Uit de hand te koop: Groenland

Met het voorstel om Groenland te kopen van Denemarken heeft Donald Trump weer eens zowel hilariteit als verontwaardiging geoogst. The Wall Street Journal kwam het eerst met dat nieuws voor de dag, waarna de entourage van de president het bevestigde. De VS zouden in één klap ruim 20% in oppervlakte groter worden, een nooit geziene territoriale uitbreiding.

Op zich is zo’n transactie niet nieuw: Amerika kocht eerder al het huidige Alaska van Rusland in 1867, de Filipijnen van Spanje in 1898, en dichter bij ons ruilden Nederland en België in 2016 een paar Maaseilandjes. Uiteraard gaat de Trumpballon over geostrategie, en kan de optie op Groenland niet losgezien worden van de machtsstrijd met China en Rusland om het Noordpoolgebied, mede gelet op de bodemschatten die het gebied herbergt.

De 50.000 Groenlanders, twee keer het inwonersaantal van Overijse, lijken quantité negligable in deze kwestie. Groenland anderzijds zegt dat het niet wil verkopen, een van de oudste trucs om de prijs op te drijven. Vast staat dat Donald Trump hier iets lanceert dat historisch mag genoemd worden, namelijk

De herdefinitie van een natie als vastgoed

Pogingen tot gebiedsuitbreiding zijn zo oud als er menselijke stamverbanden zijn. Extra land betekent extra voedsel, grondstoffen, mankracht, vers genetisch materiaal, en strategische meerwaarde. Traditioneel werd dit in oorlogen beslecht, met alle catastrofale gevolgen van dien voor de mens en het patrimonium. Oorlogen zijn in se domme diefstallen die het beoogde object grotendeels vernietigen. Iets humaner is de annexatie: je wandelt gewoon het gebied binnen en verklaart het tot eigendom. Als de politieke en geostrategische kaarten goed liggen wordt er geen schot gelost, zie de annexatie door Rusland van de Krim in maart 2014, waarbij de bevolking zich overigens bij referendum pro verklaarde.

Uiteraard is ook de annexatie een vorm van toe-eigening, waarover de rest van de wereld dan een pruillip laat hangen. Maar daar komt nu met vastgoedmagnaat Donald Trump verandering in: er moet een overeenkomst zijn die iedereen gelukkig maakt, en daarvoor is het geld ooit uitgevonden. Dankzij het wereldwijd overwinnende kapitalisme kunnen we eindelijk overgaan tot een bepaling van de juiste prijs tussen twee partijen: de definitie van een koop, en dit in principe over alles en met iedereen. Vastgoedtransacties tussen naties zijn in feite vredelievende manieren om territoria te herschikken, tot wederzijds voordeel en genoegen.

Deze herdefinitie van een natie als vastgoed heeft enorme voordelen. Wat Francis Fukuyama ooit aankondigde als het einde van de geschiedenis, namelijk de finale triomf van het kapitalisme op alle andere systemen, zou wel eens tot een planetaire herschikking kunnen leiden die landen eindelijk verlost van hun 19^de eeuwse natie-obsessie: een netwerk van puur financiële, transactionele relaties tussen geografische entiteiten, die van elkaar kopen, leasen, verhuren, helemaal volgende de geplogenheden van de vrije markt, en dit in principe op elk uur van de dag. Dat kan gaan over de VS, Groenland, Limburg, of Zoerle-Parwijs: complete naties kunnen verhandeld worden, maar ook kleine geografische entiteiten kunnen zich via een zoekertje te koop aanbieden.

Het genie van Marc Coucke

Reporters

Dat heeft allemaal opmerkelijke gevolgen, vijfhonderd jaar na Mercator: aardrijkskundige kaarten worden waardeloos, ze veranderen elke dag. Heel de planeet wordt een flux van territoriale verschuivingen zonder dat er ook maar één geweerschot gelost wordt, en dat is een enorme vooruitgang ten aanzien van de stammenoorlogen die nu al ruim 100.000 jaar gevoerd worden.

In deze overgang van oude natiestaten naar vastgoedproducten treden een aantal voortrekkers op, die in één moeite versleten eenmakingsverhalen zoals de EU naar de prullenmand verwijzen. Zakenlui met durf en een flair voor fijne combines, die in staat zijn om out of the box te denken en de klassieke paradigma’s tarten, onder het motto: ‘waarom kopen we het niet gewoon?’ Bij ons is er de onvolprezen Marc Coucke, die het Waalse stadje Durbuy aan het opkopen is om het tot toeristisch belevingscentrum te herscheppen. Maar bedenk eens in hoeverre hij daarmee de politiek achter zich laat, het gezeur van de Vlamingen over transfers en de Walen over een gebrek aan solidariteit: Vlaanderen zou gewoon Wallonië kunnen kopen van België, daarmee is het eeuwige gehakketak voor goed van de baan ,vergeet het confederalisme en de treurnis van de staatshervormingen, case closed.

