Trump verdeelt en heerst een beetje

De Verenigde Staten zijn gisteren naar de stembus geweest. Het was vooreerst een recordopkomst voor een tussentijdse verkiezing. Even ter herinnering brengen, Waarvoor gaan de Amerikanen nu naar de stembus? Amerikanen gingen stemmen voor lokale referenda, gemeentelijke bestuurders, rechters en vele andere mandaten. Daarnaast stemden ze voor 36 gouverneurs, 35 senatoren en het volledige Huis van Afgevaardigden (435 verkozenen).

Algemeen

De verkiezingsresultaten geven een gemengd beeld. De Democraten veroveren het Huis van Afgevaardigden en de Republikeinen vergroten hun meerderheid in de Senaat. Daarnaast komen de Democraten uit op 23 gouverneurschappen (+7) en de Republikeinen op 27 (-6). (Alaska werd bestuurd door een onafhankelijke die verloor.)

Gouverneurs

Voor de gouverneurs, voor ons uiteraard minder interessant, tenzij er verkiezingen waren met nationale implicaties springen drie belangrijke races toch in het oog: Florida, Georgia en Wisconsin. Florida, omwille van Florida, de swing state bij uitstek, waar de Trump-getrouwe Ron DeSantis won. Georgia, omdat daar een sterke Democratische Afro-Amerikaanse kandidaat was. Ze verloor evenwel en Georgia blijft dus in Republikeinse handen. En Wisconsin, met de conservatieve gouverneur Walker, bekend omwille van zijn gevechten met de vakbonden en ooit een speciale verkiezing te verduren kreeg, verloor. Niet onbelangrijk is dat Wisconsin de staat was die Trump de overwinning schonk twee jaar geleden.

Huis Van Afgevaardigden

Hier wonnen de Democraten afgetekend. Het hele Huis van Afgevaardigden was herverkiesbaar. Het lijkt er sterk op dat de Democraten zullen uitkomen op 226 zetels (niet alle stemmen zijn bij het schrijven van dit artikel gekend). Dit geeft hun dus een meerderheid van 8 zetels op 435. De Republikeinen komen dus uit op 209 zetels, wat toch een verlies is van 31 zetels. Een iets groter verlies dan gedacht en ook een verlies dat historisch boven het gemiddelde van 24 zetels ligt. Dat de Republikeinen het Huis konden verliezen, werd algemeen aangenomen. Wat opvalt, is dat het net veelal de Republikeinen waren die wat kritischer waren tegenover de president die verloren.

Verder klopt de these wel dat de Republikeinen, waarschijnlijk door de retoriek van de president, het moeilijk hebben in de voorsteden. Zo winnen de Democraten toch een zetel in district rond Oklahoma City, iets wat weinigen voor mogelijk hadden gehouden. Alsook in Texas verliezen de Republikeinen twee zetels, mede door de sterke kandidatuur van Robert O’Rourke, die het Ted Cruz echt moeilijk gemaakt heeft.

Het verlies in het Huis van Afgevaardigden moet toch serieus genomen worden door de Republikeinen. Want, ze werden al bevoordeeld door de hertekening van de kiesdistricten (gerrymandering), het zou dus kunnen dat ze bij die hertekening in 2020 voor moeilijkere verkiezingen in het Huis staan vanaf 2022.

Senaat

Hier hadden de Republikeinen dan weer een grote avond met hoogstwaarschijnlijk 5 nieuwe Senaatszetels, ze verliezen er dan weer eentje in Nevada. De Republikeinen zullen uitkomen op 55 tegenover 45 Democratische zetels. Hier vergroten de Republikeinen hun meerderheid met 4 zetels. In de staat Mississippi is er nog een tweede ronde binnenkort, maar die zetel is normaal gezien Republikeins.

Het moet gezegd worden dat de Democraten hier voor een stevige uitdaging stonden, vergeet niet dat dit de te verdedigen zetels waren van 2012, toen Obama verkozen werd voor een tweede termijn. Maar het is wel opvallend dat de Republikeinen 5 zetels wonnen. Dat was meer dan gedacht.

Opvallend is het verlies van de Democraat Nelson in Florida, hij verloor zijn zetel aan de zittende Republikeinse gouverneur. Ook Indiana, thuisstaat van vice-president Pence, vervangt zijn zittende Democraat door een Republikein.

Wat ook opviel, zie hoger, was de moeilijke race voor de Republikein in Texas, Ted Cruz. Schrijf die O’Rourke maar op, hij heeft de komende twee jaar toch niks te doen en zal zich waarschijnlijk warm lopen voor de presidentiële voorverkiezingen. Cruz betaalt de prijs voor zijn toespraak op de Republikeinse conventie van 2016, toen hij zijn steun voor Trump niet vanop het podium wilde uitspreken. Trump kwam hem nu wel helpen, maar het liet zien dat Cruz een slechte verliezer was. Los daarvan is O’Rourke een sterke charismatische kandidaat, die koffers vol met geld had (ongeveer 3 maal zoveel als Cruz). En Texas wordt Democratischer vanwege de economische boom die veel mensen aantrekt. En die nemen hun politieke overtuiging mee.

