De corona-epidemie is drie jaar geleden uitgebroken in China, we hebben haar na veel miserie min of meer onder controle, en daar zijn ze terug met hun virussen: vanaf 8 januari, gisteren dus, heft de Chinese overheid alle reisbeperkingen op.

Tegen de te verwachten horde van potentieel besmette toeristen neemt elk EU-land zowat zijn eigen beveiligingsmaatregelen. Eerst was er sprake van de meest drastische en effectieve maatregel: elke Chinees de toegang tot ons grondgebied ontzeggen. Wat Peking hoogst discriminerend vond en indruisend tegen het vrije verkeer van mensen en goederen. Oeps.

Sommige landen zoals Italië (landplaats van het virus in 2019), Spanje, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk onderwerpen alle Chinese bezoekers aan een coronatest in de luchthaven. België vraagt alleen een testcertificaat, maar wil bijkomend ook onderzoek doen naar de echte besmettingsgraad binnen de Chinese populatie, en neemt daarbij zijn toevlucht tot een wetenschappelijk geavanceerde methode: men onderzoekt het sanitair afvalwater van het vliegtuig in kwestie. Dat is slim bekeken. En ook al geeft het geen uitsluitsel over de afzonderlijke passagiers, we komen via de rioolinspectie toch iets te weten over de globale viruslading van onze gasten, en zelfs van heel hun thuisland. Dixit opperkakistocraat Frank Vandenbroucke.

Anale training

Zo gezegd zo gedaan. Een vat rioolsubstantie van het vliegtuig werd voor analyse overgebracht van Brussels Airport naar het Rega-instituut, het labo van de KUL waar ook ene Marc Van Ranst werkzaam is. Maar de resultaten vielen tegen, aldus een teleurgestelde onderzoekster Elke Wollants aan de VRT: ‘We hadden eigenlijk een staal met meer stoelgang verwacht, maar we hebben nu afvalwater gekregen’. Hoe hard Elke ook roerde in het Chinese soepje, het bleek alleen spoelwater te bevatten en geen, nu ja, vaste bestanddelen.

Daar valt maar één wetenschappelijke conclusie uit te trekken: tijdens de negenenhalf uur durende vlucht van Peking naar Brussel deden die toeristen niet één keer een grote boodschap, wat ik een straf staaltje vind. De waarom-vraag stellen is ze beantwoorden: omdat hen daartoe de dwingende aanmaning van de Chinese overheid was gegeven. De Communistische Partij beschouwt ook de ontlasting van haar onderdanen ten alle tijde als staatsbezit én staatsgeheim. Een regime dat zijn burgers zelfs tot anale retentie kan bewegen, hoe mooi is dat.

Dat brengt ons op het Antwerpse gezegde, ‘zijn kak inhouden’, zeer toepasselijk op deze verloren maandag. We hebben namelijk geleerd dat we ons gevoeg moeten doen op de juiste plaats en het juiste moment. Volgens die goeie ouwe Sigmund Freud is ‘leren op het potje gaan’ zelfs de hoeksteen van elke maatschappelijke orde. Op een zeker ogenblik is het gedaan met wildkakken en moet er onder lichte dwang geoefend worden om het op te houden. Sorry voor deze uitweiding, maar hier komt de clou: door die sluitspieren te trainen leren we ook onze mond houden, en leven met censuur en zelfcensuur. En laten Chinezen hierin nu al wat verder staan dan wij.

Charlie doet het weer

Twitter

Geselecteerde cartoon van Sanaz Bagheri

Dus, Elke en Marc, het is poepsimpel: als er geen kakje in het staal rioolwater drijft, wijst dit gewoon op Chinese burgerzin en staatsgeheimen die Peking met u zeker niet zal delen. Negenenhalf uur inhouden, neen, daar moeten wij nog wel wat voor oefenen. Toch wordt de anale retentie ook bij ons al beoefend, en de mainstream media wijzen de weg hoe dat moet: geen of gedoseerde informatie doorgeven, de essentie of de clou weglaten, alleen wat afvalwater laten lopen. Een voorbeeld van de laatste dagen.

In Iran is het, zoals u weet, hommeles. Het islamitische regime, 44 jaar geleden met vreugde begroet door de huidige boomers die de ayatollahs per referendum alle macht gaven: de jongere generaties hebben er hun buik van vol. Maar het regime zit stevig in het zadel, betogingen worden hardhandig neergeslagen en dissidenten koudweg opgehangen. Om het verzet een hart onder de riem te steken, organiseerde het Franse schandaalblad Charlie Hebdo een cartoonwedstrijd #MullahsGetOut, waarvan het onlangs de bekroonde inzendingen publiceerde.

Het blad heeft daarin een traditie. Na de Mohammedcartoons en de IS-razzia op de redactielokalen waar twaalf mensen nu net acht jaar geleden het leven lieten, bleef Charlie machthebbers en regimes schofferen, met een onbetwistbare voorliefde voor religieus geïnspireerde dictaturen. De cartoonwedstrijd was het perfecte middel om de mullahs te steken waar het pijn doet: een bewijs dat goeie humor werkt. Uiteraard was Teheran not amused met een vrouw op hoge hakken die ayatollah Khamenei bepist, of een prent waarin deze geestelijke in een bloedbad dreigt te verdrinken en naar een galg als reddingsboei grijpt. Frankrijk werd officieel de wacht aangezegd en verwittigd dat het ‘de verkeerde weg’ heeft gekozen.

Maand zonder mening

Twitter

Gezien in januari 2015 iedereen Charlie was, benieuwde het ons hoe de Westerse media hierover zouden berichten. Zouden ze het wagen die cartoons ook te tonen, wat informatief toch hoogst relevant is? Helaas.

Nederlandse kranten zoals Het Parool, Trouw en NRC publiceren het nieuws over de banvloek van Iran mét een of meer van de geselecteerde spotprenten, maar in Vlaanderen spelen alle mainstream media op veilig, de VRT-webstek incluis.

Om het met de woorden van Elke Wollants te zeggen: ‘we hebben geen ontlasting gevonden’. Ook De Standaard, de krant die naar eigen zeggen mikt op kritische, mondige en bewuste lezers, past hoger vermeld Vlaams gezegde toe en doet aan (zelf)censuur: de lezer krijgt wel het verhaal, maar mag niet weten hoe die cartoons eruit zien. Waarom? Omdat, nu ja, de krant de lezer wil behoeden voor onsmakelijke drollen én, wellicht belangrijker nog, omdat ze daar op de redactie geen fatwa’s op zich willen zien afkomen. Ik word nóg gelukkiger als schrijver van boeken die door DS op de index werden geplaatst.

Ziezo, getrainde sluitspieren, afvalwater zonder drollen, propere journalistiek, en cartoonverhalen zonder cartoons. Noteer dat hoger vernoemde Freud nu net humor beschouwde als een ontsnappingsroute uit de censuur en de ‘zindelijkheidstraining’. Maar gelukkig zijn er de media. Na allerlei campagnes en maanden zonder dit of dat, laat het weekblad Knack nu een filosoof aan het woord die voorstelt om een maand zonder mening te leven, een opiniedieet waarin alleen Knack zelf de waarheid mag verkondigen. Dat is een maand waarin u dus niet mag zeggen ‘fuck de ayatollahs’ of ‘geloof de mainstream media niet zomaar’. Dat ze in Iran nooit op dat idee gekomen zijn.