Vivaldi geeft 750 miljoen euro aan papieren nieuws

750 miljoen euro op vijf jaar. Dat betaalt de regering aan Bpost om elke morgen de krant (en weekbladen) te bezorgen bij wie een abonnement heeft. Toch wel een groot bedrag dat de overheid betaalt aan klantenvoordeel voor bepaalde bedrijven. Iets waarover u in de begunstigde papieren kranten weinig zal lezen.

Freilich

Het bedrag is bekend geworden door een vraag van kamerlid Michael Freilich (N-VA). Die kreeg de tabel met de bedragen. Die bedragen waren door eerdere regeringen tot een soort staatsgeheim verheven. Die bedragen vrijgeven zou een concurrentienadeel voor de post kunnen zijn, klonk het toen. Dat is dan toch veranderd.

https://twitter.com/MichaelFreilich/status/1451206876260098059

In de tabel zie je de bedragen voor dit en volgend jaar: 178 miljoen en dat daalt geleidelijk tot 137,5 miljoen in 2027. Blijkbaar heeft deze regering geen echt begrotingstekort. Er kunnen nog gunsten voor privébedrijven af.

Groen?

De beslissing om dat Bpostcontract voor papieren kranten- en tijdschriftendistributie te verlengen is opmerkelijk. Deze week nog maakte Bert Bultinck van Knack bezwaar tegen de rondrijdende auto’s voor pakjes. En ook minister Petra De Sutter (Groen), onder andere bevoegd voor de post, wil om milieuredenen die pakjesbezorging herbekijken. Die laatste halve kilometer moeten we zelf doen.

Uitgerekend die belanghebbenden en ministers beslissen dan om de honderden auto’s te subsidiëren die elke dag rondrijden om papieren media te bussen. Begrijpt u dat? Het is op zijn minst inconsequent.

Lobbykracht

De lobbykracht van de grote mediagroepen is in deze niet onbelangrijk. De laatste die de politici tegen de haren willen strijken zijn de weinige, en grote, mediagroepen die er zijn. DPG, Mediahuis en Roularta in Vlaanderen bijvoorbeeld. Die winnen bij dit contract. De staat betaalt de portkosten van hun abonnementen.

Er zit ook een communautair kantje aan. Zowat iedereen geeft toe dat de regel vooral bestaat om de Franstalige media overeind te houden. Hun armlastigheid maakt daar blijkbaar deel uit van hun lobbying. Zoals iedereen die gesubsidieerd wordt, zijn ze ervan overtuigd dat ze die subsidies nodig hebben om te overleven.

Ouderwetse neutrale steun

De subsidies voor de distributie van papieren dag- en weekbladen is een oude vorm van neutrale staatssteun aan media. In de tijd dat alle media op papier verschenen, was het een verdedigbare manier om zo neutraal mogelijk media te ondersteunen. Nieuws wordt dan gezien als noodzakelijk voor de democratie en dus het ondersteunen waard.

Mooi. Maar tijden veranderen. Nieuws en zeker divers nieuws is nog altijd noodzakelijk in een democratie. Maar toch steunt de overheid enkel dat nieuws dat gedrukt wordt in dag- en weekbladen. Een maandblad kan ernaar fluiten. Een webpublicatie al helemaal. Een oud steunmechanisme dat niet is aangepast aan de tijd dus. Het blijft bestaan omdat het een economie op zichzelf geworden is en er grote spelers baat bij hebben.

Staatssteun

De 750 miljoen is dus een staatssteun aan de ouderwetse papieren media. Vooral de grote groepen varen daar wel bij. Maar het is tegelijk ook een verdoken staatssteun aan Bpost. En een tewerkstellingsproject. Dat is ook een van de redenen waarom de PS eraan vasthoudt.

Ook daar zit een communautair kantje aan. De staatssteun aan papieren media zou voor duizenden jobs zorgen. Die wil de PS niet laten verloren gaan. Het gaat, gezien de grotere afstanden waarschijnlijk over meer Franstalige dan Vlaamse jobs. Alsof die jobs allemaal zouden verloren gaan als Bpost geen kranten meer bezorgt.

Het is ook zeer de vraag wat deze jobs zoveel meer waard maakt dan jobs in de e-commerce. Die worden door dezelfde PS zo goed als onmogelijk gemaakt, terwijl het tewerkstellingspotentieel, zeker voor het leger ongeschoolde Franstalige werklozen, veel groter is. Dat is op zijn minst irrationeel.

Om het hele geval nog perverser te maken, ook het politieke middenveld heeft een voordeel bij die poststeun. Vakbonden en mutualiteiten die blaadjes versturen onder de regeling van de poststeun profiteren mee. En ook die lobbyen gretig om de regeling te behouden. Of wat dacht u?

Gelijk speelveld

Het handhaven van deze maatregel is de zoveelste beleidsdaad waarmee de overheid in België en Vlaanderen zorgt voor een ongelijk speelveld. Als relatief klein media-initiatief is het opboksen tegen de groten. In de lobbycratie die dit land is, slagen die grote mediabedrijven erin om het beleid in hun voordeel te keren. Het beleid zorgt voor een mattheuseffect: wie veel heeft, zal veel krijgen. Wie weinig heeft, wordt zelfs dat ontnomen.

In België/Vlaanderen een mediaproject uitbouwen zoals wij met Doorbraak doen, dat doe je ondanks het mediabeleid. Ook de relancemaatregelen die media tot nu toe lanceerde zijn op maat van de grote spelers. Grote spelers die tijdens corona miljoenen winst maakten en helemaal geen relancemaatregelen nodig hebben. Nu zullen ze met relancemaatregelen hun positie versterken. Als kleine spelers later willen gebruikmaken van met belastinggeld opgestarte systemen, zullen ze serieus moeten betalen.

Kritiek uit Nederland

Sterker nog. In Nederland is er felle kritiek op het Belgische systeem van mediasteun via de post. De Vlaamse bedrijven hebben een flink deel van de Nederlandse media opgekocht en het verwijt is, dat ze dat enkel konden door de verdoken staatssteun in België.

Een debat dat maar zelden in de media gevoerd wordt. Net zoals mediakritiek in Vlaanderen grotendeels afwezig is. Laat staan een mediadebat. De politici gaan graag in op de verzuchtingen van de grote groepen. Wie luistert nu naar de calimero’s? En wat stellen die eigenlijk voor? Het is de ons-kent-ons-wereld van media en politiek. Elk op tijd krabben ze eens de ander zijn of haar rug.