White Rex – from Russia with hate

Denis Kapoestin is een van de meest invloedrijke personen binnen de extreemrechtse vechtsport- en hooliganscene. De in Moskou geboren Rus organiseert onder de naam White Rex in heel Europa toernooien voor Mixed Martial Arts (MMA). Dat is een multidisciplinaire vechtsport die karate, judo, thaiboksen en andere technieken combineert. White Rex onderscheidt zich van andere toernooien doordat er alleen blanke vechters deelnemen. De toernooien worden door Kapoestin vooral georganiseerd als marketing voor zijn in 2008 opgerichte gelijknamige modelabel. Denis Kapoestin was lange tijd enkel bekend onder zijn gefingeerde achternaam Nikitin (Kapoestin is afgeleid van ‘kapoesta‘, het Russische woord voor zowel ‘kool’ alsook ‘papiergeld’, voor een robuuste neonazi en MMA-strijder wellicht een minder geschikte achternaam).

Emigrantenzoon uit Moskou

Kapoestin kwam in 2001 als 16-jarige met zijn ouders van Moskou naar Keulen. Volgens het tijdschrift Der Spiegel emigreerde het gezin op grond van zijn Joodse afkomst naar Duitsland.* Op basis hiervan werd hun een onbeperkte verblijfsvergunning verleend. Ook kregen ze een woning toegewezen in de wijk Chorweiler in het noorden van Keulen. Naar eigen zeggen sloot Denis Kapoestin zich al snel aan bij de harde kern van de hooligans van 1. FC Köln.

Het contact met Moskou ging echter niet verloren. In het midden van de jaren 2000 reist hij veel tussen Duitsland en Rusland. Hij ontwikkelt zich dan ook als verbindingspersoon tussen neonazi’s in beide landen. Omstreeks deze tijd was in Rusland de tweede extreemrechtse golf op zijn hoogtepunt. De Russische autoriteiten waren niet mals bij het in de kop drukken van deze mode. Ze reageerden al dan niet op basis van gepleegde misdaden met zeer lange gevangenisstraffen.

Kampf der Nibelungen

Zo niet voor Denis Kapoestin. De Rus die perfect Duits en Engels spreekt heeft zijn White Rex vanuit de Russische provincie overal in Europa op de kaart kunnen zetten. Het dan toe geheime toernooi Kampf der Nibelungen werd in oktober 2018 voor de eerste keer officieel in het kader van het ‘Schild und Schutz‘-festival in Ostritz in de Duitse deelstaat Saksen gehouden. Kapoestin trad met zijn merk op als medeorganisator. Volgens het Verfassungsschutzberichtvan 2018 bezochten meer dan 600 neonazi’s uit heel Europa het festival. In de statuten van het toernooi is te lezen dat de organisatoren de vrije democratische rechtsorde afwijzen. ‘Kulturfremde’ deelnemers en toeschouwers worden buitengesloten. Het evenement wordt expliciet opgevat als een voorbereiding op de zogenaamde ‘eindstrijd der culturen’. In 2019 werd het toernooi door de gemeente Ostritz verboden.

Als training voor de ‘eindstrijd der culturen’ worden straatgevechten en vechtpartijen rondom voetbalwedstrijden natuurlijk niet versmaad. In de BBC-documentaire Russia’s Hooligans Army vertelt een zekere Denis in uitstekend Engels tijdens het EK in 2016 in Marseille een Engelsman ongenadig tegen zijn hoofd te hebben geschopt: ‘Ik heb een figuur tegen zijn kop getrapt. Als je je een goede penalty voorstelt, dan was die van mij zeer goed. Hij was honderd procent bewusteloos‘. En verder: ‘Het was voor ons een ultieme kans. Tweehonderd professionals tegen tweeduizend amateurs…’

Online handel

Dat Kapoestin niet alleen een straatvechter, maar ook een handige zakenman is, blijkt uit het enorme internationale netwerk dat hij heeft opgebouwd voor distributie van zijn White Rex-artikelen. Zijn onlineshop in West-Europa is inmiddels op naam van geestverwanten van de PnoS, de ‘Partei der nationalorientieren Schweizer‘ in Lotzwil, Zwitserland, geregistreerd. Op de site is de volgende beschrijving van het modelabel te vinden: ‘White Rex is een Russische brand voor mixed martial arts (MMA) promotie, agressieve kleding en sportartikelen aangedreven door pan-Europese trots en traditionele waarden. White Rex roept alle Europeanen op de strijdlustige geest van hun voorouders te omhelzen en de strijd op te nemen tegen de moderne wereld.’ De Zwitsers maakten net als vele andere Europese neonazi’s voor hen gretig gebruik van de speciale zelfverdedigingscursussen van de Russische MMA-strijder Kapoestin.

