China liet steken vallen

Het land ligt stil, weldra de hele wereld. Het globaal karakter van het nieuwe coronavirus lijkt ondertussen een nieuwe verbroedering tussen Oost en West te faciliteren. Wie heeft de hulpverleners uit China immers niet zien aankomen op de luchthaven van Milaan? De motieven van de medici die ons te hulp schieten zijn ongetwijfeld nobel, hun ervaring met het virus van onschatbaar belang.

Maar wie had gedacht dat de Chinese overheid zo met ons inzat? Een gezond scepticisme zou leiden tot kritische vragen — niet meteen iets waar men de Chinese politieke cultuur mee associeert. Een cynicus zou zelfs vermoeden dat China iets goed te maken heeft of — en dit is helemaal van de pot gerukt — dat de Volksrepubliek een succesvolle marketingcampagne in gang zette om haar imago op te boenen.

Groene Maneblusser

Dit is uiteraard niet het geval. De partijbonzen van de Chinese Communistische Partij hebben waarschijnlijk de tweets van Kristof Calvo gelezen, over hoe het vandaag ‘niet gaat over partijen en coalities’, maar ‘over een gemeenschappelijke vijand: corona’. De platitudes van de Groene Maneblusser (nog steeds Calvo, niet Somers) inspireerden President Xi en consorten tot een We Are The World-houding ten aanzien van het westen. Na nog snel even wat oppositiejournalisten monddood te hebben gemaakt wegens het verspreiden van fake news  (dat waar bleek te zijn) en enkele Oeigoeren in concentratiequarantaine te hebben geplaatst, mobiliseerde de Volksrepubliek voor een nieuwe Grote Sprong Voorwaarts, ééntje met beide voeten West-Europa in.

Of de extra manschappen en het materiaal gewenst of noodzakelijk zijn voor de behandeling van de coronaslachtoffers valt buiten het bestek van deze bijdrage. Het antwoord op deze vraag (‘ja’) wordt dan ook niet in twijfel getrokken. De bedoeling is om de perceptieoorlog die in het voordeel van het Chinese regime lijkt te kantelen aan te kaarten. Er komt immers een tijdperk na Covid-19 waarin rekeningen moeten worden vereffend; waarin Europa gelaserfocust moet zijn op het gevaar dat de Alleinschuld inhoudt voor wat ons overkomt. En iets zegt mij dat we voor díe taak niet op professor Van Ranst kunnen rekenen.

Buon governo

De Chinese propagandamachine draait op volle toeren. Een klassieke tactiek wordt gehanteerd. Stap 1: ontken iets met de beschuldigingen te maken te hebben. Meer nog, word woedend wanneer geïnsinueerd wordt dat er iets fout liep binnen de eigen operatie. Stap 2: reik een plausibele alternatieve uitleg aan voor de problemen die worden ervaren. De Chinese overheid doet dit met verve. China promoot zich als hét land waar dankzij ‘krachtdadig optreden’ van de partij een groter drama werd vermeden — een voorbeeld van buon governo. Ondertussen propagandeert het ministerie van Buitenlandse Zaken een samenzweringstheorie dat niet Chinese incompetentie en desinformatie aan de grondslag liggen van deze pandemie, maar wel het Amerikaanse leger. Handig toch, dat net het ‘imperialisme’ van de geopolitieke rivaal de schuldige blijkt te zijn?

Feiten zijn evenwel een vervelend beestje. Axios maakte een handige tijdlijn gebaseerd op de verslaggeving van verschillende uitgaven waaronder de Washington Post, Wall Street Journal  en South China Morning Post. Uit dit overzicht blijkt dat China vakkundig bezorgde stemmen uit de medische wereld het zwijgen oplegde en alarmerende informatie onder de mat moffelde.

Kostbare weken gingen verloren.

Ondertussen loog de overheid tegen onder meer de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) over de interpersoonlijke overdraagbaarheid. Kostbare weken gingen verloren. En uit een onderzoek van de University of Southampton blijkt dat net die weken het verschil hadden kunnen maken. De website van de universiteit meldt het volgende:

‘The research also found that if interventions in the country could have been conducted one week, two weeks, or three weeks earlier, cases could have been reduced by 66 percent, 86 percent and 95 percent respectively — significantly limiting the geographical spread of the disease.’ 

(‘Uit het onderzoek bleek ook dat als interventies in het land een week, twee weken of drie weken eerder hadden kunnen worden uitgevoerd, de gevallen met respectievelijk 66%, 86% en 95% hadden kunnen worden verminderd — waardoor de geografische verspreiding van de ziekte aanzienlijk werd beperkt.’)

