14 maart. Historische dag: Eedverbond der Edelen (‘slechts geuzen’) opgericht

Elk jaar   In Albanië Lentedag (Dita e Verës). Jaarlijks op 14 maart ten tijde van de lentemaan wordt dit traditionele, eeuwenoude en heidense feest gevierd. Sinds 2004 is dit bovendien een officiële feestdag in Albanië. ‘Dita e Verës’ is een familiefeest dat al op de voorgaande avond begint. Er wordt ‘ballakume’ (een zoet nagerecht) gegeten en gras, symbool voor nieuw leven, op hoofdkussens gelegd. De volgende dag wordt er gezamenlijk gegeten, bij voorkeur in de buitenlucht.

Voor ballakume heb je nodig: 500 gr suiker, 500 gr boter, 1 kg maïsmeel en 8 eieren. Traditioneel wordt dit in een koperen kom gemaakt en mag er alleen met houten lepels in worden geroerd. Bereiding: smelt de boter en klop samen met de suiker tot een wit mengsel. Voeg één voor één de eieren toe. Blijf roeren en voeg beetje bij beetje het maïsmeel toe. Bak op bakplaat of in bakblik ca. 25 minuten op 170 °C in de oven.

2003   De Westerscheldetunnel tussen Terneuzen en Ellewoutsdijk wordt geopend. Het is met 6,6 kilometer de langste tunnel voor het wegverkeer in de Benelux. De veerdiensten over de Westerschelde worden opgeheven.

1991   Op 14 maart 1991 beslist een Britse rechtbank dat zes mannen onterecht veroordeeld zijn, op verdenking van IRA-activiteiten en voor de aanslagen op twee pubs in Birmingham in 1974. De Zes van Birmingham (Birmingham Six) waren in 1974 gearresteerd en veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Hugh Callaghan, Patrick Hill, Gerard Hunter, Richard McIlkenny, William Power en John Walker worden direct vrijgelaten. De strijd voor hun onschuld is met name gevoerd door Labour-parlementslid Chris Mullin. Toen uit zijn onderzoek bleek dat bekentenissen die zij hadden afgelegd met geweld waren afgedwongen, konden de rechters niets anders. Deze zaak staat niet alleen. In 1989 werden de Guildford Four en eind 1991 de Maguire Seven op soortgelijke gronden vrijgelaten. De Birmingham Six krijgen in 2001, tien jaar (!) na hun vrijlating, een vergoeding van £ 840.000 tot £ 1,2 miljoen toegewezen.

Zita van Bourbon-Parma (1892-1989)

1989   Overlijden in Zizers (Zwitserland) van Zita van Bourbon-Parma (96), de laatste keizerin van Oostenrijk en de laatste koningin van Hongarije. Na de val van de monarchie (1918) kreeg ze verblijfsverbod in haar land. Ze zal er pas in 1982 terug binnen mogen, na een interventie van de Juan Carlos, de koning van Spanje. Bij haar overlijden krijgt ze in Wenen een staatsbegrafenis en wordt ze bijgezet in de Kapucijner Crypte (Kapuzinergruft), waar sinds 1633 alle Oostenrijkse Habsburgers rusten.

1974   Een nieuwe Frans-Vlaamse vereniging wordt opgericht. Ze heeft zowel een culturele als een milieudoelstelling. Publicatie in de Journal Officiel de la république française: ‘Déclaration à la sous-préfecture de Dunkerque. Hekkerschreeuwen (cris de l’ensorcellement). Objet : maintien et développement du patrimoine culturel et artistique flamand sous toutes ses formes, ainsi que la défense du patrimoine naturel de la Flandre. Siège social : 42, rue Carnot, 59114 Steenvoorde’. De initiatiefnemers zijn Jean Paul Sepieter en Wido Bourel.

1939   Slowaakse nationalisten verklaren hun land, Slowakije, onafhankelijk van Tsjechië. Wel wordt Slowakije een vazalstaat, eerst van nazi-Duitsland, daarna – ongewild herenigd met Tsjechië – van de Sovjet-Unie. Pas op 1 januari 1993 splitst Tsjecho-Slowakije zich opnieuw, vreedzaam en in onderling overleg, en kunnen Tsjechië en Slowakije weer elk hun eigen weg gaan.

