14 september. Net binnen: sterdanseres Isadora Duncan overleden

2018   Sterfdag in Arleuf (Bourgogne-Franche-Comté) van zangeres Anneke Grönloh (76). Geboren in Noord-Sulawesi (Indonesië) als dochter van een Nederlandse militair. Ze groeide op in Jappenkampen en kwam pas in 1949 naar Nederland. Bekende nummers van haar zijn onder meer Brandend zand, Paradiso, Soerabaja, Cimeroni. Ze nam in 1964 met Jij bent mijn leven deel aan het Eurovisie Songfestival en werd tiende. Wat niet belet dat ze wereldwijd meer dan 30 miljoen platen verkocht. Ze stopte in 2017 met zingen en verhuisde naar Frankrijk waar ze overleed aan een longembolie.

Wim de Craene (1950-1990)

1990   Overlijden in Gent van Wim De Craene (40). Vlaams zanger/componist. Zelfdoding. De familie geeft hem een kerkelijke begrafenis, tegen zijn wil en overtuiging. Zie Vandaag van 30 juli, zijn geboortedag.

1982   Overlijden van Grace Kelly (52), Amerikaans actrice, sinds 1956 getrouwd met Prins Reinier van Monaco. Zij sterft aan de gevolgen van een auto-ongeluk, toen ze een beroerte kreeg achter het stuur van haar Rover 3500, ter hoogte van La Turbie (Nice), en een ravijn inreed. Als filmster had ze hoofdrollen in films als Dial M for murder, Rear window en High society. Haar stoffelijk overschot werd bijgezet in het familiegraf van de Grimaldi’s in de kathedraal van Monaco.

1975   Rembrandts schilderij De Nachtwacht (1642) in het Rijksmuseum in Amsterdam wordt ernstig beschadigd met een keukenmes door een 38-jarige gestoorde werkloze leraar Nederlands uit Bloemendaal. Een ingrijpende restauratie van het doek is noodzakelijk.

1970   Palestijnse terroristen van het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina (PFLP) blazen op Dawsons Field in Noord-Jordanië vijf gekaapte verkeersvliegtuigen op, waaronder een DC-10 van BOAC en een DC-8 van Swissair. Vijftig niet-Joodse gijzelaars worden ongedeerd vrijgelaten. Dat gebeurt in het bijzijn van de internationale pers en tot grote woede van de Jordaanse koning. De overige gijzelaars komen op twee weken later vrij in ruil voor de vrijlating van vier terroristen.

1953   Overlijden in Brussel van Pierre Nolf (80), arts uit Ieper, liberaal politicus en hoogleraar aan de Universiteit van Luik. Lijfarts van koningin Elisabeth. Van 8 november 1922 tot 13 mei 1925 was hij minister van Kunsten en Wetenschappen, daarna van 1925 tot 1945 voorzitter van het Belgisch Rode Kruis.

Nolf werd als een vertrouweling door het koninklijk hof benoemd om de vernederlandsing van de Gentse universiteit te verhinderen. Hij gaf in 1923 zijn naam aan het compromisontwerp voor de gedeeltelijke vernederlandsing van de Gentse universiteit dat in feite de Vlamingen de gelijkberechtiging van hun taal weigerde en liet de studenten in Vlaanderen de keuze tussen Frans of Nederlands. De naar hem genoemde wet van 31 juli 1923 voorzag in de splitsing van de Gentse universiteit in twee afdelingen: één waar 2/3 van de cursussen in het Nederlands en 1/3 in het Frans zouden worden gegeven en één waar de omgekeerde taalverhouding zou worden ingevoerd. Jarenlang voerden de Vlaamse studenten een boycot tegen wat zij ‘de Nolf-barak’ noemden.

1946   Geboorte in Amsterdam van Marga van Praag, populaire presentatrice en verslaggeefster van het NOS-Journaal van 1996 tot 2002. Voordien was ze van 1981 tot 1994 al het gezicht geweest van het NOS Jeugdjournaal. Ze is de dochter van zanger-cabaretier Max van Praag (1913-1991).