Dus ja, dit is in zekere zin een ‘Chinees virus’. En ja, de Chinese overheid treft schuld. Het is niet xenofoob — trouwens een vreemd woord, waarom zouden we bang moeten zijn van China? — het nieuwe coronavirus het ‘Wuhanvirus’ of ‘Chinees virus’ te noemen (ik ben wel fan van ‘Kung-flu’), maar buiten Donald Trump komt daar waarschijnlijk geen enkele politicus mee weg. Door het coronavirus ‘het Chinese virus‘ te noemen, legt Trump op zijn eigen manier, niet geheel onterecht de hoofdverantwoordelijkheid voor de uitbraak van deze pandemie bij de Chinese Volksrepubliek.

Laat deze terminologie als een geheugensteuntje dienen voor de volgende keer dat Belgische ondernemingen een investering plannen op het territorium van de grootste mensenrechtenschender op de planeet. Of wanneer ze solliciteren naar oosterse centen, al dan niet geholpen door ons koningshuis. Dé reden waarom wij vandaag moeten roeien met de riemen die we hebben is omdat China dat niet deed. En we zijn lang niet verontwaardigd genoeg.

De Wever en Gerlache

Vlaamse opiniemakers — en dat zijn zowat alle Vlamingen in quarantaine — zijn wel degelijk boos. Niet op de Chinese dictatuur, maar wel op Boris Johnson omdat hij net dezelfde fouten maakt die ons olijk ontkenningsduo Van Ranst en De Block maakten. En op de minister-president van Nederland, Mark Rutte. Belgische feestvierders moeten het ook ontgelden — op tv en Twitter. Terecht. Hun asociale gedrag vergemakkelijkt zonder twijfel de verspreiding van de virale killer. En toch zou onze politieke kaste zich moeten afvragen waarom zo velen zich ongemakkelijk voelen bij de quasi totale eliminatie van ons sociaal leven.

Het debat in De Afspraak  van 20 maart geeft u een idee. Daarin gingen Bart De Wever en Alain Gerlache in discussie over het door de N-VA-voorzitter gepromote oorlogskabinet bestaande uit electorale zwaargewichten aan beide zijden van de taalgrens. De RTBF-journalist, zichtbaar verbijsterd door de commotie aan Nederlandstalige zijde, begreep niet waarom De Wever zo aangedaan was door Magnettes verbroken belofte. PS-partijbaronnen vonden de coalitie immers dermate imbuvable  dat de huidige rompregering in het zadel moest blijven. Een regering die aan Vlaamse zijde volgens de meest recente peiling op het vertrouwen van 21% van de Vlamingen kan rekenen. Dat moet hij toch begrijpen? En ondertussen keek de Vlaming naar de groepsfoto van de nieuwe oude regering en dacht: ‘Wie zijn die mensen?’

Vertrouwen van de kiezer

Deze regering heeft een legitimiteitsprobleem. Geen vergoelijking van de huidige samenstelling kan verbloemen dat ze bestaat uit ‘vervangers en vervangers van vervangers’ (dixit BDW). The B Team, terwijl het land nood heeft aan The A Team. Maar dankzij de PS-voorzitter blijft dat op de bank. En dit triest clubje ministers gaat u een samenscholingsverbod van — laten we even eerlijk zijn — onbepaalde duur opleggen. Dit restkabinet gaat u verbieden met uw vrienden af te spreken, uw partner te bezoeken of een fietstocht aan zee te maken. Nu zijn de Vlamingen misschien geen revolutionair volk, tamme huisdieren zijn ze ook niet. Bij gebrek aan leiderschap dat vertrouwen inboezemt, vrees ik voor de dag dat gewenning intreedt, niet voor de maatregelen, maar voor de ziekte.

Joël De Ceulaer van De Morgen  vindt ondertussen dat De Wever ‘gortig oppositie voerde’ toen hij het democratisch deficit van deze regering aankaartte en, zo meent JDC, dat deze regering wel ex-post het vertrouwen van de bevolking zal krijgen, eenmaal ze de crisis bedwongen heeft. Het motto van zowat iedere verlichte despoot: het volk zal begrijpen wat voor een geweldig heerser ik ben, zodra ze mijn briljant beleid begrijpen. Maar zo werkt het niet in België. Geen regering heeft het recht het vertrouwen te eisen nadat ze de eed bij de koning aflegde; politieke partijen vragen dat vertrouwen nederig aan de kiezer alvorens ze zo’n bestuurscollectief vormen. Het is van primordiaal belang dat ieder van ons niet té volgzaam wordt; dat we China enkel en alleen als gidsland percipiëren op vlak van mondmaskerproductie, als u begrijpt wat ik bedoel.