Dat Frankrijk Wallonië niet wil (wie wel?), kan de prijs zeker drukken. Na de transactie kan er een camping of pretpark van gemaakt worden, of gewoon verder verhuurd als openluchtgevangenis, dat valt allemaal nog te bekijken, maar vast staat dat geen enkele Waal nog hoeft te werken als die koop doorgaat, waarmee alle clichés bevestigd en overstegen worden. Want het weze duidelijk: elke inwoner krijgt een commissieloon op de koop.

Uiteraard hoeft het daarbij niet te blijven: eens de markt open, is werkelijk alles mogelijk. Onze Noorderburen, veel meer bij de pinken op zakelijk vlak dan wij, zullen zeker een oogje op het hoger gelegen Vlaanderen laten vallen, als reservegebied tegen dat de stijgende zeespiegel hen aan de lippen reikt. Ik zou niet te lang meer wachten als ik van de Hollanders was. Maar even goed kan een groep rijke Vlamingen voor een stukje Spanje harde duiten op tafel legt en de autonome republiek Spaanderen uitroept, een Gibraltar van de friet en het bier, men spreekt Vlaams. Dat de Chinezen ondertussen verder gaan met de planeet op te kopen is verder van een ongeëvenaarde ironie: een communistische staat die het kapitalisme toepast op een niveau waarvan wij zelfs niet durfden dromen. Behalve genieën als Coucke en Trump dan.

De canon

VRT

Tot slot de vraag die op de lippen van alle liefhebbers van Vikingseries brandt: is dit niet bijzonder respectloos voor de inwoners, worden de Groenlanders op die manier niet als vee verkocht? Dat hangt er maar vanaf hoe je het bekijkt. Voetballers worden ook als runderen verpatst van de ene club aan de andere, wat kan het hen schelen zolang ze er zelf beter van worden.

Om nog maar eens het versleten woord identiteit te gebruiken: na alle mistspuiterij rond dit begrip, kan heel de identiteit van een natie of regio samengevat worden in de beursgenoteerde waarde ervan. In die zin kan met de mondiale vastgoeddiplomatie een nieuw, postmoderne burger tevoorschijn komen: de burger die bewoner/aandeelhouder wordt van een territorium en er mee de beurswaarde van bepaalt. Daar komen, pas op, ook immateriële en culturele parameters bij kijken: een land is niet alleen de grond en de productiemiddelen, maar ook de menselijke rijkdom, de geschiedenis, de toeristische aantrekkingskracht, en die wordt mee verrekend in de beurswaarde.

Concreet: wie Vlaanderen koopt, koopt ook Will Tura, Lesley-Ann Poppe, Wim Delvoye, Johan Sanctorum, de Fenomenale Feminateek van Louis Paul Boon, het Aalsters Carnaval en last but not least Plopsaland. Allemaal samen behoren zij tot het immateriële patrimonium dat bepaalt of men een dor stuk woestijn dan wel een goudmijn koopt. Voor Groenland is die menselijke meerwaarde, dacht ik, behalve wat folklore zoals dolfijnen martelen tamelijk miniem. Goed punt voor Trump.

In feite dient de fameuze canon, waar nu zoveel over te doen is, gewoon daarvoor: een waardebepaling van het erfgoed die, naast andere objectieve parameters zoals landoppervlakte en het bruto nationaal product, toelaat een prijszetting te maken in de grote planetaire catalogus. Het is goed dat daarover een groot debat ontstaat, want het beslist over onze plaats in de etalage der volken. En zoals gezegd: als aandeelhouder trekt elke burger een dividend, het gaat over harde duiten, niet alleen over zachte verhalen.

Dit postnationalistisch vastgoedconcept is dus wel degelijk grensverleggend. Het kan tot echte wereldvrede leiden, behalve als de Chinezen heel de planeet opkopen, want dan is er geen vrijhandel meer mogelijk. Reden te meer om Trump en Poetin wat korting te geven, kwestie van de markt in evenwicht te houden. Ik hoop dat de Deense regering dit alles in overweging neemt, en na hard onderhandelen de deal afklopt. Wist u trouwens dat Groenland in het neolithicum door Indianen werd bewoond, zijnde de oorspronkelijke bewoners van Amerika? En dat het pas in de middeleeuwen door de Noren en in de 19^de eeuw door de Denen werd gekoloniseerd? In die zin is het zelfs een restitutie, en dat Donald Trump er überhaupt nog iets voor wil geven vind ik een fijne geste.