1944   Moord op Herman de Vos (47), Vlaamsgezind onderwijzer, vader van elf kinderen. Hij sloot zich aan bij het Vlaams Nationaal Verbond (VNV), maar nam al in 1942 ontslag uit onvrede met de gang van zaken. Op 4 september 1944 werd hij gearresteerd maar op 13 september vrijgelaten en bovendien vrijgesteld van vervolging op bevel van de procureur des Konings van Dendermonde. ’s Anderendaags wordt hij door verzetslui van de Witte Brigade, die het Belgische gerecht te laks vonden tegenover de ‘zwarten’, in Haaltert neergeschoten.

1927   In Nice komt de 50-jarige danseres Isadora Duncan om het leven bij een tragisch ongeluk. Haar rode zijden sjaal raakt verstrikt in een van de spaakwielen van haar open Bugatti. Ze wordt uit de auto getrokken en enkele meters meegesleurd waardoor haar nek breekt. Ze was een absolute non-conformiste die een tumultueus leven leidde. Ze was afkomstig uit San Francisco en emigreerde met heel haar familie naar Frankrijk. Tijdens haar laatste tour in de Verenigde Staten (1923) maakte ze haar sympathie voor het communisme bekend. Duncan zwaaide met een rode sjaal en ontblootte haar borst op het podium in Boston, terwijl ze riep: ‘Dit is rood! En zo ben ik ook!’ Haar twee kinderen verdronken in de Seine, haar jonge Russische minnaar pleegde zelfmoord. Na een bedevaart in Athene (‘het heilige altaar van de kunst’) nam ze zich voor ‘de heidense geest van de Oudheid’ te doen herleven door een ‘totale dans’ te scheppen.

1867   Publicatie in Hamburg van het eerste deel van Das Kapital van Karl Marx. De oplage was beperkt tot 1000 exemplaren.

1863   Onthulling van het Jacob van Artevelde-monument op de Vrijdagmarkt in Gent. Het is een werk van de beeldhouwer Pieter De Vigne-Quyo. De plaatsing van het standbeeld was reden voor een week lang feest in Gent, de Arteveldefeesten.

Ivan Pavlov (1849-1936)

1849   Geboortedag van de Russische fysioloog en psycholoog Ivan Pavlov in Rjazan. Zoon van een Russisch-orthodox dorpspriester. Naar hem is de Pavlovreactie genoemd. Hij ontdekte de geconditioneerde reflex, dankzij zijn experimenten met onder andere honden. Nobelprijs voor Geneeskunde 1904. Hij stond zeer kritisch tegenover de communistische machthebbers in zijn land. Min of meer beschermd door zijn internationale reputatie verzette hij zich met woord en daad tegen het Sovjetsysteem. Hij overleed in 1936 op 86-jarige leeftijd.

1547   Geboorte in Amersfoort (Utrecht) van Johan van Oldenbarnevelt, Nederlands staatsman. Tirannieke figuur, slimme diplomaat en scherpzinnig jurist. Hij wordt beschouwd als de constitutionele bouwer van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Hij stierf in 1619 op het schavot, op het Binnenhof in Den Haag na een doodvonnis door een speciale Generaliteitsrechtbank. Hij voerde een machtsstrijd met stadhouder en legeraanvoerder prins Maurits en de Staten-Generaal over de aanstelling van huurtroepen om onlusten te voorkomen.

1523   Overlijden in Rome van paus Adrianus VI, geboren Adriaan Florenszoon Boeyens, de enige Nederlandse paus en leermeester van Keizer Karel. Zie Vandaag 31 augustus 1522.

Dante Alighieri (1265?-1321)

1321   Overlijden in Ravenna van Dante Alighieri, Italiaans dichter, ten gevolge van malaria. Tijdens de Investituurstrijd wordt hij in 1302 uit zijn geboortestad Firenze verbannen. Dante heeft zijn roem hoofdzakelijk te danken aan drie werken: de Divina Commedia waarin hij een reis door het hiernamaals beschrijft die hem naar de Hel, de Louteringsberg en het Paradijs voert. Verder zijn Vita nuova waarin hij zijn liefde voor Beatrice bezingt en ten slotte zijn De monarchia, een politiek-filosofisch traktaat waarin hij opkomt voor een strikte scheiding van de wereldlijke macht, die volgens hem toekomt aan de keizer, en de kerkelijke macht die toekomt aan de paus.