Ik ben geen fan van gemaskerd konijn en politiek lichtgewicht Conner Rousseau, daar zal niemand me van verdenken. Maar ik begrijp de commotie eerlijk gezegd niet rond zijn onlangs opgelaten ballon – meer is het niet – om kinderen verplicht naar de crèche en de kleuterklas te sturen, en een schoolplicht vanaf drie jaar in te voeren. En al zeker niet als het gemor van de rechterzijde komt.

Om te beginnen: we betalen belastingen, véél belastingen en krijgen daar onder meer slechte wegen, een kwakkelend openbaar vervoer, en onderwijs voor terug dat volgens alle internationale normen ondermaats is. Ook de kwaliteit van kinderopvang is in Vlaanderen een blijvend pijnpunt, terwijl ruim de helft van de Vlamingen, vooral de hardwerkende tweeverdieners, gebruik maakt van opvang voor kinderen onder de twee jaar.

Subculturen

Al decennia jammeren we dat het onderwijs slabakt, mede door de instroom van allochtone kinderen die het Nederlands onvoldoende beheersen. Hun achterstand wordt ook deze van onze kinderen, want er bestaat zoiets als het globale klaspeil. Als dat te wensen overlaat, zijn de normaal- en hoger begaafden de grootste dupe. Achter de dramatische OESO-cijfers schuilt een gebrek aan integratie van migrantengezinnen, een onvoldoende contact met onze taal én ons waardenstelsel, een algemene intellectuele desinteresse die ze sowieso met de paplepel binnen krijgen, we moeten daar verder geen tekeningetje bij maken.

Dat euvel oplossen noem ik kerntaak numero uno van de overheid: de achterblijvende ‘gemeenschappen’ van de schotelantennes afbouwen. Vermits we volgens alle mensenrechtenprincipes de ouders niet van de kinderen kunnen scheiden (zelf ben ik voorstander van een gesubsidieerd kostschoolsysteem voor migrantenkinderen, een investering die zich dubbel en dik zou terugverdienen), is het logisch dat we die kinderen zo snel mogelijk pedagogisch opvangen.

Ik kan me voorstellen dat daar binnen die subculturen over gemord zou worden – ouders verliezen voor een stuk hun greep – en zelfs in links-weldenkende kringen (het bedreigen van de diversiteit!), maar begot toch niet in kringen waar het Vlaams-identitaire thema speelt, en de roep om een leidcultuur? Leidcultuur, dat is nog wat anders dan een commissie van wijzen een ‘canon’ laten fabriceren: het gaat om een sokkel van waarden waarop alle diversiteit en pluralisme kan gedijen.

Het gedram van psychotherapeut Mattias Desmet dat we zo naar een ‘staatsbureaucratie’ gaan, een communistisch systeem, met een verwijzing naar de hond van Pavlov, en er dan nog eens de vaccinatieplicht bij sleuren, is werkelijk van de pot gerukt. Onderwijs is sowieso een gemeenschapsgebeuren, iets dat de overheid organiseert vanuit bepaalde criteria omtrent kennis, vaardigheden én de waarden die wij belangrijk vinden. En dat begint logischerwijze bij de peuteropvang.

Grijze hersencellen

De schoolstrijd ofte ‘de strijd om de ziel van het kind’: toen al ging het over schoolsoep (‘De Trommel’, mei 1911)

Ook vensterspringster Hilde Crevits deed haar duit in het zakje door te roepen dat de socialisten van kinderen ‘staatseigendom’ willen maken. Ze zou moeten weten dat de vrijheid van onderwijs al in 1831 in de Belgische Grondwet is ingeschreven, net als reactie op het activistische en centralistische onderwijsbeleid van de Nederlandse, Franse en Oostenrijkse heersers.

Eenieder heeft het grondwettelijk recht om onderwijs of kinderopvang in te richten. Het fameuze Schoolpact van 1958 regelt de vrije schoolkeuze van de ouders en een gelijke subsidiëring van het vrij onderwijs, met name elke inrichtende macht die aan bepaalde normen beantwoordt.

Dat geldt dus ook voor crèches en peutertuinen. Dat de schromelijk ondergefinancierde kinderopvang maar niet gesaneerd geraakt, is een van de vele punten waarvoor de Jambonploeg in 2024 de rekening zal krijgen. En het zou zeker de hardwerkende Vlaamse tweeverdiener niet zijn die pruttelt omdat we eindelijk werk maken van een degelijk en kwalitatief kinderopvangsysteem.

Waar dat geld precies vandaan moet komen, is een budgettaire discussie (Rousseau heeft het over een erfenisbelasting voor grote vermogens en een kindergeldsysteem dat meer rekening houdt met het inkomen). Maar feit is dat een enorme inhaalbeweging zich opdringt. In de opvang betekent dit minder kinderen per verzorger, en een evolutie van het zorgmodel (luiers verversen) naar een pedagogische missie, wat personeel met hogere diploma’s vergt. Dus ja, Conner of geen Conner, en ondanks de Pavlov-karikatuur van professor Desmet: jong begonnen is oud gedaan, en vanaf het eerste levensjaar is onze kostbaarste grondstof, de grijze hersencellen, toe aan zorgzame opkweek.

Lintbebouwing

En dan is er nog dat ander monster van Loch Ness, de lege brooddoos. Of deze die een handvol chips bevat, of een verkruimeld stuk pizza. Ik heb het thema al een paar keer aangekaart, telkens dat monster terug de kop opsteekt. Het verschil tussen een lege en een volle, gezonde brooddoos (boterhammen met beleg en een stuk fruit of yoghurtje) is een paar euro’s, dus moeten we enige nonchalance vermoeden, zoals HLN-columniste Nadine Van Der Linden ooit stelde. Maar ook hier heeft de overheid, de gemeenschap dus, een corrigerende taak.

In Vlaanderen hoeft geen enkel kind, van welke kleur of gezindte ook, honger te lijden omwille van nonchalance of schuldig verzuim van de ouders, kunnen we het daarover eens zijn? Dus is warm eten op school een oplossing, en ja, trek maar af van het kindergeld, of groeipakket zoals dat tegenwoordig zo mooi heet. Idem voor schoolbenodigdheden, uitstappen en dies meer. Het kindergeld dient, zoals het woord het zegt, om het welzijn en sociaal functioneren van kinderen te bevorderen, niet om hun ouders sigaretten te laten kopen. En ja, daar mag best een korting gegeven worden aan de kleinste inkomens.

Klinkt dat allemaal te Conneriaans? Luister eens, het is niet omdat deze blaaskaak in het wild ballonnen oplaat, elke week wel één, dat we het kind met het badwater moeten afschieten – bewuste contaminatie, vond het grappig klinken. Maar serieus, om af te sluiten: als iemand nog gelooft in de res publica -in plaats van dat verschrikkelijke woord ‘staat’: de natie als project dus – laten we dan kinderen en de jeugd ook een beetje als gedeeld bezit beschouwen, dat woord niet bedoeld als eigendom maar als iets dat ons als gemeenschap aanbelangt omdat ze uw en mijn toekomst uitmaken.

In Scandinavië is dat common sense, hier zijn er mensen die bij dat idee in een kramp schieten en over Chinese heropvoedingskampen beginnen. Het mag wat meer zijn, heel wat meer, of we zitten volgende eeuw nog met intellectuele lintbebouwing opgescheept.