consensus’ additie van één van de auteurs, John Cook, (ref. 1) ten spijt. Het artikel van John Cook en medeauteurs is dé referentie, en vrij beschikbaar op internet. Inspectie ervan leerde mij zijn onorthodoxe aanpak. Richard Tol (Research Gate score = 45 voor de wetenschappers) onderzoekt de andere fundamentele fouten  omtrent dit belangrijkste consensusartikel (ref. 2). Hij maakt op een wetenschappelijke manier brandhout van de 97% consensus. De strijd tussen Cook en Tol woedt nog verder tot in 2016, en de kemphanen komen niet tot een consensus over de ‘consensus on consensus’. Daarbij komt nog een mea culpa van één van de andere auteurs die aan de basis lag van het 97% consensus-geloof, M.K. Zimmerman: ‘I think I’m actually more neutral on the issue now than I was before I started the project’.  Dus: Neen, het is nog decennia wachten op een AGW consensus. Meten, meten, meten…

Wat zeggen de internationale wetenschappelijke congressen?

Ik overliep de voordrachten op een aantal internationale congressen. Zij blijven opvallend voorzichtig. Geen hysterisch gedoe, geen shows. Op de ‘5th World Conference on Climate Change’ (5 oktober 2018, in het VK) wordt één en ander door de organisatoren samengevat als (vertaald): ‘De meeste wetenschappers zijn het erover eens dat de temperatuur van de aarde toeneemt, en velen geloven dat mensen bijdragen tot deze opwarmings trend’.   Er wordt dus niet uitgesloten (er staat ‘bijdragen’) dat de aarde ook opwarmt door natuurlijke oorzaken. Zij schrijven ‘velen geloven’, niet ‘97% gelooft’. Voor de komende 6th World Conference on Climate Change (9-11 september 2019, Berlijn) luidt de ‘consensus’ op zijn homepage: ‘Menselijke activiteit is de fundamentele driver van environmental change. Individuen verbruiken petroleum en zetten bossen om in landbouwgrond. Sinds de industriële revolutie hebben individuen steeds meer petroleum verbruikt en enorme oppervlakten land omgezet van bos naar landbouwgrond. CO2 is de primaire driver van door mensen geïnduceerde verandering”. Let wel dat ze de deur openlaten voor niet door mensen geïnduceerde verandering, dus met een natuurlijke oorzaak, en ontbossing sterk benadrukken. Het is een verademing om te zien dat de wetenschap rustig en nuchter blijft, en alle oorzaken van opwarming probeert te traceren, ook natuurlijke.

Geen consensus betekent niet dat we verkeerd bezig zijn

Zeker niet. Zelfs al zou de opwarming van de aarde bijvoorbeeld eerder een gevolg zijn van wisselende zonne-activiteit, zoals een vrij groot aantal experten beweren. En dat die opwarming CO2-gas vrijstelt uit de oceanen, waardoor je gedurende 400.000 jaar een perfecte correlatie hebt tussen temperatuur en CO2-concentraties. Een niet onaardige hypothese. Die experten zijn er niet op uit om de CO2-uitstoot-stop tegen te houden, maar wel om een wetenschappelijke hypothese experimenteel eerlijk te testen. Dus hou er mee op om deze experten uit de media te houden. Maar werk voort aan de punten die door Drawdown en equivalente instellingen zijn naar voor gebracht (mijn vorige artikel in Doorbraak: ‘Wordt dit de ecologische revolutie?’). Zij kunnen enkel positieve effecten hebben op onze levensstijl en onze fysieke en mentale gezondheid. Het is nooit wijs om natuurlijke evenwichten te verstoren, ook niet de concentratie van CO2. Die stijgt absoluut zeker door de verbranding van fossiele brandstoffen en bossen boven een in 400.000 jaar nooit geziene 300 ppm, daarover is een wetenschappelijke consensus!