Buste van kolonel Louis Chaltin (1857-1931) in Elsene

1933   Overlijden in Ukkel van kolonel Louis Chaltin (75), koloniaal pionier die in Kongo deelnam aan de strijd tegen de Arabische slavenhandelaars.

1918   In Utrecht, grote betoging tegen de Belgische annexatieplannen van Zeeuws-Vlaanderen, Nederlands Limburg en het Groothertogdom Luxemburg.

1912   Geboorte in Kruibeke van Arthur De Bruyne, Vlaamse geschiedschrijver. Hij was tot eind 1964 leraar voor doven en spraakgestoorden in Antwerpen. Daarna werd hij hoofd van de pers- en documentatiedienst van Kerk in Nood-Oostpriesterhulp van pater Werenfried van Straaten in Tongerlo, en in de periode 1978-1981 van haar internationale informatiedienst in Königstein im Taunus (Hessen). In zijn jeugd was Arthur De Bruyne actief in het Diets Jeugdverbond (DJV) en hoofdredacteur van De Blauwvoet. Tijdens de oorlog was hij lid van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV), daarna medeoprichter van het Vlaams repressie-weekblad Rommelpot en medewerker aan Het Handelsblad, De Vlaamse Linie, ’t Pallieterke, Het Pennoen, De Standaard, Gazet van Antwerpen en andere bladen.

Onder zijn talrijke vulgariserende historische boeken waren er een aantal die hoge oplagen haalden: De Boerenkrijg (1948), De Guldensporenslag (1952), Eamon de Valera en de Ierse republiek (1954), Hendrik de Man – Cyriel Verschaeve (1969), Trouw (1973) De kwade jaren (in vijf delen, 1971-1976) en Sinn Féin (1969).

De Bruyne maakte vooral naam door de journalistieke kroniek over het Vlaams-nationalisme en de oorlogsjaren die hij sinds 1956 publiceerde in ’t Pallieterke onder de schuilnaam van E. de V. Door zijn werk heeft De Bruyne in belangrijke mate bijgedragen tot de naoorlogse continuïteit van het Vlaams-nationalisme.

De Bruyne heeft ook twee wetenschappelijke werken van lange adem op zijn naam. Deze twee biografieën, het genre dat zijn voorkeur wegdroeg: Joris van Severen, Droom en Daad (1961) ‘was baanbrekend en blijft een waardevolle biografie van de leider van het Verdinaso’, aldus Lode Wils. Hetzelfde geldt voor Lodewijk Dosfel 1881-1925. Kultuurflamingant, aktivist, nationalist (1967). Beide werken beleefden verschillende heruitgaven. De Bruyne heeft ook jarenlang gewerkt aan een derde grote biografie over Jules Charpentier. Afgezant van de Frontbeweging, maar was niet meer fit genoeg om zijn rijke documentatie te verwerken tot een afgerond werk.

Arthur de Bruyne was de vader van zeven kinderen, waaronder graficus en kunstschilder Joost de Bruyne (1944-1976), componist en pianist Koen de Bruyne (1946-1977) en zanger en liedjesschrijver Kris de Bruyne (1950-2021). Een broer van hem was Volksunie-politicus Hector de Bruyne.

1900   De Nederlandse botanicus Hugo de Vries brengt de erfelijkheidswetten van Mendel opnieuw onder de aandacht.

1883   Overlijden in Londen van Karl Marx (64). Drie dagen later wordt hij begraven op Highgate Cemetery.

1566   Oprichting van het Eedverbond der Edelen, belangrijkste orgaan van de strijd tegen Spanje. De ontevreden edelen komen voor het eerst bijeen te Brussel in het paleis van Floris I van Pallandt, heer van Culemborg, Gulik en Burg-Reuland. In deze laatste plaats, een Duitse gemeente die in 1920 door België werd geannexeerd, bevindt zich zijn praalgraf.

1517   De stad Enschede (Overijssel) wordt vrijwel geheel verwoest door een grote stadsbrand. Alleen de beide stadspoorten en de kerk blijven overeind.