Een samenleving van vooruitgang: hoe talenten koesteren?

De voorbije weken was het huilen met de pet op: de ene grote onderneming na de andere kondigde sluitingen, afdankingen of ander ondernemersonheil aan. Vele redenen komen altijd terug wanneer een onderneming het voor bekeken houdt: te duur ondernemen bij ons, te lastig, te veel voorschriften en vergunningen, te veel rechtsonzekerheid, te veel concurrentie uit lageloonlanden, geen geschikt personeel. Dat laatste is zeer pijnlijk: hoewel bij ons alles te vinden is, is voldoende geschikt personeel vinden voor vele ondernemers onmogelijk.

Dan verkiest zo een bedrijf om met hebben en houden het land te verlaten, onze economie te verarmen en onze samenleving een spiegel voor te houden. Als men leeft in een land waar voor bijna elke job of vaardigheid een opleiding bestaat, is het hemeltergend ondernemers steen en been te horen klagen dat de zoektocht naar de juist geschoolde krachten een helletocht is.

Verloederd

De coronacrisis heeft pijnlijk blootgelegd welke risico’s een samenleving loopt wanneer bepaalde economische activiteiten – zoals toen de productie van mondmaskers – wegens ogenschijnlijk geen toekomst het land verlaten en betere economische oorden opzoeken. Je beseft maar wat je mist als het er niet meer is.

Wanneer de behoefte van de ondernemingen en het aanbod van de werkende bevolking niet matchen, ontstaan drama’s die groter zijn dan een doordeweeks blauwtje. Een onderneming die haar personeel misloopt is als de woning die geen koper vindt, leegstaat, verkommert en uiteindelijk vervalt, tot de hele wijk verloedert en een stadskanker wordt.

Twee verantwoordelijkheden

Een samenleving gaat er alleen maar op achteruit wanneer ondernemingen er de brui aan geven. Politici kunnen niet lijdzaam toekijken. Twee verantwoordelijkheden staan centraal.

Ten eerste moeten we luisteren naar de behoeften van de ondernemingen, naar hun plannen, naar hun strategieën, luisteren naar de economen, kortom, beleid voeren in functie van wat individuele ontplooiing, collectieve welvaart en ondernemingszin delen: harmonie, vooruitgang en geluk. Ons onderwijs kent vele meesters, maar weinig of geen leiders met een ondernemersbril op de neus. Wie heeft vandaag het volledige plaatje in de vingers, wie kijkt over de schutting, wie overstijgt de versnippering, wie ziet dat onderwijsinstellingen èn de kennisboom van de samenleving laten groeien, èn de productieprocessen van de ondernemerswereld en van de administraties moeten verstevigen met de beste krachten die andere landen ons enkel kunnen benijden?

Is er geen facet van het binnen de gemeenschappen gereglementeerde onderwijs dat nauw verweven is met de federale kijk op de economie? Moet er geen rechtstreekse en structurele lijn bestaan tussen de beleidsmakers die onze economie in goede banen leiden en zij die binnen de gemeenschappen instaan voor de onderwijsinstellingen? Is het werkelijk zo dat de grens tussen de regio’s voor de ondernemers en de (toekomstige) arbeidskrachten best vergrendeld blijft of is het niet wijzer om ondernemersbehoeften en tewerkingstellingspotentiëlen beter en op langere termijn op elkaar af te stemmen via een structureel federale monitoring? Bewijzen we wel echt dat wat we zelf -en op ons eigen lapje grond- doen, we dat altijd beter doen?

Niet normaal

Ten tweede: ondernemers kansen op welslagen willen geven betekent ook dat we moeten aanvaarden dat de ondernemers, wanneer ons opleidingssysteem hen niet aanlevert waar ze op rekenen om hun activiteiten blijvend te verankeren en te laten floreren, snel en vrij talent van over de grens moeten kunnen aantrekken. Een onderneming die het buitenlands talent weet te overtuigen om in België te komen werken, die zo de basis van onze economie wil verstevigen en die voor meer welvaart wil zorgen, mag niet botsen op een muur van onverschilligheid en op een populistisch discours van al wat Wals is, vals is (en vervang rustig Wals’ door niet-Europees). Het moet voor onze ondernemers mogelijk zijn om het buitenlands talent onze economie te versterken en onze welvaart te bevorderden.

Het is niet normaal dat wanneer we over migratie en gesloten grenzen spreken, we de nuance uit het oog verliezen. Wanneer we talenten die ons onderwijssysteem niet kan voortbrengen liever schouderophalend doorverwijzen omdat dat nu eenmaal is wat we electoraal verkiezen te doen met al wie met de verkeerde kleur of dito naam aan onze deur klopt, zijn we slechte heelmeesters van een etterende wonde.

Eigenlijk niemand

Landen die een veel rationeler en welvaartbevorderend immigratiebeleid voeren, scoren op alle vlakken beter. Zij helpen hun samenleving vooruit, ze integreren die mensen die hun burgers beter maken, die hen inspireren, die model staan voor doorzettingskracht, ijver en zelfontplooiing, die hun welvaart en samenhorigheid opkrikken, kortom, die de ondernemingsdrang aanwakkeren in de plaats van die te temperen.

Ons land heeft echt nood aan een nieuwe kijk op het verwelkomen, integreren en rentabiliseren van talent. Wie bij ons zijn unieke kennis en talent, zijn werkkracht en visie aanbiedt en zo model wil staan voor onze komende generaties arbeidskrachten moet rimpelloos de weg naar onze ondernemingen kunnen vinden. Onze ondernemingen moeten kunnen floreren met het talent dat we verwelkomen. Het is onbegrijpelijk dat we beloftevolle ondernemingen zien wegkwijnen omdat wij de talentvolle mensen die zij absoluut en broodnodig willen niet willen omdat wij eigenlijk niemand willen.