De vzw Dryade kwam recent in het nieuws omdat ze gemeentelijke en provinciale mandatarissen bedreigde met strafrechtelijke vervolging via een ingebrekestelling. Aanleiding was telkens een milieuvergunningsdossier. Vreemd genoeg krijgt de vzw nu van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) de komende jaren een startsubsidie van in totaal 180.000 euro. Tot voor kort ging Dryade er prat op geen subsidies te ontvangen om de onafhankelijkheid te bewaren.

Intimidatie van lokale mandatarissen

Begin juli verstuurde Dryade samen met Natuurpunt en Bond Beter Leefmilieu ingebrekestellingen naar twee provincies, drie gemeenten en hun mandatarissen omwille van wat zij omschrijven als ‘illegale vergunningsverlening van vier veeteeltbedrijven’. Dryade wil in de toekomst zelfs individuele mandatarissen voor de strafrechter brengen. Daar willen ze hen laten veroordelen voor milieumisdrijven, waarop straffen staan van één maand tot twee jaar gevangenisstraf en een boete van 100 tot 250.000 euro.

De demarche maakte heel wat los binnen de politiek. Zo had Gwendolyn Rutten (Open Vld) het over ‘extremistische groene waanzin‘. Antwerps provinciaal gedeputeerde Luk Lemmens (N-VA) heeft het bij de collega’s van Vilt over een bijzonder gevaarlijk precedent. ‘Wij hebben als deputatie in eer en geweten gehandeld en niets illegaals gedaan’, stelt Lemmens daar. ‘Wij vinden het enorm pijnlijk dat die milieuorganisaties mandatarissen persoonlijk afdreigen met gevangenisstraffen.’

Dat Dryade met die actie de grenzen van het juridische kader opzoekt, vinden niet alleen politici. In De Standaard heeft professor milieurecht Hendrik Schoukens (aan UGent, en tevens schepen voor Groen in Lennik) ook zijn bedenkingen. ‘Dit is redelijk ongezien en mogelijk een precedent als men een bestuur strafrechtelijk wil aanspreken in het kader van het Natuurdecreet. (…) Een schepen of gedeputeerde individueel strafrechtelijk aanspreken is moeilijker, omdat beslissingen collegiaal worden genomen.’

Volgens Dries Verhaeghe, directeur van Dryade, blijft de vzw bereid om strafrechtelijke vervolging af te dwingen. ‘Onze actie tot nu toe was een waarschuwing, een schot voor de boeg. We blijven de verlening van vergunningen in de gaten houden en we zijn bereid te vervolgen als we misstappen bespeuren.’

Belastingsmanna van Demir

Waar Dryade tot voor kort nog beweerde geen subsidies te willen om de onafhankelijkheid te bewaren, blijkt nu dat er begin dit jaar een aanvraag kwam voor een startsubsidie bij Vlaams minister van Omgeving Demir. Op de vraag waar die veranderde houding tegenover subsidies vandaan komt, antwoordt Verhaeghe: ‘We zijn een organisatie die groeit. We denken dat we goed werk leveren, dat we daarvoor subsidies kunnen gebruiken en dat dat onze onafhankelijkheid niet in gevaar brengt.’

De startsubsidies worden volgens de bepalingen van het besluit van de Vlaamse regering houdende de erkenning en subsidiëring van milieu- en natuurverenigingen toegekend door de minister. Bij het kabinet van Demir bevestigt woordvoerder Andy Pieters dat de subsidie werd toegekend, maar dat die beslissing werd gedelegeerd aan de secretaris-generaal van het departement Omgeving, Peter Cabus.

Goedkeuring ‘onder voorwaarden’

Verder benadrukt Pieters dat de toekenning gebeurde onder voorwaarden. ‘In de brief staan bindende aanbevelingen.’

Zo moet Dryade uitklaren hoe het zijn ambitie gaat waarmaken wat betreft de verwachtingen bij de partnerorganisaties en de noodzakelijke financiering voor de vooropgestelde personeelsgroei. Dat zou moeten gebeuren door een stappenplan voor te leggen. Vreemd genoeg staat in het besluit van de Vlaamse regering dat een plan van aanpak een noodzakelijke vereiste is om in aanmerking te komen voor een startsubsidie (art. 14).

De startsubsidie voor Dryade bedraagt 180.000 euro, uit te betalen over drie jaar in schijven van 60.000 euro. De eerste schijf wordt uitbetaald in het voorjaar van 2025, na voorlegging van een voortgangsrapport voor het werkjaar 2024.