Waarom is er een petitie over kernenergie nodig?

In deze Vrije Tribune pleit Jan Honinckx voor een Europees wettelijk en bestuurlijk kader voor het nucleaire afvalprobleem en vergunningen voor nieuwe types kerncentrales. 

Het internationale energy agency vergelijkt de energie-mix van alle deelnemende landen op een zeer bevattelijke manier. Daaruit blijkt voor België het belang van kernenergie maar ook het zeer lage niveau van wind en zon. Indien we kernenergie beginnen uitfaseren dan moet die vervangen worden. Wind en zon zullen niet onmiddellijk op een voldoende hoog niveau staan om kernenergie te vervangen. Dat is eenvoudig uit grafieken af te lezen. Als wind en zon niet lukken gaan we dus voor aardgas. Aardgas kent twee belangrijke nadelen, bevoorradingszekerheid en een onvoorspelbare toekomstige bevoorradingskost. Bij elektriciteit uit aardgas is de kost van aardgas verantwoordelijk voor 70% van de prijs. Voor nucleaire elektriciteit is de kost van uranium een verwaarloosbare element.

Een aardgas transformatie is een spreekwoordelijke nucleaire aanslag op de betalingsbalans, die aardgas transformatie zal een gat slaan van tenminste 15 Miljard Euro (50 Euro per MWh Belpex aardgasprijs). Het IEA staat niet alleen met deze conclusie. Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) suggereert eveneens dat nucleair een belangrijke plaats heeft in de oplossing van het klimaatprobleem.

Wettelijk en bestuurlijk kader

Toch blijven er nog belangrijke hindernissen.  Europa is (nog) niet in staat om een duidelijke nucleaire vergunningskader aan te bieden. De rollen en verantwoordelijkheden rond het Fanc en Europa zijn zeer onduidelijk. Rond het thema nucleaire afval bestaat er zo mogelijk een nog grotere Europese verdeeldheid. Scandinavische landen kozen voor de duurste oplossing en begraven nucleaire restbrandstof.

Dit land heeft de kennis, wij kunnen hier een voortrekkersrol spelen. Daarom kan deze petitie de politici dwingen om hierover in debat te gaan en een haalbare wettelijke en bestuurlijke kader neer te leggen. De taak van de politici is om een kader neer te leggen waarbinnen de macht van de nucleaire monopolist kan afgebouwd worden door privaat initiatief toe te laten.

Voor het ‘afval’ probleem bestaan er reeds zeer lang uitwegen.

Het MOX initiatief

Dit initiatief werd in het SCK gestart. Het wil afval electrochemisch herwerken en herbruikbaar te maken. Dat is vooral interessant voor afval afkomstig van water gekoelde centrales (de huidige centrales). Het afval kan worden herwerkt tot nieuwe splijtstof. Zeer schoorvoetend nam de regering recent een positie in rond afval, ze spraken enkel over begraven, terwijl er in het afval nog veel splijtbare bestanden inzitten.

Als er een kader zou bestaan waarbinnen die splijtbare bestanden terug als grondstof kunnen gebruikt worden, dan verlaagt de totale hoeveelheid afval en dus ook de totale factuur. Dit MOX initiatief werd door de eerste paarse regeringen afgebouwd, een oplossing voor nucleaire afval paste helemaal niet in het discours van één van coalitie-partners. Het MOX-initiatief leeft wel nog verder in Frankrijk.

In the nabije toekomst zullen we beschikken over snelle reactoren: vanaf 2040 hebben we hier ook centrales van het snelle type, die meer Uranium splitsen dan 0.7%. Rusland is vandaag het enige land wat snelle centrales kan maken (lood gekoeld). Met de beschikbare budgetten verwerft het SCK deze mogelijkheid rond 2040, dus vanaf dan kunnen we wat vandaag afval genoemd wordt opstoken in nieuwe centrales, het afval krijgt dan het label “restbrandstof”. Het MYRRHA project past volledig in dit onderzoekstraject.

Het begraven van het afval kan pas beginnen vanaf 2070, maar het vergunningskader had er al lang moeten zijn. Een maximale kost plaatsen op wat vandaag afval genoemd wordt is een voorzichtige eerste stap.

Wat er wél kan

Als we kijken naar enkel het Amerikaanse bedrijf Nuscale dan wordt er gesproken over vergunning van centrales in Polen, Roemenië en Bulgarije. Het gaat telkens over het vervangen van steenkool centrales door nucleaire technologie.

De technologie van Nuscale voorziet in enerzijds een zeer kleine emergency planning zone, goedgekeurd in de VS, door echt wel zeer strenge controle organismen, het FANC kan dit snel herhalen. Dat wil zeggen dat op voorwaarde dat de dingen voorzien zijn van een degelijke wettelijke kader het mogelijk wordt om snel te vergunnen. Anderzijds zijn Nuscale reactoren vrij klein.  Nuscale eenheden komen in modules van 77 MW-elektrisch, één of meerdere modules kunnen een STEG-centrale vervangen. De bestaande  hoogspanningslijnen kunnen opnieuw gebruikt worden. Als we kijken hoeveel waanzin er veroorzaakt wordt rond de E403 om de windenergie aan land te krijgen dan is dit geen luxe.

Nuscale adverteert een bouwtijd na vergunning van 32 maand, m.i. zou 24 maand ook nog wel lukken zodra de reactoren kunnen aangekocht worden als “common off the shelve” componenten (COTS).

Containercentrales

Het thermische deel kan vandaag al volledig gedaan worden via containerisatie, in principe met een bouwtijd van maximaal 6 maand. Voor stoomturbine en koeleenheden bestaan COTS modules .  Omdat ze relatief klein zijn 77 Mwelektrisch versus 1000 Mwe voor een klassieke Doel-centrale. Die COTS-componenten kunnen besteld  en voorgemonteerd worden binnenin een 40 foot container. Containerisatie is dezelfde techniek die men gebruikt om gigantische cloud data-centers te bouwen.

De optelsom voor alle gesloten en nog open STEG-centrales geeft ons 95 Nuscale eenheden. Het is niet futuristisch om dit nog voor 2030 allemaal te vervangen. CO2 wordt dan een probleem uit een ver verleden. Niet minder dan 7.5 GigaWatt vermogen zou beschikbaar komen, meer dan onze huidige nucleaire vermogen. Samen met dit oude vermogen kan een haalbare energie transitie worden bewerkstelligd.

Dat alles is niet onmogelijk om te financieren. Het vertegenwoordigt een kost van pakweg 45 miljard Euro. Terwijl ongeveer 400 miljard Euro zit te verkommeren op spaarboekjes.

Daarom is het belangrijk om tot actie over te gaan en de nucleaire petitie te steunen:

https://dekamer.mijnopinie.belgium.be/initiatives/i-843?locale=nl