Zuid-Afrika lonkt naar Moskou en Peking

Het bezoek aan Zuid-Afrika van Frank-Walter Steinmeier, de Duitse minister van Buitenlandse Zaken, begon met een protocolbreuk. Toen zijn vliegtuig eind november op Waterkloof Luchthaven landde, was er geen politie escort te bespeuren.

Duitsland is na China en de Verenigde Staten van Amerika de derde grootste handelspartner van Zuid-Afrika, met 600 Duitse bedrijven die gevestigd zijn in het land aan de Kaap. De zeer professionele Steinmeier vond het ondanks zijn drukke agenda belangrijk om de relaties te versterken.

Megadeal

Steinmeier merkte echter een andere houding vanuit Zuid-Afrika. De premier van de provincie Gauteng vond zijn gast niet belangrijk genoeg om hem persoonlijk te ontvangen en stuurde een vertegenwoordiger. Er was geen leider van de regeringspartij ANC te zien bij het ontvangst van Steinmeier in de woning van de Duitse ambassadeur.

Voor een nucleare megadeal met Rusland reisde president Jacob Zuma in augustus echter wel naar Moskou. Hij zal deze week zelfs het eenjarige herdenkingsevenement van het overlijden van Nelson Mandela missen om China te bezoeken.

Het gaat niet alleen om handelsrelaties. Ook de internationale politiek van de ANC-regering oriënteert zich toenemend op Rusland en China. Officieren van de Zuid-Afrikaanse intelligentiedienst krijgen een opleiding in Rusland. De Chinese Communistische Partij zal een hoofdrol spelen bij de oprichting van een ANC-leiderschapschool te Venterskroon.

Hebzucht

Duitse bedrijfsorganisaties zoals SAFRI zijn bezorgd over een onvriendelijk beleggerklimaat. De ANC-regering zei in het afgelopen jaar bilaterale beschermingsverdragen voor Europese beleggers op. Nieuwe beleidsvoorstellen en wetgeving verzwakken eigendomsrechten in meerdere sectoren: energie, mineralen, landbouw en patenten.

De halflege staatskas biedt ook een verdere aansporing voor de ANC-regering om door belasting, licentievoorwaarden en regulaties nieuwe fondsen te genereren. De hebzucht, factiestrijden en corruptie in de staatsdienst biedt ook weinig gemoedsrust aan bedrijfsleiders.

Turbulentie

Zelfs bedrijfsleiders in Zuid-Afrika, zoals Johann Rupert van Remgro, uiten hun zorgen over de stroomonderbrekingen, het verval in infrastructuur en de onveiligheid. Arnold Goldstone van Invicta, een groot engineering bedrijf, wil dat zijn bedrijf zo snel mogelijk 50% van zijn inkomen buiten Zuid-Afrika gaat verdienen.

Er zijn nog veel kansen in sommige sectoren en provincies in Zuid-Afrika. Buitenlandse bedrijven zullen de komende vijf jaar echter niet aan de impact van politieke turbulentie ontkomen. Voor sommige bedrijven zullen de risico’s te hoog worden en de kansen elders aantrekkelijker zijn.

Dr. Heinrich Matthee is een politieke risico analyst voor internationale bedrijven. Zijn rapport The ANC’s hybrid regime, civil rights and risks to business is vanaf middel December te lezen bij http://sa-monitor.com.

foto (c) Reporters (Jacob Zuma op de top van de BRICS-landen)