Vlaamse regering ‘saboteert’ zoektocht naar nieuwe leerkrachten

Het Vlaamse onderwijs heeft duizenden nieuwe leerkrachten per jaar nodig. Om dit mogelijk te maken, wordt vanaf september dit jaar de lerarenopleiding hervormd. Door kafkaëske slordigheden in de wetteksten blijkt nu dat hogescholen een deel van de kandidaten niet kunnen inschrijven, want een kandidaatsdiploma is geen bachelor zoals een licentiaat geen master is, juridische kafka in Vlaanderen.

Storm in lerarenland

Door de nood aan leraren nam de Vlaamse overheid de afgelopen jaren de lerarenopleiding onder handen. Die opleiding duurde twee jaar, ook voor hen die al een vakdiploma op zak hadden. Veel te lang voor mensen met beroepservaring die zich tot leraar in het secundair onderwijs willen omscholen voor vakken waarin ze in het verleden diploma’s haalden. Het decreet uit 2018 ‘voor de versterking van de lerarenopleidingen’ moest de lerarenopleidingen voor de werkende mens aantrekkelijker maken. Vanaf 2019 kan men in avondonderwijs bij de hogescholen een ‘educatieve bachelor’ behalen. Min of meer hetzelfde principe wordt toegepast aan de universiteiten. Daar zal men flexibele trajecten inrichten voor een ‘educatieve master’.

De filosofie is dat die nieuwe opleidingen voor ‘zij-instromers’ weinig op de inhoudelijke kennis ingaan – immers geacht al verworven te zijn. Men concentreert zich op pedagogische vaardigheden, intercultureel onderwijs en op training via stages en proeflessen. Op zich lijkt dit een lovenswaardige hervorming. De vroegere, twee jaar durende opleiding schrok heel wat potentiële leerkrachten af.

Kandidaat-leerkrachten afgewezen

In de communicatie van de hogescholen en universiteiten worden de bezitters van een master- of bachelordiploma geprikkeld met slogans als: ‘Wil jij jongeren enthousiast maken voor jouw vakgebied? Maak jij van onderwijs een erezaak?’

In de praktijk blijken er bij dat inschrijven juridische moeilijkheden op te duiken. Een aantal oudere bezitters van een diploma van voor 2004 – toen een master nog ‘licentiaat’ heette en een bachelor ‘kandidaat’ – worden momenteel niet door hogescholen ingeschreven. De reden: voor de ‘verkorte educatieve bachelor’ moet men al een inhoudelijk bachelor gehaald hebben. Voor inschrijvers van voor 2004 blijkt dat een juridische probleem. In de huidige wetgeving is niet voorzien dat een ‘kandidaatsdiploma’ ook toegang biedt tot de opleiding. En, bizar genoeg, is in de overkoepelende wetgeving zoals de Codex voor Hoger Onderwijs de ‘bachelor’ nooit met de graad van een kandidaat gelijkgesteld geworden. (De graad van ‘master’ is echter wel gelijkgesteld aan die van een ‘licentiaat’…)

Wat we zelf doen, doen we beter?

Het gevolg van deze verwarring is dat hogescholen nu, in de laatste rechte lijn naar het nieuwe academiejaar, potentiële leerkrachten op een wachtlijst voor de opleiding moeten zetten en deze nog niet kunnen inschrijven. Men hoopt dat de Vlaamse Regering dit nog de volgende weken ‘in lopende zaken’ zal kunnen rechttrekken. Gezien het grote tekort aan leerkrachten zou het immers absurd zijn dat hogescholen mensen met de ‘oude’ diploma’s moet weigeren voor de lerarenopleiding. Dit lijkt verdacht veel op Belgische toestanden… De Vlaamse overheid presenteert zich nochtans graag als meer dynamisch en flexibel dan de Belgische Titanic. In dat geval moet men in staat zijn om op korte termijn deze vreemde kronkel in het lerarenopleiding-decreet weg te werken.