Volksaard en corona: lepe Russen, botte Nederlanders

We beleven vreemde tijden. Vreemde maar tegelijkertijd ook leerzame tijden. Wat bijvoorbeeld te denken van nieuwe wetenswaardigheden op het gebied van de volkenkunde. Want laten we eerlijk zijn, er is wel degelijk een verschil tussen de omgang met de coronamaatregelen in Nederland, Duitsland of Rusland.

Nederlanders

Toen we aan het begin van de crisis stonden, kwam bij het Duitse bedrijf waar ik werk mijn Nederlandse collega op bezoek. Een Duitser vroeg aan hem aan hem hoe de situatie rond de pandemie in Nederland was en wat hij er zelf over dacht. Zonder nadenken antwoordde de Nederlander in onvervalst Steenkolenduits: ‘…die können mich alle mal am Arsch lecken mit diesem Scheisscorona!’

Dat is ook Nederland ten voeten uit. Het is een verademing om er even te kunnen zijn. Alles lijkt bijna normaal. Op een paar vervelende klikspanen en angsthazen na, zoals Arjen Lubach, de VPRO-clown met het Kuifje-syndroom, neemt de gemiddelde Nederlander de crisis nogal gelijkmoedig op.

Duitsers

In Duitsland liggen de zaken anders. De Duitser heeft sowieso niet zoveel met humor. Maar sinds de coronacrisis hebben ze het lachen compleet verleerd. Het einde der tijden is aangebroken en dat willen ze weten ook. Als rasechte Teutonen. Onlangs viel er in mijn bijzijn een oude mevrouw met een rollator die kennelijk niet meer kon opstaan. Ik wilde toesnellen toen degene die voor mij in de rij stond zei: ‘Niet doen, niet helpen, dan krijgt u een boete, omdat u het Kontaktverbot negeert!’ En ja hoor, er kwam iemand anders naar de bejaarde vrouw toe, waarop deze begon te schreeuwen ‘ga weg, blijf op afstand, ik wil niet door iemand zonder masker worden benaderd!’ Na tien minuten kwam de ambulance. Met dokter. En masker. De vrouw werd afgevoerd. Ze was door haar enkel gegaan. Waarschijnlijk is ze inmiddels in de coronastatistieken terug te vinden.

Bij de Duitsers zijn echter regionale verschillen. Zo zijn de strengste maatregelen te vinden in de voormalige DDR en in Beieren. In het oosten weet de ultralinkse minister-president van Thüringen Bodo Ramelow bijvoorbeeld van geen ophouden. Hij zou de mensen het liefst nog in de eigen huiskamer een masker op laten zetten. En geeft daarbij zelf het goede voorbeeld. Maar ook in het conservatieve Beieren ziet CSU-hoofdman Markus Söder zich reeds als nieuwe bondskanselier en laat niets ongemoeid verregaande maatregelen in te voeren. Het hermetisch afsluiten van dorpen. Het invoeren van dwangarbeid voor complete beroepsgroepen. Dat Duitse politici, zoals de Minister voor Volksgezondheid Jens Spahn, de door hen zelf opgestelde afstandsregels persoonlijk niet al te serieus nemen, getuigt eerder van politieke berekening, dan van gevoel voor humor.

Russen

In Rusland is de situatie zo mogelijk nog absurder dan elders. Om de straat op te gaan, moet je als eenvoudige Rus een heel goede reden hebben. Heb je die, dan mag je onder vermelding van die goede reden een QR-code aanvragen per mobiele telefoon. Wordt deze gegeven, dan mag je ermee naar buiten. Bijna direct daarop wordt je code op straat door de politie gecontroleerd.

Maar zeventig jaar planeconomie en twintig jaar Poetin hebben de gewone man en vrouw vindingrijk gemaakt. Een vriendin vertelde dat in de buitenwijk van Moskou waar zij wonen ook streng wordt gepatrouilleerd. Deze patrouilles kunnen echter om de tuin worden geleid door met vrienden en kennissen een en dezelfde hond te delen. Voor het uitlaten van een hond wordt namelijk een QR-code gegeven. De eigenaar loopt met het dier naar het bos, waarop de trouwe viervoeter weer terugloopt naar zijn flatgebouw. De volgende persoon uit de flat vraagt eveneens een uitlaatcode aan en verdwijnt met dezelfde hond in het nabijliggende bos. En ga zo maar door. Zo zou al menig illegale picknick zijn georganiseerd.

En dan is er tot overmaat van ramp ook nog de verplichting een mondkapje te dragen in openbare instellingen. Om op het gemeentehuis iets aan te vragen, moet de burger een masker dragen. Die zijn echter nauwelijks te verkrijgen. Aangezien er bovendien maar een persoon tegelijk het gemeentehuis mag betreden, moet worden gewacht tot de eerste weer naar buiten komt. Bij gebrek aan mondkapjes en uit pure vindingrijkheid geeft de persoon die klaar is zijn masker aan de volgende wachtende die buiten in de rij staat. Dit systeem is alleen lastig voor de laatste bezoeker, aangezien die de volgende morgen nog eens extra met het kapje naar het gemeentehuis moet om het aan de nieuwe rij te geven.