In 2019 wordt de Duitse overheid attent op het voormalige vluchtelingenkind dat zijn uiterste best doet onbekend te blijven. De gemeente Keulen annuleert op 22 februari de registratie van Kapoestin. Hij was namelijk gedurende langere tijd niet meer op het adres van zijn ouders in Chorweiler te vinden. In mei van datzelfde jaar wordt zijn onbeperkte verblijfsvergunning ingetrokken. Daarop wordt op basis van Kapoestins ‘principiële afwijzing van de democratische rechtsorde‘ zelfs een inreisverbod voor alle landen van het Schengenverdrag uitgesproken. Een ongewone stap, aangezien deze procedure normaal gesproken alleen op veroordeelde criminelen wordt toegepast.

Russische MMA-elite

In zijn geboorteland echter wordt Kapoestin nog steeds geen strobreed in de weg gelegd. Het begon met White Rex toernooien in de provincie, waarover Kapoestin zelf in 2012 zei in een interview op allboxing.ru: ‘We hebben grote plannen om de stap naar Europa te zetten. Maar onze aandacht blijft op Rusland gericht. Ten eerste moeten we onze Russische vechtsporters opvoeden. Om onze eigen MMA-elite te creëren. Zoals vroeger met Fjodor Jemelianenko, Sergej Charitonov en anderen. Dit is onze erfenis, maar helaas zie ik geen ontwikkeling. Daarom hebben we onszelf aan die taak gezet.’

Inmiddels is White Rex een geaccepteerd fenomeen binnen de Russische MMA. In Moskou werden in de loop der jaren toernooien georganiseerd voor meerdere duizenden bezoekers. In Rusland bestaat naast de online-handel een netwerk voor White Rex-artikelen met 29 verkooppunten in onder andere Moskou, Voronezj, Kazan en Sint-Petersburg. De Russische overheid, die draconische gevangenisstraffen uitdeelt aan andere vertegenwoordigers van extreemrechts, schijnt de commerciële activiteiten van Kapoestin op zijn minst oogluikend toe te staan. Desalniettemin blaast hij in interviews hoog van de toren: ‘Extreemrechtse groeperingen in Europa en de VS die dwepen met de Russische president, maken een kapitale fout.’

Reconquista Club

Ondanks de loyale houding van de Russische autoriteiten zou Kapoestin zijn werkterrein inmiddels naar Oekraïne hebben verlegd. Van hieruit promoot hij als ‘inofficiële ambassadeur’ van de extreemrechtse organisatie Azov zijn label en bijbehorend gedachtegoed onder voetbal- en MMA-fans wereldwijd. Dat zijn handelsbelangen niet altijd stroken met zijn theorieën over een gezonde geest in een gezond lichaam, blijkt uit het feit dat hij in 2018 door de Oekraïense politie werd opgepakt voor productie en handel in amfetamines. Inmiddels is Kapoestin weer op vrije voeten. Liefhebbers van uitgesproken blanke gladiatorengevechten kunnen elke vrijdagavond terecht in de sportbar Reconquista Club in het centrum van Kiev. Met een beetje geluk is Denis Kapoestin daar zelf ook te bewonderen.

*Dat de ouders van Kapoestin een asielaanvraag op basis van Joodse afkomst indienden, zegt niets over zijn daadwerkelijke identiteit. Ik ken persoonlijk een familie uit Lviv, Oekraïne, die in Keulen woont en eveneens een onbeperkte verblijfsvergunning kreeg op basis van Joodse afstamming. De enige met een Joodse achtergrond was de echtgenoot uit een tweede huwelijk. Dankzij deze persoon kregen zowel de kinderen uit het eerste huwelijk, als ook een hele rits Oekraïense neven, nichten, ooms en tantes een verblijfsvergunning en later de Duitse nationaliteit. De Duitse autoriteiten zijn veel eerder geneigd een status te verlenen indien het om bovengenoemde grond gaat.