Temperatuur is één ding, maar CO2 is ook belangrijk voor de zuurtegraad

CO2 is wel degelijk een belangrijk gas. Het woord ‘gas’ komt van de Vlaming Jan van Helmont (rond 1600), iemand die mee aan de wieg staat van de moderne wetenschap, en die met CO2 experimenteerde.  Je zit het CO2 constant uit te ademen. Je longen worden door je hersens aangestuurd om sneller of trager te werken. Niet alleen om zuurstof op te nemen, maar ook om CO2 af te geven. Als je sport, dan produceer je meer CO2, en ga je dus sneller ademen. Zou je je adem inhouden, dan val je gewoon flauw omdat de zuurtegraad van je bloed te laag wordt vanwege een te hoog CO2-gehalte. Ons lichaam heeft een prachtig maar complex systeem om die zuurtegraad te ‘bufferen’, in seconden tijd. Onze longen (ademhalingsfrequentie) en nieren zorgen daarvoor. Eén van de mooiste en meest fundamentele chemische evenwichtsystemen.

De aarde en de oceanen hebben een volledig gelijkaardig systeem om de zuurtegraad van waters bij te stellen, te bufferen. Maar de tijd waarop het zich instelt is van een volledig andere grootteorde. Hier moet je met honderden jaren rekenen, niet met vijf seconden. De meest actieve spelers in dit systeem zijn CO2 en kalksteen (CaCO3). Om te begrijpen welk effect CO2 op de oceanen uitoefent, bekijk je best eenvoudige websites. Maar hier zit wel een belangrijk punt om de effecten van de CO2 concentraties scherp in de gaten te houden. Bekijk ook maar eens de ‘Argo floats’, die metingen doen in de oceanen, en hun resultaten doorseinen naar de satellieten!

Laat ons even het IPCC-rapport afwachten omtrent het effect van CO2 op de oceanen (eind 2019). Maar ook hier is de wetenschap nog niet aan een consensus toe. Mogelijk buffert de aarde onze CO2-uitstoot afkomstig van verbranding van brandstoffen en bossen, mogelijk ook niet. Beter is het dus beide te reduceren. En te meten, meten, meten…

De media promoten het niet bestaande ‘consensus’-model

Nic Balthazar was de gedroomde predikant voor een inderhaast ineengevezen Canvas-show omtrent klimaatopwarming. Er waren veel kinderen aanwezig, BV’s, enkele politici, en Anuna. Uitwendig straalt ze de rustige vastberadenheid uit van een sfinks, maar wat er binnenin omgaat weten we niet. De show van Nic deed me denken aan de in Sao Paulo geregeld toevallig geziene vertoningen waarbij een bevlogen boodschapper enkele honderden toeschouwers begeesterde met de blijde boodschap dat hun verlossing nabij was. Nic doet dat prima, maar wetenschap is geen evangelie, geen dogmatische doctrine.

Als de wetenschap alle zijden van het fenomeen bestudeert (zie wetenschappelijke congressen), dan mag je dat als journalist niet uit zijn context trekken. Ook zijn standpunt over migratie doet wenkbrauwen fronsen. Migratie is volgens Nic (en zijn adviseurs) te wijten aan het klimaat. En wij, geïndustrialiseerden, zijn verantwoordelijk voor global warming. Dus de schuld van het migratieprobleem ligt bij ons als mijn logicaformules van het tweede bachelorjaar nog kloppen! Niet aan een zes kinderen/vrouw-verhouding in vele ontwikkelingslanden. Klimaatveranderingen zullen er altijd en overal zijn, en aanleiding geven tot sterke migraties. Eenzelfde teneur bij een De eerste klimaatvluchtelingen-programma van Vranckx. De Missisipidelta van Louisiana is een immer bewegend natuurlijk systeem, waar landmassa’s verdwijnen en verschijnen op relatief korte termijnen (decennia). Dat is altijd zo geweest, maar wordt nu extra beïnvloed door de delta te bewonen en er industriële activiteit in te planten (ref. 3).  Nu worden deze natuurfenomenen in het programma toegeschreven aan… klimaatopwarming! De constante verschuivingen in het Zwin zijn gedeeltelijk te wijten aan menselijke activiteit – van ver vóór de industriële revolutie maar ook aan globale temperatuurveranderingen van honderden jaren geleden.