Verder behielden de Republikeinen de belangrijke zetels in Tennessee en Arizona en de Democraten die in West-Virginia. West-Virginia is ‘Trump country’, Trump won er in 2016 met 42%(!) verschil. Manchin, de enige Democraat die zich niet liet meeslepen in het circus rond de benoeming van opperrechter Kavanaugh, redde zijn zetel. Zijn collega’s in ‘swing states’ die dat niet deden zitten vanaf januari thuis.

Nationale gevolgen

• Democraten

De Democraten hebben nu het Huis van Afgevaardigden in handen en zullen het de president zo moeilijk mogelijk maken. Ze kunnen verder onderzoeken voeren naar de president en zijn entourage. De mensen uit het Witte Huis zullen zich vaak mogen komen verantwoorden voor de beleidsdaden die ze stellen.

De Democraten moeten hier wel heel voorzichtig mee zijn, er komen nog verkiezingen, Amerikanen houden er niet van dat het constant oorlog is in Washington. En in 2020 staat Donald Trump wel op het stembiljet. De Democraten zullen een moeilijk evenwicht moeten vinden tussen de anti-Trumpfractie en de Democraten die verkozen werden in zogenaamde paarse (Republikeinen rood, Democraten blauw) of rode staten.

De eerste grote test wordt de leiderschapsverkiezing, hier hebben al veel nieuwe verkozenen laten weten dat ze de kandidatuur van Nancy Pelosi niet zullen steunen. Ze hebben een dunne meerderheid van 8-9 zetels, dat wordt alvast een interessant feestje met veel drama. Ook voor impeachment zal men binnen de Democraten, tenzij ze echt iets vinden tegen de president, geen unanimiteit vinden. De spanningen tussen de versterkte linkervleugel en de gematigde vleugel zou wel eens heel groot kunnen worden.

• Republikeinen

De Republikeinen kunnen zich toch optrekken aan de overwinningen in de Senaat, al zal het verlies in het Huis van Afgevaardigden, toch iets groter dan verwacht, toch hard aankomen.

De Senaat is sowieso belangrijker, al is het maar omdat ze verdragen goedkeurt en de leden van de regering en het Hooggerechtshof benoemt. Belangrijk is dat de president zich vooral heeft ingespannen om Senaatszetels te winnen en daar dus ook in geslaagd is. Deze uitslag vermindert de macht van Republikeinse senatoren over de president en de nieuwe verkozenen hebben hun zetel veelal aan hem te danken. Trump komt dus versterkt uit de Senaat, waar het met de flinterdunne meerderheid toch moeilijk werken was. Voor de verkiezing van 2020 is het resultaat in Florida, zowel voor gouverneur als Senaat, een enorme opsteker voor de president.

Trump sterker

Trump komt versterkt uit de Midterms, ondanks het verlies in het Huis van Afgevaardigden. Het feit dat hij, waar hij zijn volle gewicht in de schaal gelegd heeft, zo goed als alle Senaatszetels gewonnen heeft, versterkt zijn interne positie. Eén van de enige zetels in het Huis van Afgevaardigden die hij heeft helpen verdedigen (6^e district Kentucky), werd gewonnen door de Republikein.

Hij is dus meer dan ooit de baas van de Republikeinse partij. Maar de verbouwing van de Republikeinse partij is nog niet helemaal voorbij. Hij zal nu binnenkort (na de tweede ronde in Mississippi?) overgaan tot het ontslag van Jeff Sessions en een getrouwe benoemen. Deze zal dan hoogstwaarschijnlijk een eind maken aan het Mueller-onderzoek, tenzij Mueller zijn rapport eerst publiceert. Dat wordt een periode vol drama, dat kan ik u nu al voorspellen.

Het Huis verliest hij, wat hem de komende jaren hoofdpijn zal geven. Maar de Democraten zullen  hem nu ook tegemoet moeten komen. Dossiers rond infrastructuur en immigratie zullen ze samen moeten oplossen. De Democraten moeten nu tonen dat ze meer kunnen doen dan weerstand bieden. Ze zullen moeten samenwerken met Trump, anders komt er complete stilstand en dat is ook slecht nieuws voor hun kansen in 2020, want dan wordt het Huis opnieuw verkozen in een presidentieel jaar.

Bij de Democraten zal de focus echter beginnen verschuiven naar de voorverkiezingen in hun eigen partij. Er dienen zich veel kandidaten aan, mensen met presidentiële ambities die nu verkozen zijn, zullen hun tijd moeten verdelen tussen Washington en Iowa, New Hampshire en South Carolina. Dat maakt het allemaal niet makkelijker om in Washington oppositie tegen de president te voeren.

De president besloot de avond met een tweet waarin hij de uitslag als een succes bestempelde.