U bezit iets en bent daarmee gelukkig (en rijk)

U en ik zijn de rijkste mensen op aarde. Toch als we de wereldwijde vermogensstudie voor het jaar 2023 van de bank UBS-Crédit Suisse mogen geloven. Met een mediaanvermogen van 229.000 euro springt België over Australië naar de koppositie. De helft van de Belgen bezit minder dan dat bedrag. De andere helft meer.

U en ik geloven dat maar moeilijk. Het gaat zo ver dat ze er bij Het Laatste Nieuws van geschrokken zijn: de studie van UBS is positief nieuws. En toch regende het in hun commentaarsectie en op sociale media klachten. Wij rijk? Dat kan nu toch niet zijn?

Hollanders

Een groot deel van het ongeloof is perfect te verklaren. U en ik hebben misschien wel een behoorlijk appeltje voor de dorst. Maar de overheid, die heeft dat niet. De staatsschuld is niet meegerekend in de telling van UBS. Mocht dat wel het geval zijn, dan zouden we in de rangschikking naar beneden donderen en die vermaledijde Hollanders met hun zurige zuinigheid en toeslagenaffaires voor moeten laten gaan. Gebeurt er nu iets met België, dan betalen wij per direct uit eigen zak.

Maar ook al vallen er vele punten en komma’s te verzinnen bij de studie, de Belgische vermogensstatistiek is betrouwbaar. Dat zegt ook econoom en vermogensbeheerder Geert Noels in Het Laatste Nieuws. De Belg bezit immers a) vastgoed en b) een doorgaans goed gevulde spaarrekening. Makkelijk te lezen economische informatie is dat. En dat is wel een verschil met landen waar een flink deel van de vermogens in aandelen, goud of in God-weet-wat zitten.

Een conclusie die de UBS-studie op zou kunnen leveren, is dat die overheid ook nog eens bijzonder goed herverdeelt in Belgenland. De ongelijkheid is in België klein. Kleiner dan in de ons omringende landen. Zelfs kleiner dan in het vermeende sociale paradijs Zweden.

Leuk voor het komende nieuwjaarsfeest. Waar u uw linkse neefje nu pas echt de mond kan snoeren met de oneliner: Armen? Er is nergens zo weinig ongelijkheid als in België. Ga werken als ge iets wilt. Waar u uw behoorlijk rechtse nonkel de mond kan snoeren met de oneliner: Te hoge belastingen? Zelfs de grootbanken zeggen dat ge rijk zijt.

Geen avontuurtjes

Alle gekheid op een stokje. De studie van UBS ís goed nieuws. Ze toont namelijk aan dat spaarzaamheid en eigendom nog altijd de hoekstenen zijn van een degelijke economie. Dat werken niet alleen loont, maar dat het gros van de mensen daar ook actief naar streeft. Huisje, tuintje, spaarrekeningetje. Niet te veel financiële avontuurtjes. Failliet gaan is een doodzonde. Zo is de Belg een beetje toevallig de rijkste inwoner van de wereld geworden.

Maar wat te denken van de volgende woorden van Paul Donovan, de chief economist van UBS, in het begin van de studie, op pagina 5. Even ademen: ‘De economische behoeften van de mensheid die voortkomen uit het grove najagen van materiële bezittingen is voorbij. De samenleving van vandaag is geëvolueerd tot een economie waarin impact de regel is. Dat betekent bredere eisen voor een duurzame en meer rechtvaardige toekomst bovenop onze traditionele materiële eisen.’

Shht, Paul is nog niet uitgepraat: ‘Op de juiste manier particuliere vermogens aanspreken is van cruciaal belang. Privévermogen zal bepalend zijn voor de kansen die zich voordoen door technologische verandering. Privévermogen zal de leiding nemen om diverse, duurzame samenlevingen te creëren. En om wereldwijde particuliere rijkdom te mobiliseren, moeten we eerst begrijpen waar die rijkdom is, hoe deze wordt gecreëerd en welk beleid de vernietiging ervan kan riskeren.’

Revolutie

Het hoeft niet te verbazen dat Paul Donovan samenwerkt met de private belangenorganisatie Wereld Economisch Forum (WEF). Hij leidt de UBS-studie dan ook in met verwijzingen naar de fourth industrial revolution. Die ‘vierde industriële revolutie’ is, kort samengevat, de radicaal andere economie die technologische vooruitgang ons zal brengen. Buzzwoorden als ‘duurzaamheid’ en ‘rechtvaardigheid’ worden daarbij veelvuldig gebruikt.

Met slogans als You will own nothing and be happy om die revolutie verkoopbaar te maken aan de bevolking, hebben de lui achter het WEF al aanleiding gegeven tot wantrouwen. Men wil dat de gewone burger weinig bezit. Dat zijn minder zorgen voor hem, is efficiënter voor overheid en grootkapitaal en creëert schaalgrootte. Schaalgrootte die uiteindelijk – zo wil de theorie – ook de kleine man ten goede zou moeten komen. Geen ongelijkheid meer.

We zien wat dat geeft: in Duitsland en Nederland, met slechts vijf op de tien huizenbezitters, is de overheid rijker, ja. Maar van de weeromstuit zijn de burgers er armer. En, dus: potentieel minder machtig. Hoeft het daarom te verbazen dat net in Duitsland en Nederland de politieke polarisatie veel sterker is dan bij ons?

Kokosnoot

Donovan en co maken zich zorgen over beleid dat privévermogens zou kunnen vernietigen. Liggen wakker van de vraag hoe privévermogen tot stand komt. Wat impliceert dat zij tenminste de waarde van privébezit erkennen.

Wij zouden zeggen: lees nog eens je eigen studie, Paul. Uit de Verenigde Staten komt namelijk het volgende nieuws: ‘Uitgesplitst naar ras, zagen blanken in de VS hun vermogen in 2022 afnemen, terwijl Afro-Amerikanen vrijwel ongedeerd bleven. Daarentegen behaalden Hispanics een groei van 9,5% in 2022 dankzij hun grotere bezit aan woningen in vergelijking met financiële activa.’

Tel daar dan de goede Belgische mediaan-vermogensprestatie bij, dankzij huizenbezit. Tel daar de ongelofelijke vermogensgroei in Latijns-Amerika bij, waarover de UBS-studie het heeft. In tegenstelling tot West-Europa, waar de vermogens – zelfs in België – afnemen. Ziezo, Paul. Je hoeft niet meer wakker te liggen van de vraag. Hier het antwoord: overal ter wereld willen mensen vooruit. En dat doen ze door te werken, eigendom te verwerven en geld opzij te zetten voor moeilijkere momenten. Niet door basisbezit aan de staat of aan corporatistische belangen af te geven.

Om terug te keren naar het begin: u en ik hebben gelijk om te klagen. Een middenklasse die klaagt is gezond. Zelfs als ze vermogend is. Nu nog onze blik buiten de westerse wereld leren richten. Weg van de postindustriële experten-economen, solidariteitsfilosofen en duurzaamheidspolitici die wakker liggen van de vierde industriële evolutie, maar nog geen kokosnoot zouden kunnen vinden in de tropen.