Stroomproducenten verkopen gas van goedkopere centrales door aan duurdere

De CEO van ENBRO is Luc De Meyere. Luc is het aanspreekpunt voor 60.000 kmo’s en 50.000 particuliere klanten, en is bovendien medeaandeelhouder van energie kantoren in Duitsland en Frankrijk. Hij spreekt dus niet vanuit een labo, maar vanuit de praktijk. ENBRO is bovendien de grootste energiemakelaar van West-Europa. Hij meldt een gespannen situatie op de elektriciteitsmarkt tussen de leveranciers en de klanten. De diepere oorzaak? Hebzucht bij producenten en traders, en malafide praktijken om nog meer woekerwinsten binnen te rijven. 

Door de huidige exploderende elektriciteits- en gasprijzen zien de leveranciers zich geconfronteerd met factuurbedragen die een veelvoud zijn van de vroegere facturen, wat voor heel wat betalingsproblemen zorgt bij vele particulieren en bedrijven. De leverancier zelf moet zijn aankopen op korte termijn betalen en heeft torenhoge waarborgen moeten bezorgen aan zijn leveranciers. Om zijn vorderingen te verzekeren doet hij een beroep op kredietverzekeringsmaatschappijen die op hun beurt weigerachtig staan tegenover het optrekken van de verzekerde bedragen en die dus hun premies eveneens verhogen.

De afnemers anderzijds, worden dus geconfronteerd met veel hogere facturen en voorschotten, die de leveranciers liefst zo hoog mogelijk optrekken om zelf niet als bankier te moeten optreden. De afnemers echter vrezen voor het faillissement van hun leverancier, zoals enkele jaren geleden nog geschiedde met de Vlaamse Energie leverancier. In geval van faillissement komt de verrekening van de betaalde voorschotten in gevaar en is het niet zeker of het totaal van alle voorschotten voor de afnemers in rekening zal gebracht worden. Overdreven gezegd, komen de leverancier en de afnemers met getrokken messen tegen elkaar te staan, beide vanuit een terechte bekommernis.

De hebzucht van producenten en ’traders’

De verhouding tussen leverancier en afnemer zijn drastisch gewijzigd. Voor de prijzenexplosie waren leveranciers op zoek naar klanten, nu is de situatie volledig omgekeerd en moeten klanten op zoek naar een leverancier, bijvoorbeeld wanneer zij gedropt worden voor een laattijdige betaling. Dergelijke situatie was ondenkbaar ! Rentabiliteit (winst maken) en liquiditeit (de winst incasseren) zijn twee totaal verschillende zaken maar wel erg complementair.

Er is nog een tweede aspect dat de werking van het huidige marktmodel serieus onder druk zet, en dat is de hebzucht, the greed, van producenten en in het verborgene, sommige traders. De hebzucht van de producenten is veel groter dan algemeen in de media wordt geschreven: de media spreken over giga winsten bij kernenergie producenten, wind en zonne-energie producenten maar vergeten de bruinkool en steenkool centrales  te vermelden die eveneens giga winsten genereren met de huidige torenhoge groothandelsprijzen op de elektriciteitsmarkt. De productiekost van een MWh elektriciteit met bruinkool of steenkool is van dezelfde orde van grootte als kernenergie, inclusief de CO2 uitstoot kost.

Gas doorverkopen aan duurdere gascentrales

En ten slotte, zijn er nog de gascentrales die even gulzig langs de kassa passeren. Zoals uitgelegd in mijn vorig artikel bepalen de gascentrales de uiteindelijke marktprijs voor elektriciteit. In theorie worden de minst kostelijke en dus de meest efficiënte gascentrales eerst aangeboden en daarna de duurdere, wat alleen kostendekkend is en in theorie althans geen winsten genereert.

In de praktijk blijkt echter dat elektriciteitsproducenten met gascentrales in hun portfolio niet noodzakelijk de meest efficiënte centrales inzetten maar integendeel hun gas  gewoon doorverkopen en duurdere gascentrales (laten) inzetten voor de productie van elektriciteit met dubbele winst tot gevolg: enerzijds de verkoop van gas, eertijds aangekocht via goedkope(re) lange termijn contracten plus de manipulatief verhoogde elektriciteitsprijs.

De energie experten die opereren en denken vanuit hun universiteitslabo of studie tunnel vergissen zich schromelijk in het verschil tussen de theorie en de praktijk. Een controle op de stapeling van de centrales, de totstandkoming van de zogezegde merit order, is een absolute vereiste wil men toch verder gaan met het huidige pay-as-clear systeem. Maar, zullen de vrijbuiters opwerpen, kan iemand gedwongen worden om een bepaalde centrale op te starten?

Ideologische hardnekkigheid

Het verhaal van de overwinsten van de gascentrales werd gebracht door VRT journalist, Luc Pauwels op basis van een rapport van de CREG, in het VRT Journaal. Prima werk ! Spijtig is dan te moeten vaststellen dat in volgende praatprogramma’s op de VRT (bv. De afspraak op vrijdag) blijkt dat de collega’s van Luc Pauwels dit belangrijk nieuws niet oppikken.

Bovendien is er nog de onnodige prijs voor de CO2 uitstootrechten die elektriciteit nog duurder maakt dan hij al is. Zelfs met een daling van 100€/ton naar 70€/ton voegt de CO2 prijs nog altijd 35€/MWh toe aan de elektriciteitsprijs. De CO2 uitstoot prijs is er gekomen om de prijs of de kost van elektriciteit duurder te maken zodat de vraag ernaar zou zakken of om de alternatieve energiebronnen of investeringen aantrekkelijker te maken; dat doel is ruimschoots bereikt zonder de CO2 kost. De weigering om deze anomalie recht te zetten wijst op een ideologische hardnekkigheid.