Overbevolking is oorzaak nr. 1 van AGW volgens Drawdown

Drawdown plaatst familieplanning, en opvoeding van meisjes in de tien belangrijkste te nemen maatregelen om door de mens veroorzaakte klimaatopwarming te beheersen. Samengeteld zijn ze nr. 1. Voor het eerst maakte Nic op VRT gewag van een ‘we zijn met te veel’ uitspraak. Hij voegde er direct aan toe: ‘dit ligt niet aan de jonge kinderen, maar aan de mensen die te lang leven’. Ik pleit medeplichtig, maar ik checkte toch even www.statista.com. In Afrika is 41% van de mensen jonger dan 15 jaar. En Afrika is niet alleen. Dat is een tijdbom voor die mensen volgens onze demografen (die ik nu even niet vernoem om hun carrière niet te beïnvloeden), én voor global warming (gegevens van Drawdown), én voor de natuur. Het is waar dat het onze schuld is: wij hebben hen niet tijdig overtuigd dat de pil bestaat, en dat vrouwen het recht hebben te beslissen wanneer ze zwanger worden. Ook Afrikaanse vrouwen, en ik geef toe dat één en ander laat tot mijn generatie was doorgedrongen. Tot wanneer je ernstig in gesprek gaat met Afrikaanse mensen – wat ik in mijn carrière kon doen.

Er is geen media-aandacht voor familieplanning, ondanks de enorme aandacht die de wetenschap eraan besteedt (Ref. 4). In Knack (12 februari 2019) zegt de directeur van het WWF Antoine Lebrun: ‘Dat is een heikel punt waar ngo’s niet graag over spreken. De capaciteit om veel mensen een comfortabel bestaan te gunnen is niet eindeloos’. Prinses Esmeralda, ere-ambassadrice van WWF België  geeft in dat artikel wel toe dat enkel kalasjnikovs nog een garantie bieden om gorilla’s in het Virunga park te laten overleven omdat de bevolkingsdruk op het park enorm groot is. Kan iemand haar en de ngo’s overtuigen dat de pil moreel meer verantwoord is dan kalasjnikovs? Dat wordt onderschreven door  de United Nations Population Fund (UNFPA), door SheDecides, en de WHO. En wat met de meer dan 100 Belgische ngo’s? Not interested, zegt Antoine Lebrun (zie hoger).

Een onverantwoordelijk gedrag dus, ondanks goede bedoelingen en mogelijk goede projecten gaat de situatie van kwaad naar rampzalig. En dat is niet de fout van, maar binnenkort wel een enorme bron van klimaatopwarming, migratie en oorlog. Hier zou de tornado Anuna belangrijk kunnen worden. Zij kan de Vlaming niet alleen doen nadenken over zijn levensstijl, maar ook over de (hachelijke) positie van de vrouw in ontwikkelingslanden. Als vrouwen hun oeroude rechten en status willen terugkrijgen, dan is het nu het moment Anuna!

_____

Referenties

Ref. 1. “Consensus on consensus: a synthesis of consensus estimates on human-caused global warming”. J. Cook, N. Oreskes, P. T. Doran, W. R. L. Anderegg, B. Verheggen, E.W. Maibach, J. S. Carlton, S. Lewandowsky, A. G. Skuce, S. A. Green. Environmental Research Letters 11(4) April 2016, 048002.

Ref. 2. “Quantifying the consensus on anthropogenic global warming in the literature: A re-analysis”. R. S. J. Tol, Energy Policy (Elsevier), 73, October 2014, p 701-705.

Ref. 3. “Landscape Modeling of the Mississippi Delta”. J. F. Martin,  E. Reyes,  G. P. Kemp,  H. Mashriqui,  J. W. Day., BioScience, 52 (4), April 1, 2002, p 357–365.

Ref. 4. “Investing in Family Planning: Key to Achieving the Sustainable Development Goals”. E. Starbird, M. Norton, and R. Marcusa, Glob. Health Sci. Pract., 4(2), June 20, 2016, p 191–210.

Ref. 4. “Investing in Family Planning: Key to Achieving the Sustainable Development Goals”. E. Starbird, M. Norton, and R. Marcusa, Glob. Health Sci. Pract., 4(2), June 20, 2016, p 191–210.